Bị phạt 14,5 tỷ USD, Apple tuyên bố 'muốn chọn thuế hay chọn việc làm?'

Châu Âu muốn Apple trả 14,5 tỷ USD tiền thuế Ngày 30/8, Ủy ban châu Âu đã yêu cầu Ireland thu 13 tỷ euro (tương đương 14,5 tỷ USD) tiền thuế từ Apple. Ủy ban Châu Âu cáo buộc Apple đã nhận được những ưu đãi thuế bất hợp pháp từ chính phủ Ireland. Trong thông cáo báo chí về quyết định trên, những nhà thực thi luật chống độc quyền cho rằng hai thỏa thuận thuế của Apple với chính phủ Ireland đã "làm giảm bất thường và căn bản" số tiền thuế mà Apple phải trả cho nước này kể từ năm 1991. Thỏa thuận năm 1991 cho phép Apple khai báo lợi nhuận từ hai công ty con thuộc Ireland là Apple Sales International và Apple Operations Europe. Theo công bố của Ủy ban Châu Âu, hai công ty này "không tương xứng với tình trạng nền kinh tế", do đó các thỏa thuận thuế là bất hợp pháp bởi nó trao cho Apple "lợi thế đáng kể so với các đối thủ cùng chịu 1 luật thuế trên". Ưu đãi này cho phép Apple chỉ trả thuế suất thực tế tương đương 0,005% lợi nhuận tại châu Âu vào năm 2014, giảm mạnh từ mức 1% vào năm 2003. Vụ việc này có thể ảnh hưởng đến Apple khi họ sắp ra mắt sản phẩm mới vào tuần sau, cùng với đó tác động mạnh đến các chính sách thuế ở châu Âu nhằm tránh các mưu đồ né thuế như trên, về lâu dài thay đổi căn bản chiến lược thuế của các công ty. Nó cũng có thể khiến quan hệ Mỹ - châu Âu căng thẳng về mặt thương mại. Bộ Ngân khố Mỹ đã chỉ trích các nhà hoạt động thuế tại châu Âu vào tuần trước, cho rằng Ủy ban đang hành động như một "quan chức thuế xuyên quốc gia", làm khó khăn hơn nỗ lực cải tổ ngành thuế toàn cầu. Không có chuyện vừa có thuế vừa có việc làm Đáp lại thông báo của Ủy ban châu Âu,  Apple đã đưa ra tuyên bố chính thức của mình để phản đối bản án này: "Bạn có thể có được tiền thuế hoặc có việc làm từ chúng tôi. Nhưng không thể có cả hai". Ngoài ra đại diện phía Apple cũng cho biết: "Điều này sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng tới việc đầu tư vào châu Âu cũng như cơ hội việc làm ở châu Âu". Đây không hẳn là một lời đe dọa nhưng sẽ khiến việc thu hút vốn đầu tư vào châu Âu sẽ khó khăn hơn trước nhiều. Quay trở lại năm 1991, lúc đó vì muốn Apple đặt trụ sở hoạt động tại Ireland mà chính phủ nước này đã cho Apple hưởng ưu đãi về thuế với mức thuế suất thấp. Thỏa thuận này giữa Apple và chính phủ Ireland là hoàn toàn hợp pháp. Kể từ đó trong suốt 25 năm qua, Apple đã tạo ra hàng nghìn việc làm ở Ireland. Cho đến năm 2015, chi nhánh Apple Ireland có 5.000 nhân viên. Dự kiến sắp tới Apple sẽ thuê thêm 1.000 nhân viên làm việc tại trụ sở Apple ở thành phố Cork, Ireland. Năm nay, Apple sẽ mở thêm một vài nhà máy với 200 việc làm mới được tạo ra tại thị trấn Athenry. Rõ ràng, thỏa thuận thuế giữa Apple và Ireland dù vô tình hay hữu ý cũng đã là một sự đánh đổi: hãy cho chúng tôi mức thuế thấp, chúng tôi sẽ cho nước bạn việc làm. Trong biên bản ghi nhớ từ cuộc họp mặt giữa chính phủ Ireland và cán bộ thuế Apple năm 1990 có đoạn: “Apple là công ty lớn nhất tại Cork với 1.000 nhân viên chính thức và 500 nhân viên tuyển qua bên thứ 3. Apple đang xem xét lại hoạt động trên toàn thế giới và mong muốn xây dựng một mức biên lợi nhuận tại chi nhánh Apple Ireland”. Apple cho biết tất cả các thỏa thuận về thuế đều được chính phủ Ireland chấp nhận. Chính Ủy ban châu Âu cũng cho rằng các thỏa thuận đó là hợp pháp dù đó là sai lầm. Nhưng Margrethe Vestager, Ủy viên hội đồng cạnh tranh của Ủy ban châu Âu, thì coi hành vi thu xếp thuế của Apple tại Ireland như một vụ gian luận thuế. Thuế suất áp dụng tại châu Âu với Apple là 1%, trên tổng doanh thu 16 tỷ euro hoặc nhiều hơn tùy theo từng năm. Vào năm 2014, mức thuế này giảm còn 0,005%. Với phán quyết, Apple sẽ được kháng cáo. Tuy nhiên phải mất một thời gian dài mới được giải quyết. Khoản 13 tỷ euro không phải là một khoản chi phí quá lớn đối với đại gia công nghệ Apple. Apple đã luôn luôn giữ một lượng lớn tiền mặt cất giấu ở nước ngoài chính là vì tập đoàn không muốn di chuyển dòng tiền vào nơi phải chịu đánh thuế.

Trường Anh