Trong đề án phát triển cây mắc ca đến 2030, tầm nhìn 2050, Việt Nam đặt mục tiêu mở rộng vùng trồng lên 50.000 ha vào năm 2030 và hướng tới 100.000 ha vào năm 2050, đồng thời hình thành chuỗi chế biến sâu và xuất khẩu bền vững.
Theo Hiệp hội Mắc ca Việt Nam, năm 2024, Việt Nam chỉ xuất khẩu khoảng 500-600 tấn nhân mắc ca nhưng lại phải nhập khẩu tới 3.500-4.000 tấn hạt thô để phục vụ chế biến và tiêu dùng.
Những con số trên cho thấy nhu cầu thị trường rất lớn, trong khi sản phẩm nội địa vẫn chưa đủ sức cạnh tranh, đồng thời mở ra cơ hội cho các doanh nghiệp đầu tư vào chất lượng, chế biến sâu và xây dựng chuỗi giá trị bền vững.
Với bối cảnh chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh và chuyển đổi số đang được thúc đẩy mạnh mẽ, nhiều chương trình hợp tác quốc tế đặt kỳ vọng lớn vào sự chuyển mình của doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt trong lĩnh vực nông nghiệp.
Tuy nhiên, ít ai nghĩ rằng, Công ty TNHH TM DV Maca Đại Việt - một doanh nghiệp nhỏ trong ngành mắc ca - lĩnh vực vốn còn manh mún và thiếu chuỗi giá trị lại có thể trở thành đại diện tiêu biểu cho mô hình chuyển đổi kép.
Vừa qua, Công ty TNHH TM DV Maca Đại Việt đã giành giải Nhất cuộc thi “Twin Transition Challenge” do GIZ và APED tổ chức. Mới đây, doanh nghiệp cũng đã lọt vào Top 100 doanh nghiệp bền vững Việt Nam 2025 do Hội đồng doanh nghiệp vì sự phát triển bền vững Việt Nam (VBCSD) thuộc Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam tổ chức. Đặc biệt, bên cạnh những doanh nghiệp và tập đoàn lớn, đây là một trong số rất ít đơn vị thuộc doanh nghiệp nhỏ và vừa (SME) được trao tặng giải thưởng danh giá năm nay.
Hai giải thưởng uy tín ấy đã đưa doanh nghiệp SME trở thành một “case study” đáng chú ý trong hành trình đổi mới nông nghiệp Việt Nam. Giải thưởng mà Maca Đại Việt đạt được đến từ sự dũng cảm của một doanh nghiệp trẻ dám đi con đường khó, chấp nhận lợi nhuận thấp hơn để làm đúng, làm chuẩn và đầu tư vào bền vững từ tư duy đến hành động.
Kết quả của mô hình này được thể hiện bằng những con số tích cực. Các sản phẩm từ mắc ca Việt Nam của Maca Đại Việt đã được xuất khẩu sang Mỹ, Hàn Quốc, Nhật Bản và châu Âu - những thị trường có yêu cầu nghiêm ngặt về chất lượng và truy xuất nguồn gốc. Doanh nghiệp cũng đã phát triển dòng sản phẩm hữu cơ với hương vị độc quyền từ nguyên liệu bản địa, đồng thời kết nối hơn 1.000 nông hộ trong một chuỗi giá trị xanh, minh bạch và bền vững.
Hành trình của Maca Đại Việt là một ví dụ tiêu biểu cho sự chuyển đổi từ sản xuất thô sang sản xuất giá trị cao. Điều khiến trường hợp này trở nên đáng chú ý là doanh nghiệp không chờ đến khi có nguồn lực lớn mới bắt đầu, mà đi từng bước nhưng đúng hướng. Đối với nhiều chuyên gia, đây là cách tiếp cận hiệu quả nhất cho SME Việt Nam: chọn điểm bắt đầu vừa sức, nhưng đảm bảo tính bền vững ngay từ đầu, thay vì phát triển nhanh rồi quay lại xử lý những vấn đề hệ thống.
Trong bối cảnh Chính phủ Việt Nam đang thúc đẩy mạnh mẽ chiến lược tăng trưởng xanh, chuyển đổi số và kinh tế tuần hoàn, mô hình như Maca Đại Việt có thể được xem như hình mẫu cho nhiều doanh nghiệp nông nghiệp trẻ đang tìm kiếm hướng đi mới. Những nỗ lực kiên trì của doanh nghiệp tạo ra niềm tin rằng: khi doanh nghiệp nhỏ dám đổi mới, dám đầu tư vào chất lượng và bền vững, họ hoàn toàn có thể mở ra con đường riêng, thậm chí dẫn dắt một phân ngành mới.