Khi cuộc chạy đua vào vị trí Tổng thống Mỹ đang lên cao giữa hai ứng cử viên Hillary Clinton và Donald Trump, dư luận Mỹ cũng như thế giới lại tập trung vào câu hỏi một vị Tổng thống Mỹ cần biết gì - cần có kiến thức gì để lãnh đạo nước Mỹ thành công. Bằng cách so sánh các Tổng thống Mỹ trong quá khứ và hiện tại, một số phân tích khách quan đã chỉ ra các tiêu chuẩn ứng cử viên Tổng thống cần đạt tới Người dân Mỹ mong muốn có một vị Tổng thống phải lắng nghe tiếng nói người dân, khiêm tốn, có các phẩm chất cá nhân chắc chắn, am hiểu Hiến pháp và lịch sử phức tạp của Mỹ, …cũng như có khả năng quyết định, quyết đoán nhằm lựa chọn đội ngũ cộng sự tài năng trợ giúp để đưa nước Mỹ phát triển hàng đầu thế giới. Cử tri Mỹ không kỳ vọng Tổng thống Mỹ có thể thông thuộc mọi con số ngân sách của Cảnh sát biển nhưng họ cần Tổng thống có lòng tự tin, trí thông minh, tuân theo các nguyên tắc giá trị cơ bản khi đưa ra quyết định chính sách để mọi ngưởi dân đều cảm thấy hài lòng với chúng. Do vậy, giới phân tích đã đưa ra những tiêu chí chung với ước muốn Tổng thống Mỹ sẽ kiêm trọn những phẩm chất, tính cách này.
- Tầm nhìn
Một nhà lãnh đạo quốc gia phải có một tầm nhìn vượt trội để xác định sẽ đưa đất nước đi đến đâu và có một kế hoạch biến điều đó thành hiện thực. Giống như những nhà tiên tri nổi tiếng thế giới, một nhà lãnh đạo phải luôn luôn giữ mục tiêu của toàn bộ hành trình với tầm nhìn đó trong đầu và làm cho mọi người dân cùng chia sẻ và biết tầm nhìn, kế hoạch đó đang tồn tại, phát triển. Ví dụ điển hình cho điều này là quyết tâm và khẩu hiệu Thủ tướng Anh, Winston đưa ra cho nhân dân Anh trong Thế chiến II: “Chúng ta sẽ chiến đấu trên các bờ biển…chúng ta sẽ không bao giờ đầu hàng”, đã trở thành động lực lớn lao để Anh cùng quân Đồng minh chiến thắng Phát xít Đức.
- Uy tín, sự thu hút và hấp dẫn
Một nhà lãnh đạo quốc gia phải có uy tín lớn, sự thu hút và hấp dẫn mạnh mẽ để chiếm được lòng ủng hộ của đất nước và truyền cảm hứng cho mỗi công dân nhằm thúc đẩy họ đóng góp thành công cho quốc gia. Khi Tổng thống Franklin D. Roosevelt nhậm chức, nước Mỹ rơi vào cơn Đại suy thoái kinh tế. Lòng tự tin nổi bật và khả năng thu phục của ông đã lôi cuốn, thuyết phục mọi người vào sự phục hồi của nền kinh tế Mỹ có thể diễn ra và thực tế nó đã xảy ra đúng như vậy. Câu nói nổi tiếng của vị Tổng thống Mỹ được nhắc lại nhiều “Chỉ có một điều duy nhất chúng ta phải lo sợ đó chính là tự nỗi lo sợ đó ”.
- Sự kiên nhẫn, bền chí
Một Tổng thống cần có sự kiên trì, nhẫn nại. Những thất bại, thoái trào chỉ là nhất thời. Tổng thống Mỹ phải giải quyết chúng và thúc đẩy mọi việc tiến lên. Tổng thống Richard Nixon luôn kiên trì với con đường đã chọn, học trường luật và có danh hiệu “Nút bấm thép” vì vươn tới kết quả học tập xuất sắc so với bạn cùng trường dù Nixon không có gì đặc biệt so với mọi người: không giàu, không nổi tiếng, không hấp dẫn. Khi trở thành một chính trị gia, Nixon vượt qua các vụ tai tiếng và đánh bại mọi đối thủ để được bầu làm tổng thống Mỹ.
- Giao tiếp
Một nhà lãnh đạo quốc gia phải là một người giao tiếp hiệu quả có tầm ảnh hưởng toàn cầu từ tầm nhìn của nước Mỹ, từ những hành động nước Mỹ sẽ tiến hành và từ cách các quốc gia có thể tham gia như thế nào với nước Mỹ. Mọi người gọi Tổng thống Ronald Reagan là Nhà truyền đạt vĩ đại
- The Great Communicator vì Ronald Reagan luôn có thể chắc chắn đưa ra một bài phát biểu đầy cảm hứng 5. Trí tuệ Một nhà lãnh đạo quốc gia phải có một cái trí tuệ mạnh mẽ và sức chịu đựng phi thường để tổng hợp, xử lý và hiểu được khối lượng thông tin khổng lồ đến trong ngày. Các Tổng thống Richard Nixon và Bill Clinton có thể luôn luôn đưa ra suy ghĩ riêng; bằng trí tuệ của mình, sẵn sàng để nói vài điều gì đó về bất kỳ vấn đề phức tạp nào đến với họ. Nhưng Tổng thống George W. Bush thường xuyên bị trật ra khỏi đề cương bài nói trước công chúng.
