Trong bối cảnh nhu cầu hình thành “động lực tăng trưởng thế hệ mới” ngày càng cấp thiết, Việt Nam buộc phải chuyển dịch khỏi tư duy phát triển cũ. Và với tiềm năng hơn 3.260 km bờ biển, hệ thống cửa sông, đảo, vịnh nước sâu và hệ sinh thái đặc hữu, biển đang trở thành không gian chiến lược chưa được khai mở đúng tầm để nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia trong giai đoạn 2025–2045.
Xu thế tiến biển của các dự án bất động sản phải đi cùng những triết lý hoàn toàn mới, trong đó nổi bật là mô hình ESG++. Đây không chỉ là khung tiêu chuẩn môi trường, xã hội, quản trị, mà còn mở rộng thêm hai trụ cột quan trọng: tái sinh tự nhiên và thích ứng khí hậu. Ở đó, đô thị phải xanh, sạch, bền vững, và có khả năng chống chịu trước biến đổi khí hậu, nước biển dâng và xu hướng thời tiết cực đoan - một yêu cầu tất yếu của các đô thị ven biển thế hệ mới.
Việt Nam đang xuất hiện những mô hình quy hoạch hiện đại tích hợp nhiều chức năng, áp dụng năng lượng tái tạo, mở rộng mặt nước, tạo hệ sinh thái liên hoàn theo đúng tinh thần ESG++. Nổi bật nhất trong các khu vực có tiềm năng dẫn dắt xu thế này chính là Cần Giờ (TP.HCM).
ESG++ LÀ NỀN TẢNG CHO SIÊU ĐÔ HƯỚNG BIỂN
Tại Việt Nam, vành đai biển phía Nam đang nổi lên như một “không gian vàng” hội tụ đầy đủ điều kiện để hình thành một siêu đô thị biển chuẩn quốc tế. Không chỉ sở hữu vị trí địa kinh tế đặc biệt quan trọng của lục địa Đông Nam Á, khu vực này còn nằm ngay trên trục hàng hải quốc tế và kết nối trực tiếp với thị trường gần 700 triệu dân ASEAN – một trong những khu vực tăng trưởng năng động nhất thế giới hiện nay.
Ẩn sau mặt tiền hướng biển ấy là một tam giác sức mạnh hiếm có: Bình Dương (cũ), TP.HCM và Cần Giờ. Bình Dương (cũ) đã phát triển thành trung tâm công nghiệp công nghệ cao, nơi cung cấp năng lực sản xuất, nghiên cứu, phát triển và nền tảng công nghệ cho toàn vùng. TP.HCM giữ vai trò đầu não tài chính, trung tâm dịch vụ và đổi mới sáng tạo của cả nước, quyết định năng lực cạnh tranh của toàn khu vực phía Nam. Cần Giờ, với hệ sinh thái rừng ngập mặn được UNESCO công nhận, vừa là cửa biển của thành phố, vừa là nơi hội đủ điều kiện tự nhiên để hình thành mô hình đô thị biển, đô thị xanh độc đáo, bền vững.
Khi những lợi thế này được kết nối trong một cấu trúc phát triển thống nhất, Việt Nam hoàn toàn có thể kiến tạo một siêu đô thị biển với quy mô 20–25 triệu dân, tạo ra GDP vùng 700 - 1.000 tỷ USD vào năm 2050. Đây sẽ là “cực tăng trưởng thế kỷ”, có sức ảnh hưởng trực tiếp đến các trung tâm kinh tế hàng đầu của châu Á và tạo ra động lực phát triển lan tỏa cho toàn bộ nền kinh tế Việt Nam.
Tuy nhiên, để siêu đô thị biển tương lai không lặp lại mô hình tăng trưởng truyền thống vốn thường kéo theo sức ép môi trường, ngập lụt, quá tải hạ tầng hay suy giảm bản sắc, Việt Nam cần một khung phát triển hoàn toàn mới. ESG++ chính là đề xuất cho tầm nhìn đó: một phiên bản nâng cấp của bộ tiêu chí môi trường - xã hội - quản trị, được thiết kế cho thách thức của thế kỷ XXI và phù hợp với đặc thù của một siêu đô thị biển hiện đại.
