Trong những tháng cuối năm 2025, nhu cầu tín dụng tăng mạnh khi tiêu dùng và hoạt động sản xuất – kinh doanh bước vào mùa cao điểm. Trong khi đó, dòng tiền gửi vào hệ thống ngân hàng lại có dấu hiệu giảm tốc, tạo áp lực lên nguồn vốn của các nhà băng. Để đáp ứng nhu cầu cho vay và đảm bảo thanh khoản, nhiều ngân hàng đã buộc phải tăng lãi suất huy động và đẩy mạnh phát hành trái phiếu.
TÍN DỤNG TĂNG TRƯỞNG “THẦN TỐC”
Theo dữ liệu từ báo cáo tài chính quý 3/2025 của 28 ngân hàng, tổng dư nợ cho vay đến cuối tháng 9 đạt hơn 13,6 triệu tỷ đồng, tăng gần 15% so với đầu năm. Đặc biệt, nhiều ngân hàng ghi nhận mức tăng tín dụng vượt 20% chỉ trong 9 tháng.
Trong số đó, NCB là ngân hàng có mức tăng ấn tượng nhất, hơn 33%, đưa dư nợ cho vay lên gần 95 nghìn tỷ đồng. Theo sát là VPBank với mức tăng 28%, đạt dư nợ gần 896.500 tỷ đồng. Techcombank cũng ghi nhận mức tăng trên 21%, trong khi MB đạt gần 20% với dư nợ lên tới hơn 931 nghìn tỷ đồng. Cùng lúc đó, hàng loạt ngân hàng khác như SHB, Sacombank, HDBank, VIB, OCB, ACB, TPBank hay Nam A Bank đều có mức tăng hai chữ số.
Một điểm đáng chú ý là nhóm ngân hàng quốc doanh lớn nhất thị trường – BIDV, VietinBank, Vietcombank – tiếp tục đóng vai trò trụ cột. Ba nhà băng này chiếm khoảng 43% tổng dư nợ toàn ngành, với BIDV dẫn đầu quy mô hơn 2,2 triệu tỷ đồng, VietinBank đạt gần 2 triệu tỷ và Vietcombank khoảng 1,6 triệu tỷ đồng.
Trong báo cáo cập nhật kết quả kinh doanh quý 3/2025 ngành ngân hàng mới công bố, Công ty cổ phần Chứng khoán Rồng Việt (VDSC) cho biết, tính đến ngày 15/10/2025, tăng trưởng tín dụng toàn hệ thống đạt 13,8% so với đầu năm. Sự phân hóa về tốc độ tăng trưởng tín dụng giữa các ngân hàng không còn quá sâu sắc như quý trước khi nhiều ngân hàng đã gần chạm hạn mức được cấp từ đầu năm và dần ưu tiên tối ưu hóa biên lợi nhuận thay vì mở rộng quy mô.
Xét theo kỳ hạn, tín dụng trung và dài hạn tăng nhanh hơn ngắn hạn, phản ánh sự phục hồi thực chất hơn của nhu cầu đầu tư và sản xuất, đồng thời cho thấy các ngân hàng đang cơ cấu lại danh mục cho vay sang kỳ hạn dài để cải thiện lợi suất tài sản trong trung hạn.
Ngân hàng Nhà nước dự báo tín dụng toàn hệ thống có thể tăng từ 19-20% vào cuối năm 2025. Như vậy, trong quý cuối năm, tín dụng sẽ tăng thêm từ 6-7%. Điều này gây áp lực lên thanh khoản, tỷ giá USD/VND chịu sức ép, cùng diễn biến sôi động trên thị trường bất động sản và tài sản tài chính khiến nhu cầu vốn rủi ro gia tăng, qua đó đẩy chi phí huy động lên cao hơn.
TIỀN GỬI “KHỰNG” ĐÀ TĂNG
Trong khi tín dụng tăng mạnh, tiền gửi – vốn là nguồn cung thanh khoản chủ lực của hệ thống ngân hàng – lại tăng chậm, khiến bài toán cung ứng vốn trở nên căng thẳng hơn.
Theo số liệu của Ngân hàng Nhà nước, đến cuối tháng 7, tổng tiền gửi của khách hàng tại các tổ chức tín dụng đạt 15,725 triệu tỷ đồng, giảm 0,44% so với tháng trước. Mức giảm này tương đương gần 73 nghìn tỷ đồng, trong đó nguyên nhân chủ yếu đến từ việc tiền gửi của khối tổ chức kinh tế giảm mạnh gần 128 nghìn tỷ đồng, chỉ còn 7,98 triệu tỷ. Trong khi đó, tiền gửi dân cư vẫn tiếp tục tăng, đạt gần 7,75 triệu tỷ đồng và tăng gần 10% so với đầu năm. Tuy nhiên, tăng trưởng huy động nói chung vẫn đang chậm hơn rất nhiều so với tốc độ mở rộng tín dụng.
Tổng hợp báo cáo tài chính quý 3 của 27 ngân hàng niêm yết cho thấy tổng tiền gửi khách hàng đến cuối tháng 9/2025 đạt hơn 12,26 triệu tỷ đồng, tăng chưa đến 207 nghìn tỷ đồng so với cuối quý 2. Đây là mức tăng thấp nhất trong 6 quý gần đây, phản ánh xu hướng dòng tiền vào ngân hàng đang giảm tốc đáng kể.
Đặc biệt, có nhiều ngân hàng ghi nhận tiền gửi sụt giảm trong quý 3 như BacABank, Kienlongbank, NamABank, PGBank, VietBank và đáng chú ý nhất là VPBank – ngân hàng từng dẫn đầu hệ thống về hút tiền gửi trong nửa đầu năm – nhưng lại giảm gần 15 nghìn tỷ đồng chỉ trong ba tháng quý 3. Các ngân hàng còn lại ghi nhận mức giảm nhẹ khoảng 1–3 nghìn tỷ đồng.