- Tập trung
Một nhà lãnh đạo của một doanh nghiệp lớn phải chọn một vài nhiệm vụ cụ thể để thực hiện và đạt kết quả ở mức đặc biệt cao. Điều này đòi hỏi sự tập trung vào những vấn đề quan trọng nhất. Dự án ưu tiên cao nhất của Tổng thống Nixon là tái thiết lập quan hệ ngoại giao với Trung Quốc. Chuyến thăm của ông tới Trung Quốc là một bước đột phá đáng ngạc nhiên. Chính sách đối ngoại của ông có thể đã đem lại mối quan hệ gần gũi hơn giữa Mỹ và những nước đối lập thời chiến tranh lạnh.
- Sự thực tế
Một nhà lãnh đạo phải sẵn sàng đưa ra quyết định khó khăn, những quyết định mà không phải tất cả mọi người sẽ thích. Ông cần phải đưa tổng số lợi ích tốt của người dân được hưởng trên lợi ích của các nhà tài trợ và thiểu số ý kiến trái chiều. Ông cũng cần phải nhận ra rằng có những điều tốt đẹp mà không thể được thực hiện, dù cho đã dành sự ưu tiên và nguồn lực nhất định. Có lẽ các tổng thống Mỹ đã thực hiện việc đưa những quyết định khó khăn nhất là những người đã giúp nước Mỹ ra khỏi cuộc chiến tranh Châu Á - Hàn Quốc, Việt Nam, Iraq, Afghanistan. Luôn luôn có một số ý kiến không đồng ý với các quyết định bắt đầu các cuộc chiến tranh ( mà nước Mỹ có quyền lựa chọn) và có rất nhiều lời trách cứ về những quyết định đưa nước Mỹ ra khỏi chúng. Điển hình cho quyết định đó là chiến dịch quảng cáo chính trị bậc thầy của Tổng thống Nixon. Nó đã tập trung hứa hẹn sẽ kết thúc chiến tranh Việt Nam cho nước Mỹ và giành được sự ủng hộ gần như tuyệt đối của người dân.
- Khả năng lắng nghe
Trước khi đưa ra quyết định cuối cùng, đầu tiên một nhà lãnh đạo phải thực sự lắng nghe các chuyên gia tư vấn, người dân và các nhà phê bình. Nhấn mạnh tầm quan trọng của việc lắng nghe, Bill Clinton từng nói: "Tôi cảm nhận nỗi đau của người dân". Tổng thống Bill Clinton tuyên bố ông là một người biết lắng nghe và luôn tuân thủ nguyên tắc này cho dù ông cũng phải chịu nhiều chỉ trích về điều đó.
- Tình yêu
Một nhà lãnh đạo phải yêu con người và đất nước của mình thực sự. Trong video về sự kiện nước Mỹ bị tấn công khủng bố ngày 11/9/2001, Tổng thống George W. Bush bao đã ôm hôn một lính cứu hỏa và thay mặt nước Mỹ tỏ lòng biết ơn tới họ. Qua 44 đời Tổng thống từ khi lập quốc, tại Mỹ đã có nhiều cuộc bầu chọn những Tổng thống xuất sắc nhất, vĩ đại nhất trong lịch sử và đa phần phiếu bầu đều tập trung cho các Tổng thống tài năng, đặc biệt như Franklin Roosevelt, Harry Truman, Thomas Jefferson, Abraham Lincoln, George Washington, Theodore Roosevelt, Dwight Eisenhower. Tuy nhiên giới phân tích độc lập cho rằng dù cố gắng cao độ nhưng không có một vị Tổng thống nào hoàn hảo. Tất cả đều thiếu thứ này hoặc thứ khác để trở thành hoàn mỹ, ví dụ như Tổng thống Franklin Roosevelt dù được xem là một chính trị gia mạnh mẽ, sắc sảo, có sức thu hút lớn (nằm trong danh sách 10 tổng thống vĩ đại nhất nước Mỹ) thì vẫn có ý kiến chỉ trích ông về sự thiếu kiên định về các nguyên tắc ý thức hệ. Tổng thống Harry Truman dù được đánh giá là một vị Tổng Tư lệnh thép nhưng vẫn bị dư luận cho rằng thiếu năng lực trong giai đoạn đầu lãnh đạo đất nước. Các Tổng thống John K. Kennedy, Lyndon Johnson, Richard Nixon dành đặc biệt nhiều tâm huyết, trí tuệ cho công tác quản trị nhưng có thời điểm họ cũng bị đánh giá sai tình hình. Tổng thống Ronald Reagan dù có tài năng hùng biện, thuyết phục người khác nhưng thực tế vẫn nhận chỉ trích về việc ít có kinh nghiệm trong chính sách đối ngoại và phải dựa nhiều vào đội ngũ cố vấn. Do vậy nước Mỹ sẽ bầu cho ứng cử viên đáp ứng nhiều tiêu chí cần thiết nhất thành Tổng thống và tiếp tục hy vọng về một Tổng thống hoàn hảo trong tương lai. Và như Tổng thống Truman từng khằng định qua kinh nghiệm lịch sử nước Mỹ rằng người ra không thể nói một Tổng thống Mỹ cần phải làm những gì cho đến khi một ứng cử viên chính thức đảm nhận trách nhiệm lãnh đạo nước Mỹ, Tổng tư lệnh lực lượng vũ trang Mỹ và điều hành toàn bộ hoạt động của siêu cường này.
Hoa Chi
