Một doanh nghiệp (DN) xăng dầu vừa có đề xuất đẩy nhanh việc thay thế xăng khoáng RON95 bằng xăng sinh học E5 RON95 như đã thực hiện đối với xăng khoáng RON92.
Điều kiện chưa đủ
Đại diện DN nêu trên cho rằng không phải do việc tiêu thụ E5 RON92 không đạt hiệu quả mà DN có kiến nghị này, một trong những mục đích chính khi đưa xăng sinh học vào sử dụng là để bảo vệ môi trường nhưng việc thực hiện chưa đạt kỳ vọng. Do đó, đẩy nhanh lộ trình đưa E5 RON95 ra thị trường là để góp phần thực hiện hiệu quả mục tiêu bảo vệ môi trường, và cũng bởi sớm muộn gì lộ trình này cũng sẽ được thực hiện.
Tuy nhiên, dưới góc nhìn của các chuyên gia, dù mục tiêu bảo vệ môi trường là tốt nhưng việc "khai tử" RON95 bằng mệnh lệnh hành chính lại gây khó cho công tác hoạch định chính sách.
Ông Nguyễn Tiến Thỏa, nguyên Cục trưởng Cục Quản lý giá - Bộ Tài chính, cho rằng về lâu dài đúng là phải hướng đến sử dụng nhiên liệu sinh học để bảo vệ môi trường và ứng phó tình trạng cạn kiệt tài nguyên. Tuy nhiên, chưa chuẩn bị đủ các điều kiện để chuyển ngay sang xăng sinh học hoàn toàn thì việc thực hiện chắc chắn sẽ gặp nhiều khó khăn. Nguồn lực sản xuất ethanol, hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng kinh doanh xăng dầu còn chưa mạnh; việc phát triển nguồn nguyên liệu chưa đồng bộ, chưa theo quy hoạch, nên nếu đưa xăng sinh học vào sử dụng hoàn toàn thì sẽ sinh độc quyền, làm giá xăng không ổn định. Ngoài ra, chính sách khuyến khích tiêu dùng xăng sinh học cũng chưa hấp dẫn người dân" - ông Thỏa phân tích.
Theo ông Lưu Quang Thái, Chủ tịch Hiệp hội Nhiên liệu sinh học Việt Nam, hiện chỉ có 2 nhà máy của Công ty Tùng Lâm sản xuất ethanol phục vụ pha trộn xăng sinh học, số lượng chỉ đủ thay thế RON92 bằng E5 RON92. Do đó, nếu loại bỏ cả RON95 cùng lúc và thay thế bằng E5 RON95 thì sẽ phải nhập khẩu ethanol hoặc nhà nước phải hỗ trợ 2 nhà máy sản xuất ethanol tại Bình Phước và Dung Quất đẩy nhanh tái sản xuất. Song, với giá sắn cao như hiện nay, dù hỗ trợ thì DN vẫn bị lỗ. Chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long cũng nêu nếu triển khai E5 RON95 thì chắc chắn lâm vào tình trạng thiếu ethanol. Khi đó, nếu chọn giải pháp nhập khẩu thì mục tiêu phát huy được năng lực nội địa, thúc đẩy nông nghiệp lại không hoàn thành.
Ngược cơ chế thị trường
Cũng theo chuyên gia Ngô Trí Long, trong khi người dân còn chưa tin tưởng về chất lượng và giá cả của E5 RON92 mà vội vã áp đặt mệnh lệnh loại bỏ RON95 thì sẽ ảnh hưởng đến quyền lợi của người dân. Chưa kể, theo vị chuyên gia này thì thuế, phí đang chiếm một phần rất lớn trong giá xăng. Trong khi chưa có những kiến nghị điều chỉnh thuế, phí để khoan sức dân mà lại tiếp tục áp đặt sử dụng thêm một loại xăng mới thì rõ ràng là đi ngược với lợi ích, quyền được lựa chọn của người tiêu dùng.
"Thuế là yếu tố khá quan trọng cấu thành nên giá. Vì vậy, để khuyến khích người dân sử dụng xăng sinh học thì giảm thuế là tốt nhất. Tôi không đồng tình với phương án cắt hẳn nguồn xăng khoáng để buộc người dân phải sử dụng toàn bộ xăng sinh học khi mà họ còn chưa tin tưởng về chất lượng, khi mà giá thành vẫn còn cao" - ông Long nêu.
Một khía cạnh khác trong điều tiết vĩ mô hết sức đáng lưu ý là hiện nhà nước đang có những cơ chế bù lỗ cho các DN kinh doanh E5 RON92 dưới nhiều hình thức khác nhau. Ví dụ, thuế tiêu thụ đặc biệt của xăng sinh học thấp hơn xăng khoáng, trích quỹ bình ổn giá cao hơn so với RON95, hoàn thuế lớn nếu như tiêu thụ xăng khoáng lớn... Như thế, "khai tử" một loại xăng đang nộp "tô" nhiều hơn thì nhà nước cũng không lợi ích gì, trong khi túi tiền là của người tiêu dùng, họ có quyền lựa chọn loại xăng phù hợp.
Tại cuộc họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 4, Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải cho biết sẽ báo cáo Chính phủ đúng tình hình thực tiễn. Trong đó, quan trọng nhất là bảo đảm an ninh năng lượng cho tiêu dùng và sản xuất kinh doanh, bảo đảm tính cạnh tranh trên thị trường.
"Không lo độc quyền ethanol?
Ông Lưu Quang Thái cho rằng không lo vấn đề độc quyền ethanol khi triển khai bán toàn bộ xăng sinh học. Bởi lẽ, các công ty xăng dầu có quyền nhập khẩu ethanol và thực tế 2 tháng đầu năm đã có 3 lô hàng nhập về với giá cả cạnh tranh hơn trong nước. Như thế sẽ kích thích thâm canh, thúc đẩy các nhà máy ethanol hồi sinh, cả nông dân, nhà sản xuất, công ty phân phối, người tiêu dùng đều hưởng lợi.
Theo Người lao động