Ở trụ cột “E - Môi trường”, ESG++ không chỉ dừng lại ở việc bảo vệ hệ sinh thái biển và rừng ngập mặn. Tư duy mới mở rộng sang lấn biển sinh thái, kiểm soát dòng chảy tự nhiên, ứng dụng công nghệ Nhật Bản, Hà Lan trong chống ngập và quản lý nước, đồng thời phát triển các nguồn năng lượng xanh như gió ngoài khơi, hydro hay năng lượng tái tạo phân tán.
Ở trụ cột “S - Xã hội”, ESG++ hướng đến một đô thị nhân văn, bao trùm, nơi không gian công cộng ven biển được ưu tiên và sinh kế truyền thống của cộng đồng bản địa ở Cần Giờ, Bà Rịa - Vũng Tàu (cũ) được bảo tồn và nâng cao giá trị.
Trụ cột “G - Quản trị” đặt ra yêu cầu về một mô hình điều hành cấp tiến. Quy hoạch tích hợp vùng, hạ tầng dữ liệu dùng chung, mô phỏng đô thị thời gian thực bằng Digital Twin và quá trình ra quyết định nhanh - minh bạch - dựa trên dữ liệu sẽ giúp đô thị vận hành hiệu quả, giảm thiểu xung đột phát triển và nâng cao chất lượng quản trị.
Đi xa hơn ESG truyền thống, ESG++ bổ sung trụ cột “Đổi mới sáng tạo”. Đây là bước tiến mang tính quyết định đối với một siêu đô thị biển. Công nghệ trở thành động lực trung tâm với các hướng ưu tiên như R&D công nghệ biển, năng lượng mới, vật liệu xanh, cảng biển thông minh, logistics 4.0, giao thông tự hành và các sandbox thể chế thử nghiệm fintech, tài chính biển và đô thị số. Một đô thị biển của thế kỷ XXI không chỉ cần vững về hạ tầng mà còn phải dẫn đầu về công nghệ.
CẦN GIỜ PHẢI LÀ ĐÔ THỊ TINH HOA, KHÔNG ĐẠI CHÚNG
Trao đổi tại Hội thảo “Tiến biển bằng siêu đô thị ESG++: Chiến lược đầu tư bền vững”, PGS.TS Nguyễn Quang Tuyến, Phó Chủ tịch Hội đồng trường, Trưởng khoa Pháp luật Kinh tế, Trường Đại học Luật Hà Nội nhấn mạnh, Cần Giờ hội tụ đầy đủ cả “thiên thời, địa lợi, nhân hòa” để phát triển một siêu đô thị biển. Tuy nhiên, điều quan trọng cần được nhìn nhận rõ là mô hình phát triển tại đây phải hướng đến phân khúc bất động sản tinh hoa, một dòng sản phẩm có yêu cầu rất cao về chất lượng, quy hoạch, hạ tầng và tiêu chuẩn sống.
Bất động sản tinh hoa tại Cần Giờ phải được định vị như “viên kim cương” của thị trường, nơi thu hút nhóm cư dân có năng lực tài chính, trình độ và nhu cầu hưởng thụ chất lượng sống cao cấp. Điều này đòi hỏi chủ đầu tư phải có tiềm lực lớn, thương hiệu mạnh, tầm nhìn dài hạn và khả năng khai phá thị trường.
“Trên bản đồ phát triển quốc gia, tiềm năng của Cần Giờ vượt xa những gì chúng ta quen hình dung, vừa sở hữu bờ biển dài với vùng nước sâu hiếm có, vừa nắm giữ một trong những hệ sinh thái rừng ngập mặn đặc sắc nhất Đông Nam Á – nguồn tài sản sinh thái, khí hậu và cảnh quan vô giá của một đại đô thị biển tương lai”, PGS.TS Nguyễn Quang Tuyến phân tích.