Trong báo cáo mới công bố, VCBS dự báo lãi suất huy động sẽ có xu hướng tăng vào cuối năm, đặc biệt tại nhóm ngân hàng thương mại cổ phần, chủ yếu do hai yếu tố.
Thứ nhất, áp lực thanh khoản trong hệ thống ngân hàng gia tăng khi tín dụng dự kiến sẽ bứt tốc mạnh vào giai đoạn cuối năm; với mức tăng trưởng cả năm ước đạt 18-20%. Thứ hai, rủi ro tỷ giá USD/VND vẫn hiện hữu; trong bối cảnh cầu ngoại tệ tăng vào mùa cao điểm nhập khẩu cuối năm.
Tại buổi chia sẻ trực tuyến công bố kết quả kinh doanh với nhà đầu tư mới đây, ông Vũ Minh Trường - Giám đốc Khối Nguồn vốn và Thị trường Tài chính của Ngân hàng VPBank cũng chia sẻ tình trạng tín dụng tăng nhanh hơn huy động kéo dài đang gây áp lực lên thanh khoản và lãi suất cho các ngân hàng trong giai đoạn cuối năm.
Theo lãnh đạo VPBank, tăng trưởng tín dụng hiện cao hơn tăng trưởng huy động vốn khoảng 3%.
"Các chỉ số này đã liên tục tăng trong thời gian gần đây, dẫn đến tỷ lệ cho vay/huy động (LDR) của hệ thống ở mức tương đối cao, hiện khoảng 98% nếu chỉ tính thị trường 1. Đây là những yếu tố cho thấy áp lực tăng lãi suất hiện nay là rất rõ ràng", ông Trường nhấn mạnh.
TỪ TĂNG LÃI SUẤT ĐẾN ĐẨY MẠNH PHÁT HÀNH TRÁI PHIẾU
Trước tình trạng huy động tăng chậm, nhiều ngân hàng đã chủ động điều chỉnh mặt bằng lãi suất tiền gửi ngay từ đầu quý 4 nhằm thu hút dòng tiền quay trở lại hệ thống.
Theo thống kê của Chứng khoán MBS, trong 18 ngân hàng được theo dõi, đã có 6 ngân hàng tăng lãi suất huy động trong tháng 10. Trong đó, LPBank hiện đang áp dụng lãi suất cao nhất cho kỳ hạn 12 tháng ở mức 6,1%/năm – mức được xem là tương đối cao so với mặt bằng chung trong thời gian gần đây.
Việc tăng lãi suất tiền gửi diễn ra trong bối cảnh nhu cầu vốn cuối năm thường tăng mạnh theo chu kỳ, khi doanh nghiệp đẩy mạnh sản xuất để phục vụ thị trường Tết, đồng thời tiêu dùng của người dân cũng tăng lên đáng kể.
Bên cạnh đó, nhiều ngân hàng còn thông báo điều chỉnh tăng lãi suất thẻ tín dụng quốc tế. Điển hình như Vietcombank cho biết từ ngày 20/11, ngân hàng sẽ tăng lãi suất thẻ tín dụng quốc tế dành cho khách hàng cá nhân, khách hàng doanh nghiệp nhỏ và vừa (SME).
Cụ thể, đối với khách hàng cá nhân, thẻ tín dụng hạng chuẩn có lãi suất tăng từ 18%/năm lên 22%/năm. Thẻ tín dụng hạng vàng lãi suất tăng từ 17%/năm lên 21%/năm. Thẻ tín dụng Platinum/Word lãi suất tăng từ 15%/năm lên 19,5%/năm. Thẻ tín dụng Signature/Infinite lãi suất tăng từ 15%/năm lên 18%/năm.
Đối với khách hàng SME, dòng thẻ tín dụng Platinum cũng sẽ tăng lãi suất từ 15%/năm lên 19,5%/năm.
VietinBank mới đây cũng đã thông báo tăng lãi suất thẻ tín dụng quốc tế, áp dụng với cả khách hàng cá nhân và doanh nghiệp từ 10/11. Trong đó, lãi suất một số hạng thẻ tín dụng của ngân hàng này sẽ tăng từ 18,5%/năm lên 22%/năm.
BIDV cũng thông báo điều chỉnh lãi suất thẻ tín dụng quốc tế dành cho khách hàng cá nhân, áp dụng từ 21/11. Theo đó, lãi suất ở hạng thẻ chuẩn tăng từ 18% lên mức 22%/năm; hạng thẻ Platinum/World/Ultimate tăng từ mức 16,5-20% lên 20%/năm; hạng thẻ Signature/Infinite từ 16,5% lên 18%/năm; hạng thẻ BIDV VISA Easy từ 11,5% lên 12%/năm.
Tuy nhiên, chỉ riêng việc tăng lãi suất là chưa đủ để đảm bảo nguồn vốn cho toàn hệ thống. Trên thực tế, các ngân hàng đang đẩy mạnh phát hành trái phiếu. Theo thống kê của Hiệp hội Thị trường Trái phiếu Việt Nam (VBMA), trong quý 3/2025, nhóm ngân hàng chiếm tới 70,2% tổng giá trị trái phiếu doanh nghiệp phát hành, tương đương gần 90.777 tỷ đồng.
Điều đáng ghi nhận là lãi suất phát hành bình quân trong quý 3 tăng lên 7,18%/năm, cao hơn 0,49 điểm phần trăm so với quý trước và tăng 0,58 điểm phần trăm so với cùng kỳ 2024. Mức tăng của lãi suất trung bình chủ yếu đến từ lãi suất phát hành của nhóm ngân hàng tăng lên.