Donald Trump: Cưỡi trên lưng hổ

Nếu ông Trump thực hiện đúng như những gì đã cam kết và tuyên bố lúc còn tranh cử thì nước Mỹ tới đây sẽ có rất nhiều thay đổi, và cả thế giới cũng sẽ bị tác động theo...
Donald Trump: Cưỡi trên lưng hổ

Ông Donal Trump đe dọa không phê chuẩn TPP,  Hiệp ước mà người tiền nhiệm Obama đã dành rất nhiều tâm huyết

Cuộc tranh cử tổng thống Mỹ đã chấm dứt, và cử tri Mỹ đã chọn được cho mình vị tổng thống trong ít nhất 4 năm tới. Không phải đa số cử tri Mỹ đã đi bỏ phiếu trong cuộc bầu cử ấy mà hệ thống và luật lệ bầu cử ở Mỹ đã giúp ứng cử viên tổng thống của Đảng Cộng hoà Donald Trump đắc cử.

Ngày 20/1 năm tới, đúng 12 giờ trưa tại thủ đô Washington của nước Mỹ, ông Trump sẽ tuyên thệ nhậm chức và chính thức trở thành tổng thống thứ 45 của nước Mỹ. Nếu ông Trump cầm quyền thực hiện đúng như những gì đã cam kết và tuyên bố lúc còn tranh cử thì nước Mỹ tới đây sẽ có rất nhiều thay đổi, và cả thế giới cũng sẽ bị tác động theo. Nhưng ngay cả ở nước Mỹ, cầm quyền khác với tranh cử.

Cam kết mạnh bạo

Ông Trump không phải chính trị gia chuyên nghiệp. Trước khi nhảy vào cuộc ganh đua quyền lực cao nhất ở nước Mỹ năm nay, ông Trump chưa từng có hoạt động chính trị nào theo đúng nghĩa của từ này, hay nói theo cách khác, ông Trump không hề từng trải chính trường. Ông Trump khởi nghiệp từ số tiền 2 triệu USD của cha, thành đạt cho dù không phải luôn luôn thành công. Trong vận động tranh cử, ông Trump đưa ra nhiều cam kết to tát và phát biểu mạnh bạo, gây cả ngạc nhiên lẫn sốc, nhưng lại tạo hiệu ứng dân tuý cao và phù hợp với bối cảnh tình hình chính trị xã hội nội bộ hiện tại ở nước Mỹ.

Về phương diện kinh tế, những cam kết tranh cử trọng tâm nhất của ông Trump là giảm thuế, bảo hộ mậu dịch và phát triển cơ sở hạ tầng. Tập hợp tất cả những cam kết và tuyên ngôn của ông Trump lại không đủ để tạo thành một chiến lược, chính sách hay chương trình cụ thể bởi chúng lẻ mẻ, thiếu cụ thể, không hài hoà và nhất quán, đặc biệt là không thấy có đủ cơ sở về tài chính và xã hội để đảm bảo tính khả thi. Khẩu hiệu tranh cử của ông Trump là "America First - Nước Mỹ trước tiên" và "Make America Great Again – Đưa nước Mỹ vĩ đại trở lại" được ông Trump đưa ra và được hiểu là các chính sách của ông hướng nội trước và nhìn ra ngoài sau.

Ông Trump chủ định đưa ra chương trình phát triển cơ sở hạ tầng với quy mô tài chính rất lớn mà sử dụng ngân sách nhà nước chủ yếu chứ không nhằm trước hết vào huy động vốn đầu tư của tư nhân. Như thế có nghĩa là nhà nước sẽ tiếp tục vay nợ nhiều hơn, ngân sách nhà nước tiếp tục tăng mức độ thâm hụt. Rủi ro đi cùng rất nhiều và các thế hệ người dân Mỹ tới đây phải gánh chịu và những người kế nhiệm ông Trump sau này phải giải quyết hậu quả.

Con thuyền "TPP" đang tròng trành trước cơn sóng Donald Trump

Ông Trump cũng chủ định tiến hành cuộc cải cách thuế theo hướng giảm thuế. Cách suy tính của ông Trump là giảm thuế sẽ kích thích đầu tư và hoạt động sản xuất, tăng tiêu dùng trong nước và sự kích cầu ấy tác động thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, kinh tế phát triển thì nhà nước bội thu thuế. Tính toán này có thể đúng về lý thuyết. Nhưng giảm thuế thì cũng giảm thu nhập cho nhà nước. Thu ngân sách nhà nước giảm thì khả năng hoạt động của nhà nước cũng giảm về mọi phương diện. Hơn nữa, cải cách thuế như chủ định của ông Trump làm sâu sắc thêm sự phân hoá giàu nghèo trong xã hội, kẻ giàu được lợi nhiều hơn người có thu nhập trung bình và thấp. Ông Trump chủ định đánh thuế vào lợi nhuận để ở nước ngoài của các công ty Mỹ nhưng việc này đâu có đơn giản đến mức Mỹ cứ muốn là có thể làm được. Ông Trump và lưỡng viện nằm trong tay Đảng Cộng hoà ra được luật thiết chế họ thì các nhà tư bản Mỹ rồi cũng sẽ tìm ra cách lách luật.

