Giữa những tranh luận ngày càng nhiều về việc người trẻ nên hưởng thụ hay tích lũy, một câu chuyện đời thường được chia sẻ trên mạng xã hội đã khơi gợi nhiều suy ngẫm.
Không quá hào nhoáng hay kịch tính, hành trình xây dựng tài chính của một gia đình trẻ tại Hà Nội phản ánh rõ lựa chọn sống, cách chi tiêu và những đánh đổi mà không ít người ở độ tuổi 20 – 30 đang đối mặt hiện nay.
CÓ NHÀ, XE, VÀNG, TIỀN TIẾT KIỆM Ở TUỔI 20 – 30
Trên một hội nhóm chia sẻ về tài chính gia đình, bài đăng dài của một người phụ nữ trẻ tại Hà Nội đã thu hút nhiều sự chú ý. Bài viết kể lại hành trình vun vén của một gia đình nhỏ, từ thời điểm mua nhà, lập gia đình đến cách chi tiêu, tiết kiệm và xây dựng nền tảng tài chính khi còn trẻ.
“Gần Tết rồi, em muốn lên chia sẻ với cả nhà câu chuyện vợ chồng em. Tuy chưa giàu có bằng ai, nhưng tất cả là do tụi em tự tay làm ra và chắt chiu vun vén, mong có thể lan tỏa tới cả nhà và học hỏi thêm từ anh chị em trong group này ạ!
Em năm nay 28 tuổi còn chồng em 33 tuổi. Tụi em mua nhà năm 2020 với giá 1,5 tỷ đồng và trong tay có đúng 500 triệu đồng là số tiền chồng em đi làm và dành dụm, số còn lại vay ngân hàng.
Mua nhà và cưới nên cũng may có số tiền cưới để trả ngân hàng và còn thiếu một chút ít nữa. Vợ chồng em dành dụm tiết kiệm để trả cho xong trước khi em sinh con.
Em và chồng em luôn sống trong tâm thế tiết kiệm vì chưa biết đầu tư gì nên làm ra đồng nào phải giữ được đồng ấy. Cuộc sống gia đình rất giản dị, cơm canh hoa quả theo mùa, cuối tuần thì có đi chơi ở ngoài, ngoài ra không đi cafe, trà sữa, mua đồ hàng hiệu hay tham gia concert nọ kia. Em tận dụng mỗi lần về quê là sẽ mua rau củ quả, thịt cá ở quê cho rẻ để mang lên Hà Nội.
Con em sinh ra là sữa mẹ 100%, sau 6 tháng mẹ đi làm thì con uống sữa mẹ 70%, 30% là sữa bột pha. Hàng ngày em dậy sớm nấu cơm trưa, làm đồ ăn sáng cho cả nhà. Em và chồng cũng ít khi đi ăn nhậu, ăn hàng quán, trừ những dịp đi cùng công ty.
Quần áo có mua một vài bộ mới, còn lại là em đi lựa đồ second hand (loại xịn), mặc lâu dài và cũng bảo vệ môi trường và không mua đồ hãng tiền triệu. Mỹ phẩm em cũng có xài, chủ yếu sẽ là những đồ phổ thông và hạn chế make up, phần vì tốn thời gian, phần vì tốn kém. Trộm vía ông trời cũng cho một khuôn mặt dễ nhìn nên tô tí son, dùng kem chống nắng nâng tone là cũng tự tin ra ngoài rồi ạ!
Hiện tại con em cũng đã hơn 3 tuổi nhưng thấy nhịp sống ở Hà Nội khá đắt đỏ nên em cũng chưa sẵn sàng sinh thêm em bé, mặc dù mỗi tháng tổng thu nhập 2 vợ chồng khoảng 7x - 8x triệu đồng tuỳ tháng.
Vợ chồng tuy không giàu nhưng có nhà (chung cư khoảng hơn 5 tỷ đồng), xe (hơn 500 triệu đồng), có vàng để cất đi (khoảng hơn 3 cây), có khoản tích luỹ (khoảng 500 triệu đồng) sinh lời, có tiền phòng ốm đau, có xây dựng quỹ học cho con để sau cấp 1, cấp 2 con có điều kiện học trường tốt.
Bài viết em không có ý định khoe khoang, em chỉ kể ngắn gọn cuộc sống của một gia đình trẻ tại Hà Nội khi không có ông bà 2 bên hỗ trợ nhiều. Bạn bè em hay trêu tụi em 2x, 3x mà sống như 4x, 5x vậy. Nhưng em thì nghĩ rằng những năm tháng cố gắng tuổi thanh xuân sẽ đổi lại những ngày tháng an nhàn tuổi già ạ!”.
