Với mục tiêu phát triển ngành công nghiệp ô tô, Việt Nam đã thực thi nhiều chính sách bảo hộ ngành ô tô trong nước thông qua việc áp đặt mức thuế suất nhập khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt...
Tuy nhiên, việc áp thuế cao đối với ô tô nhập khẩu khiến giá xe tăng cao, làm giảm nhu cầu sở hữu và như vậy cũng khiến thị trường không thể lớn mạnh. Thực tế cho thấy ngành công nghiệp ô tô Việt sau 20 năm chỉ dừng ở mức độ lắp ráp chứ chưa thể tiến đến việc sản xuất ô tô với tỷ lệ nội địa 100% như mục tiêu đề ra.
Theo lộ trình của hiệp định thương mại tự do AFTA, thuế nhập khẩu ô tô từ các nước ASEAN vào Việt Nam về 0% kể từ đầu năm 2018. Đây là cơ hội để xe nhập khẩu từ các nước ASEAN tăng mạnh và giấc mơ sở hữu ô tô giá rẻ của người dân sẽ thành hiện thực. Thế nhưng, cũng vào thời điểm này, Nghị định 116 về điều kiện nhập khẩu, ô tô kinh doanh chính thức có hiệu lực đã dập tắt giấc mơ ấy.
Bởi, theo quy định này, xe nhập khẩu vào Việt Nam buộc phải có giấy chứng nhận chất lượng kiểu loại xe cơ giới do nước ngoài cung cấp, mỗi lô hàng phải lấy ra một xe để kiểm định... Rõ ràng Nghị định 116 như là một hàng rào kỹ thuật nhằm hạn chế lượng xe nhập khẩu. Đây là rào cản trực tiếp buộc người dân sử dụng xe lắp ráp trong nước giá thành cao.
Nghị định 116 được ban hành bên cạnh Nghị định 125 về giảm thuế nhập khẩu linh kiện ô tô có điều kiện về sản lượng theo từng năm được kỳ vọng sẽ hỗ trợ cho các hãng xe lắp ráp nội địa, nhằm tiếp tục khuyến khích việc phát triển ngành công nghiệp ô tô của Việt Nam trong dài hạn, nhất là khi thị trường vừa có thêm sự gia nhập của Vinfast.
Tuy nhiên, một số lo ngại rằng các nước khác cũng có thể áp dụng các biện pháp trả đũa thương mại bằng cách dựng lên các hàng rào phi thuế quan tương tự đối với các sản phẩm nhập khẩu từ Việt Nam.
Thực tế đã cho thấy, các quốc gia khi giảm thuế theo các hiệp định thương mại vẫn thường áp đặt hoặc nâng cao những hàng rào kỹ thuật để bảo hộ các ngành trong nước còn non trẻ nhằm tránh phải phá sản những ngành này. Dù vậy, nếu quá nhiều hàng rào phi thuế quan được dựng lên thì việc các dòng thuế nhập khẩu giảm xuống theo lộ trình của các hiệp định thương mại tự do tất yếu sẽ không mang lại những hiệu ứng tích cực như mục tiêu đặt ra.
Theo Doanh Nhân Sài Gòn