Hứa thật nhiều…

Liên quan đến các đối tác bên ngoài của Mỹ nhiều hơn là những dự định bị chi phối bởi chủ nghĩa bảo hộ của ông Trump. Ông Trump cho rằng toàn cầu hoá và tự do hoá mậu dịch là cội gốc của mọi tồi tệ về kinh tế và xã hội đối với nước Mỹ. Vì thế, ông Trump định không những huỷ bỏ hiệp ước về mậu dịch tự do giữa Mỹ với Canada và Mexico (Nafta) có từ năm 1994 mà còn không phê chuẩn thoả thuận về Quan hệ đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) mà Mỹ đã ký với 11 quốc gia khác và không tiếp tục đàm phán với EU về Quan hệ đối tác xuyên Đại Tây Dương về thương mại và đầu tư (TTIP).

Không ít những cam kết và tuyên bố tranh cử của ông Trump rồi đây sẽ không thể thực hiện. Nhiều chính sách ông đưa ra là bất khả thi, và từ giờ, ông Trump sẽ phải chuẩn bị cho việc “nuốt lời hứa” với cử tri Mỹ.

Ông Trump còn thẳng thừng tuyên bố sẽ đánh thuế 45% vào hàng của Trung Quốc xuất khẩu sang Mỹ vì cho rằng Trung Quốc trợ giá xuất khẩu và làm huỷ hoại chỗ làm việc ở Mỹ, tương tự như vậy với đe doạ đánh thuế 35% vào hàng hoá của Mexico. Ngoài ra, ông Trump còn muốn cản trở giới kinh tế Mỹ dịch chuyển sản xuất ra nước ngoài và hợp tác với bên ngoài bằng thuế phạt với mức độ lên tới 35%. Ấy là còn chưa kể đến việc ông Trump có ý định đưa nước Mỹ ra khỏi Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) và không tham gia Hiệp ước Paris về bảo vệ khí hậu trái đất.

Hướng nội, chủ nghĩa bảo hộ và bất chấp những thoả thuận quốc tế đã ký kết là cách tiếp cận của ông Trump trong chính sách kinh tế. Đấy là những chiêu bài tranh cử rất đắc dụng và góp phần đáng kể vào thắng cử của ông Trump. Nhưng những trò dân tuý tác dụng đến mấy trong vận động tranh cử thì cũng chẳng giúp ích được nhiều cho cầm quyền nếu không khả thi. Cầm quyền là phải đưa ra kết quả cụ thể, là hành động chứ không phải lời nói, được kiểm chứng ngay trên thực tế chứ không còn chung chung và mơ hồ.

Ông Trump rồi đây sẽ rất nhanh chóng thấm thía là cầm quyền thành công còn khó hơn tranh cử thành công rất nhiều. Ở bên trong, nước Mỹ hiện bị phân hoá sâu sắc về nhiều phương diện mà tổng thống với tính cách cá nhân và quan điểm như ông Trump sẽ không khắc phục nổi. Nước Mỹ hiện là con nợ lớn nhất thế giới và ông Trump sẽ không dễ dàng có được đủ nguồn tài chính để thực hiện những cải cách kinh tế và thuế cũng như thực hiện kế hoạch phát triển cơ sở hạ tầng đầy tham vọng. Nước Mỹ đã gắn kết vào kinh tế và thương mại thế giới rất chặt chẽ và trong thực chất phụ thuộc nhiều vào quan hệ với các đối tác bên ngoài, vì thế khép kín và bảo hộ sẽ không sớm thì muộn cũng lợi bất cập hại.

Cho nên không ít những cam kết và tuyên bố tranh cử của ông Trump rồi đây sẽ không thể thực hiện. Ông Trump đã nhận ra điều đó ngay sau khi đắc cử và đã bắt đầu có điều chỉnh. Điều chắc chắn rằng ông Trump và cộng sự sẽ tìm mọi cách để triển khai những chính sách mà ông đưa ra khi vận động tranh cử. Tuy nhiên nhiều chính sách ông đưa ra là bất khả thi, và từ giờ, ông Trump sẽ phải chuẩn bị cho việc “nuốt lời hứa” với cử tri Mỹ.

Thuỵ Vân

>> 100 ngày của "Cơn sóng thần" Donald Trump

Có thể bạn quan tâm