Ngay sau khi bài viết được đăng tải, một tài khoản bày tỏ sự ngưỡng mộ trước khả năng quản lý tài chính và sự đồng lòng của hai vợ chồng trong câu chuyện trên. Người này cho rằng việc chia sẻ những trải nghiệm như vậy là cần thiết, nhất là trong bối cảnh nhiều gia đình đang gặp áp lực về kinh tế và chưa tìm được tiếng nói chung trong đời sống hôn nhân.
“Với tớ thì bạn vén rất giỏi, ngưỡng mộ nha. Tớ mà có tớ cũng sẽ chia sẻ như bạn. Vợ chồng đồng lòng thì có mọi thứ. Đọc được bài bạn đúng lúc nhà tớ đang tranh luận về kinh tế, bọn tớ gần 40 tuổi, không nhà, không xe, chỉ đủ chi tiêu. Tiền chồng làm ra không đưa vợ, chồng thì muốn ở chung bố mẹ mãi không chịu ra riêng. Vậy mà chồng tớ chả lo lắng gì, bảo cứ sống như vậy là được”.
Trước lo lắng nhiều người gắn mác khoe cho chủ bài đăng, một bình luận cho rằng không nên nhìn câu chuyện trên dưới góc độ khoe khoang. Người viết chia sẻ trải nghiệm cá nhân với hoàn cảnh tương đồng về độ tuổi và gia đình. Đồng thời nhấn mạnh sự tự hào về thành quả đạt được sau nhiều năm kiên trì tích lũy, dù thu nhập và quy mô tài sản không quá lớn.
“Rất nhiều người bảo em khoe nhưng riêng chị lại thích những bình luận của em. Chị 30 tuổi, cũng một chồng, một bé con 3 tuổi. Chị lấy chồng năm 2021, sau mấy năm dành dụm, vợ chồng chị cũng mua được một căn chung cư, năm 2023 mua thêm căn nữa.
Dù vẫn còn nợ nhưng chứng khoán chị 200 triệu đồng, vàng 3 cây 4, chứng khoán chồng 130 triệu đồng, chứng khoán con 100 triệu đồng. Hai bất động sản cũng đang tăng rất mạnh. Thu nhập vợ chồng chị khoảng 45 triệu đồng/tháng. Dù tài sản không quá nhiều nhưng chị cũng rất tự hào vì bản thân mình đã rất kiên trì cố gắng từng ngày. Chị em mình có được thành quả ngày hôm nay cũng phải tự hào chứ”.
Bên cạnh những ý kiến đồng cảm, một số thành viên trong nhóm đưa ra lời khuyên mang tính gợi mở. Theo đó, khi đã có nền tảng tài chính tương đối ổn định, gia đình trẻ có thể cân nhắc nâng cao chất lượng cuộc sống, đầu tư nhiều hơn cho trải nghiệm cá nhân, sức khỏe và tinh thần.
“Em vén rất giỏi luôn ấy, chúc mừng vợ chồng em. Bây giờ em có thể nghĩ đến việc nâng cao chất lượng cuộc sống hơn (quỹ đi du lịch chẳng hạn), hưởng thụ một chút trước khi bước vào lần làm mẹ thứ 2. Cũng nên đầu tư vào sức khỏe và ngoại hình (giờ em đẹp rồi đẹp hơn nữa vẫn tốt hơn)”.
Ngoài ra, cũng có những bình luận nhìn nhận câu chuyện dưới góc độ trung lập hơn. Theo ý kiến này, khả năng tiết kiệm và tích lũy của gia đình trong bài viết phần nào đến từ những điều kiện thuận lợi sẵn có như thu nhập ổn định, sức khỏe tốt và hoàn cảnh gia đình phù hợp.
“Nói chung là tuỳ quan điểm thôi, bạn vén rất ok nhưng bạn cũng được nhiều điều kiện thuận lợi đấy. Con uống được sữa mẹ hoàn toàn (nhiều người tắc sữa rồi không có sữa, con ốm, mẹ ốm), có khoản tích luỹ là 500 triệu đồng từ khi còn trẻ, công việc hai vợ chồng 70 – 80 triệu đồng là quá ok rồi, thuộc dạng thu nhập trung bình và tiết kiệm nữa. Về quan điểm sống mỗi người cũng khác nhau, có người tiết kiệm và có được nhiều thứ thì thấy vui, còn có những người chấp nhận thuê nhà và tận hưởng cuộc sống”.