Về địa kinh tế, Cần Giờ nằm ngay “cửa ngõ” kết nối trực tiếp ra Biển Đông và trục giao thương quốc tế của toàn vùng Nam Bộ. Khoảng cách di chuyển nhanh đến trung tâm TP.HCM giúp khu vực này có tiềm năng trở thành cực tăng trưởng mới. Lợi thế vùng nước sâu tự nhiên mở ra khả năng hình thành các trung tâm dịch vụ cảng biển, logistics quốc tế, thương mại, du lịch, tài chính biển, những lĩnh vực mà Việt Nam đang khát một “điểm tựa biển” đủ quy mô và tầm vóc.
Một điểm khác biệt quan trọng của Cần Giờ, theo PGS.TS Tuyến, là quỹ đất và không gian quy hoạch vẫn còn “sạch”, chưa bị chia cắt hay phát triển manh mún như nhiều khu vực ven đô khác. Khung pháp lý mới, đặc biệt là Luật Đất đai 2024 và các nghị định về lấn biển đã chính thức đưa việc lấn biển và sử dụng đất hình thành sau lấn biển vào khuôn khổ minh bạch. Điều này tạo cơ hội hiếm có để quy hoạch một đại đô thị hiện đại ngay từ đầu, không bị ràng buộc bởi cấu trúc đô thị cũ và có thể tích hợp toàn diện các tiêu chuẩn ESG++, năng lượng tái tạo, quản trị thông minh và phát triển bền vững.
Chính nền pháp lý đồng bộ này là bệ đỡ giúp những dự án quy mô lớn như Vinhomes Green Paradise triển khai mô hình siêu đô thị biển chuẩn mực, trong đó từng phân khu, từng trục hạ tầng, từng giải pháp kiến trúc đều được thiết kế ngay từ đầu theo triết lý “đô thị xanh - tái sinh - thông minh”.
Không gian sinh thái của Cần Giờ là tài sản thiên nhiên độc nhất vô nhị. Rừng ngập mặn được UNESCO công nhận như một khu dự trữ sinh quyển thế giới, đóng vai trò “lá phổi xanh” điều hòa khí hậu, giảm tác động của bão, gió, xói lở và nước biển dâng. Đây chính là điều kiện nền tảng để Cần Giờ theo đuổi triết lý “tự nhiên là tài sản”, phát triển đô thị trên cơ sở tôn trọng và nâng giá trị hệ sinh thái, thay vì đánh đổi thiên nhiên lấy tăng trưởng ngắn hạn.
Vinhomes Green Paradise, dự án đô thị biển thế hệ mới tại Cần Giờ được định vị như biểu tượng cho triết lý này, khi toàn bộ cấu trúc quy hoạch từ xanh hóa mặt đất, thích ứng khí hậu, bảo tồn hệ sinh thái nước, rừng, biển cho đến các giải pháp năng lượng sạch và không gian công cộng ven biển đều được xây dựng theo chuẩn ESG++.
Động lực hạ tầng trong những năm gần đây càng củng cố vị thế của Cần Giờ. Cầu Cần Giờ chuẩn bị thay thế phà Bình Khánh, tuyến đường sắt tốc độ cao kết nối trực tiếp trung tâm TP.HCM, các trục ven biển và hành lang Long Thành - Nhơn Trạch - Vũng Tàu, cùng các đề xuất tuyến vượt biển Cần Giờ - Vũng Tàu đang mở ra một mạng lưới liên kết vùng chưa từng có. Khi những hạ tầng này hoàn thiện, Cần Giờ sẽ không còn là vùng ven tách biệt mà trở thành “cánh cửa biển” của TP.HCM và toàn bộ trục kinh tế Đông Nam Bộ.
Tổng hòa những yếu tố đó cho thấy Cần Giờ không chỉ có lợi thế để phát triển một đô thị biển, mà còn có khả năng trở thành hình mẫu quốc gia về siêu đô thị biển thế hệ mới: xanh, tái sinh, thông minh, kết nối vượt trội và gắn chặt với hệ sinh thái tự nhiên. Và chính vì thế, các chuyên gia đánh giá Vinhomes Green Paradise được xem là hạt nhân tiên phong của “kỷ nguyên biển mới”, không chỉ đưa Cần Giờ trở thành tâm điểm dòng vốn mà còn góp phần định hình tương lai đô thị biển kiểu mẫu của Việt Nam trên bản đồ thế giới.
