Từ ngày 1/1/2026, hình thức thuế khoán sẽ chính thức chấm dứt theo đề án “Chuyển đổi mô hình và phương pháp quản lý thuế đối với hộ kinh doanh” vừa được Bộ Tài chính phê duyệt. Đây được xem là bước ngoặt lớn trong quản lý thuế, đặc biệt đối với nhóm cá nhân, hộ kinh doanh trong lĩnh vực thương mại điện tử, nơi hoạt động bán hàng online, qua mạng xã hội, livestream và các nền tảng số đang phát triển mạnh mẽ, kéo theo sự xuất hiện của những nghề nghiệp mới như KOL, KOC, YouTuber hay các streamer chuyên nghiệp.
Theo đề án, Bộ Tài chính đã nêu rõ các tiêu chí quản lý đối với hộ kinh doanh hoạt động trên nền tảng thương mại điện tử. Điểm mới quan trọng nhất là việc phân loại theo chức năng của sàn giao dịch điện tử. Với những sàn có chức năng thanh toán, sàn sẽ thực hiện khấu trừ, kê khai và nộp thay thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập cá nhân cho cá nhân kinh doanh theo tỷ lệ phần trăm trên doanh thu.
Trường hợp doanh thu cả năm dưới 200 triệu đồng, số thuế đã nộp thay sẽ được hoàn trả theo quy định. Điều này nhằm giảm gánh nặng thủ tục cho hộ kinh doanh nhỏ, đồng thời tăng tính minh bạch của dòng tiền.
Ngược lại, với các sàn thương mại điện tử không tích hợp chức năng thanh toán, cá nhân kinh doanh sẽ tự kê khai và nộp thuế theo từng lần phát sinh hoặc theo kỳ tháng, quý. Mô hình này tương tự cách quản lý trước đây, nhưng yêu cầu cao hơn về minh bạch dữ liệu giao dịch và việc sử dụng hóa đơn điện tử.
Đáng chú ý, nhóm kinh doanh qua mạng xã hội như Facebook, Zalo, Instagram… hiện chưa có cơ chế khấu trừ thuế thay, dẫn đến nhiều băn khoăn về quy định kê khai thuế từ năm 2026. Trong khi người bán trên các sàn có chức năng khấu trừ thắc mắc về tiêu chí bắt buộc dùng hóa đơn điện tử có mã hoặc hóa đơn điện tử từ máy tính tiền, thì nhóm bán hàng trên nền tảng xã hội lo lắng về nghĩa vụ kê khai giao dịch vốn rất phân tán và khó quản lý.
Chị Hải Hà, người kinh doanh thương mại điện tử tại phường Cầu Giấy (Hà Nội), cho biết doanh thu bán hàng trên Shopee và TikTok của chị vượt 4 tỷ đồng mỗi năm. Tuy nhiên, việc xác định nghĩa vụ xuất hóa đơn vẫn chưa rõ ràng. “Nếu cá nhân chỉ bán hàng trên sàn, doanh thu trên 4 tỷ đồng, thì có bắt buộc phải xuất hóa đơn điện tử không? Tôi liên hệ với sàn và được trả lời rằng họ không cung cấp thông tin khách hàng cho người bán vì coi đây là khách hàng của sàn, không phải của nhà bán hàng. Điều này khiến chúng tôi không thể xuất hóa đơn cho từng giao dịch”, chị Hải Hà chia sẻ.
Trước những vướng mắc của hộ kinh doanh, ông Nguyễn Tiến Minh, Phó trưởng Cục Thuế thành phố Hà Nội cho biết, với các nền tảng không thực hiện khấu trừ thuế, hộ kinh doanh phải chủ động kê khai thuế theo đúng quy định. Ông cho rằng đối với các giao dịch trên những nền tảng này, người bán hoàn toàn có thể xác định được người mua vì khách hàng trực tiếp giao dịch với chủ cửa hàng. Do vậy, khi phát sinh giao dịch, hộ kinh doanh vẫn phải lập và xuất hóa đơn theo đúng quy định. Việc sử dụng hóa đơn không chỉ thể hiện nghĩa vụ thuế mà còn bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng, tăng tính chuyên nghiệp của hoạt động kinh doanh.
Riêng trường hợp kinh doanh qua các sàn đã thực hiện khấu trừ thuế, quy định hiện hành chưa nêu rõ cá nhân có bắt buộc phải xuất hóa đơn cho từng giao dịch hay không. Cơ quan thuế cho biết đã ghi nhận ý kiến từ thực tiễn và đang đưa nội dung này vào quá trình thảo luận, hoàn thiện chính sách. Đồng thời, ngành thuế cũng đang làm việc với các sàn thương mại điện tử để thống nhất phương án xử lý, bảo đảm vừa tuân thủ pháp luật vừa thuận lợi cho người kinh doanh.
Không chỉ bán hàng hóa, nhóm cá nhân kinh doanh trên nền tảng số như YouTuber, TikToker, KOL hay những diễn viên livestream có doanh thu lớn cũng nằm trong diện chịu sự điều chỉnh của phương pháp quản lý thuế mới. Theo ông Minh, đây là nhóm có đặc thù hoàn toàn khác với hộ kinh doanh truyền thống nên hướng tiếp cận cũng khác biệt. Đến nay, mức độ tự kê khai của nhóm này đã được cải thiện đáng kể, ý thức tuân thủ thuế tăng rõ rệt.
Cục Thuế Hà Nội khẳng định quan điểm nhất quán: dù là doanh nghiệp, tổ chức hay cá nhân có quy mô lớn hay nhỏ, nổi tiếng hay không nổi tiếng đều phải thực hiện nghĩa vụ thuế như nhau. Mọi hành vi cố tình vi phạm, trốn tránh nghĩa vụ thuế sẽ bị xử lý nghiêm nhằm đảm bảo sự công bằng, minh bạch và lành mạnh cho môi trường kinh doanh, đồng thời bảo vệ nguồn thu ngân sách Nhà nước.
Việc xóa bỏ thuế khoán từ năm 2026 mở ra bước chuyển quan trọng đối với cộng đồng kinh doanh online. Chính sách mới hướng tới hệ thống thuế minh bạch, dữ liệu hóa, phù hợp với sự phát triển của thương mại điện tử. Tuy nhiên, để triển khai hiệu quả, cần sự phối hợp chặt chẽ giữa cơ quan thuế, các sàn thương mại điện tử và người kinh doanh nhằm tháo gỡ các vướng mắc về kê khai, xuất hóa đơn và khấu trừ thuế, giúp hoạt động kinh doanh số vận hành đúng pháp luật và phát triển bền vững trong giai đoạn mới.
Theo Quyết định 3389/QĐ-BTC năm 2025, từ 1/1/2026, chính thức xóa bỏ thuế khoán, hộ kinh doanh áp dụng phương pháp tự khai, tự nộp thuế. Căn cứ bảng 2 ban hành kèm theo Quyết định 3389/QĐ-BTC năm 2025, quy định mô hình quản lý thuế đối với hộ, cá nhân kinh doanh khi xóa bỏ thuế khoán sẽ chia thành 03 nhóm:
Nhóm 1: Doanh thu ≤ 200 triệu đồng/năm
Nhóm 2: 200 triệu < doanh thu ≤ 3 tỷ đồng/năm
Nhóm 3: Doanh thu > 3 tỷ đồng/năm