TIẾT KIỆM KHÔNG CÓ NGHĨA LÀ SỐNG KHAM KHỔ
Việc quản lý tài chính gia đình không chỉ là câu chuyện về tiết kiệm hay chi tiêu, mà còn là nghệ thuật cân bằng giữa hai yếu tố này để đảm bảo cả an toàn tài chính và chất lượng cuộc sống.
Trong bối cảnh chi phí sinh hoạt tại các đô thị lớn như Hà Nội ngày càng tăng, tiết kiệm là cần thiết nhưng không nên trở thành áp lực khiến cuộc sống trở nên khắc khổ.
Tiết kiệm, theo các định nghĩa quản lý tài chính cá nhân, là phần thu nhập còn lại sau khi chi tiêu cho nhu cầu thiết yếu. Khoản tiền này được giữ lại để sử dụng cho mục tiêu tương lai như quỹ dự phòng, mua nhà, giáo dục hay đầu tư sinh lời.
Việc cân đối hợp lý giữa tiết kiệm và chi tiêu là bước nền tảng giúp duy trì sức khỏe tài chính lâu dài mà vẫn không đánh mất niềm vui trong đời sống hàng ngày.
Một nguyên tắc được nhiều chuyên gia khuyên áp dụng trong quản lý chi tiêu cá nhân là quy tắc 50/30/20. Theo đó, 50% thu nhập nên dành cho các chi phí thiết yếu như nhà ở, ăn uống, y tế, 30% dành cho nhu cầu cá nhân và tăng thêm chất lượng sống như giải trí, du lịch, sở thích riêng, 20% còn lại dành cho tiết kiệm và đầu tư.
Phương pháp này giúp gia đình không chỉ đảm bảo an toàn tài chính mà còn có không gian cho các hoạt động tinh thần, trải nghiệm và tái tạo năng lượng, điều được coi là một phần quan trọng của chất lượng sống.
Một số đề xuất các mô hình phân bổ khác có thể kể đến như nguyên tắc 6 cái lọ tài chính. Trong đó, thu nhập được chia nhỏ ra cho nhiều mục đích khác nhau, kể cả khoản hưởng thụ và cho đi, nhằm tạo động lực sống cân bằng hơn thay vì chỉ chú trọng vào tiết kiệm. Đây là cách giúp gia đình tiếp cận việc quản lý tài chính một cách linh hoạt hơn, phù hợp với từng giai đoạn cuộc đời và mục tiêu sống riêng.
Lợi ích của việc tiết kiệm đã được trình bày rộng rãi trong nhiều tài liệu chuyên môn. Khoản tiết kiệm không chỉ là “miếng đệm” dự phòng khi xảy ra những chi phí bất ngờ như bệnh tật, sửa chữa nhà cửa hay thất nghiệp, mà còn là nền tảng để tiến tới các mục tiêu lớn hơn trong cuộc sống. Việc chuẩn bị tài chính từ sớm giúp giảm bớt áp lực trong tương lai và tăng sự tự chủ về mặt kinh tế, từ việc nuôi dạy con cái đến chuẩn bị cho tuổi già.
Cùng với đó, các nghiên cứu quốc tế cũng cho thấy thói quen tiết kiệm đều đặn có thể mang lại lợi ích tâm lý tích cực. Một khảo sát tại Vương quốc Anh công bố gần đây cho thấy phần lớn những người có thói quen tiết kiệm thường cảm thấy hài lòng, kiểm soát tốt hơn với cuộc sống cá nhân và ít căng thẳng hơn về mặt tài chính so với những người không có thói quen này.
Điều này phản ánh mối liên hệ giữa sức khỏe tài chính và sức khỏe tinh thần, khi sự an tâm trong tài chính góp phần tạo ra một trạng thái tinh thần ổn định hơn trong đời sống hàng ngày.
Tuy nhiên, không nên biến tiết kiệm thành một cực đoan khiến mọi hoạt động hưởng thụ đều bị loại trừ. Việc dành một phần thu nhập cho các hoạt động nâng cao chất lượng cuộc sống như du lịch, giải trí, học tập hay chăm sóc sức khỏe là một phần của chiến lược tài chính lành mạnh.
Mục tiêu cuối cùng của quản lý tài chính cá nhân không chỉ là có một số dư ngân quỹ lớn, mà còn là tạo ra một lối sống bền vững, vừa đảm bảo khả năng ứng phó với rủi ro, vừa duy trì được hạnh phúc và thỏa mãn cá nhân.