Khi những chính sách mới được ban hành, dòng chảy kinh tế Việt Nam lại mở ra một hướng đi đầy kỳ vọng. Từ Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân, doanh nghiệp Việt đang được tiếp thêm sức mạnh để bước vào giai đoạn bứt phá mới, giai đoạn của niềm tin, đổi mới và khát vọng vươn tầm quốc tế.
BƯỚC ĐỘT PHÁ TỪ NGHỊ QUYẾT 68
Phát biểu tại hội nghị "Doanh nghiệp Việt trước vận hội mới", bà Trịnh Thị Hương, Phó Cục trưởng Cục Phát triển Doanh nghiệp tư nhân và Kinh tế tập thể, Bộ Tài chính đã chia sẻ nhiều điểm nhấn về phát triển kinh tế tư nhân, đặc biệt từ khi ban hành Nghị quyết số 68.
Sau 40 năm kể từ khi Việt Nam bước vào công cuộc đổi mới, khu vực kinh tế tư nhân đã trải qua một hành trình phát triển đầy biến động, phản ánh sinh động quá trình mở cửa, hội nhập và phát triển của đất nước. Từ chỗ chỉ là những hộ buôn bán nhỏ lẻ, tiểu thương, cơ sở sản xuất thủ công, kinh tế tư nhân đã dần trưởng thành, trở thành một trong những trụ cột quan trọng của nền kinh tế quốc dân.
Những con số biết nói đã khẳng định vị thế của khu vực này: kinh tế tư nhân hiện đóng góp khoảng 50% GDP, chiếm 30% thu ngân sách nhà nước và sử dụng hơn 82% tổng lao động cả nước. Không chỉ góp phần thúc đẩy tăng trưởng, khu vực này còn là nơi khơi dậy tinh thần năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, những phẩm chất cốt lõi làm nên sức mạnh nội sinh của nền kinh tế Việt Nam trong thời kỳ hội nhập quốc tế sâu rộng.
Tuy vậy, bà Hương cũng cần thẳng thắn nhìn nhận rằng khu vực kinh tế tư nhân vẫn chưa thực sự phát triển mạnh mẽ như kỳ vọng. Phần lớn doanh nghiệp có quy mô nhỏ và siêu nhỏ; tiềm lực tài chính yếu; năng lực quản trị, đổi mới sáng tạo, ứng dụng công nghệ còn hạn chế; năng suất lao động thấp và chưa tham gia sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu. Nhiều doanh nghiệp vẫn mang tư duy kinh doanh ngắn hạn, thiếu tầm nhìn chiến lược, thiếu liên kết, khiến hiệu quả hoạt động chưa tương xứng với tiềm năng.
Trải qua gần 40 năm đổi mới, quan điểm của Đảng về phát triển kinh tế tư nhân không ngừng được bổ sung, hoàn thiện. Từ chỗ “cho phép tồn tại” trong nền kinh tế nhiều thành phần, đến nay, kinh tế tư nhân đã được khẳng định là một “động lực quan trọng nhất của nền kinh tế quốc gia”. Đó là sự thay đổi mang tính đột phá về tư duy, thể hiện rõ trong Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân trong thời kỳ mới.
Nghị quyết 68 được đánh giá là văn kiện có tầm chiến lược, thể hiện tư duy đổi mới toàn diện, xác định rõ vị trí, vai trò, định hướng và giải pháp phát triển khu vực tư nhân. Nghị quyết đặt ra những mục tiêu đầy khát vọng: đến năm 2030, Việt Nam có 2 triệu doanh nghiệp tư nhân, gấp đôi hiện nay; có ít nhất 20 doanh nghiệp đủ năng lực tham gia chuỗi giá trị toàn cầu; khu vực tư nhân đóng góp khoảng 58% GDP, 40% thu ngân sách và tạo việc làm cho 85% lực lượng lao động.
Để đạt được những mục tiêu đó, Nghị quyết xác định cải cách thể chế là nhiệm vụ trọng tâm, là “điểm nghẽn của điểm nghẽn” cần được tháo gỡ. Theo đó, Nghị quyết yêu cầu đổi mới tư duy trong xây dựng và thực thi pháp luật, xóa bỏ các rào cản hành chính, cơ chế “xin - cho”, thay thế tư duy “không quản được thì cấm” bằng phương châm “tạo thuận lợi để phát triển”. Việc quản lý điều kiện kinh doanh chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm, trừ những lĩnh vực đặc biệt theo thông lệ quốc tế.
Một điểm đột phá nổi bật được cộng đồng doanh nghiệp đặc biệt hoan nghênh là nguyên tắc phân định rõ ràng giữa xử lý vi phạm hành chính, dân sự và hình sự. Nghị quyết yêu cầu ưu tiên biện pháp kinh tế, dân sự, hành chính trước khi xem xét xử lý hình sự, tạo điều kiện cho doanh nghiệp chủ động khắc phục sai phạm và tiếp tục sản xuất kinh doanh. Đây là bước tiến quan trọng trong việc bảo vệ quyền lợi hợp pháp của doanh nhân, khuyến khích tinh thần dám nghĩ, dám làm.
Không dừng ở cải cách thể chế, Nghị quyết 68 cũng đề ra nhiều chính sách mạnh mẽ nhằm mở rộng khả năng tiếp cận nguồn lực cho doanh nghiệp. Các địa phương được yêu cầu dành tối thiểu 20 ha/khu, cụm công nghiệp hoặc 5% tổng quỹ đất để cho doanh nghiệp nhỏ, doanh nghiệp công nghệ cao, doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo thuê; nhà nước hỗ trợ 30% tiền thuê đất trong 5 năm đầu hoạt động. Doanh nghiệp được khuyến khích đầu tư nghiên cứu và đổi mới sáng tạo, được hạch toán chi phí R&D bằng 200% chi phí thực tế và trích tối đa 20% thu nhập tính thuế để lập quỹ khoa học – công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.
Bên cạnh đó, Nghị quyết cũng mở đường cho khu vực tư nhân tham gia vào các dự án, lĩnh vực trọng yếu của quốc gia như đường sắt tốc độ cao, năng lượng, hạ tầng số, công nghiệp quốc phòng, an ninh... Một điểm mới quan trọng khác là việc hoàn thiện khung pháp lý cho hộ kinh doanh cá thể, đơn giản hóa cơ chế quản trị, kế toán và tiến tới xóa bỏ thuế khoán, tạo điều kiện chuyển đổi sang mô hình doanh nghiệp, một hướng đi tất yếu để hình thành đội ngũ doanh nhân mới.
ĐƯA NGHỊ QUYẾT ĐI VÀO CUỘC SỐNG
Ngay sau khi Nghị quyết 68-NQ/TW được ban hành, với tinh thần khẩn trương, Bộ Tài chính đã chủ trì tham mưu Chính phủ trình Quốc hội thông qua Nghị quyết 198/2025/QH15 ngày 17/5/2025 về một số cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân.
Gần như đồng thời, Chính phủ đã ban hành hai Nghị quyết quan trọng Nghị quyết 138/NQ-CP và Nghị quyết 139/NQ-CP để triển khai cụ thể hóa tinh thần Nghị quyết của Bộ Chính trị và Quốc hội. Chỉ trong hơn 60 ngày, bốn Nghị quyết lớn liên quan đến khu vực tư nhân được ban hành đồng loạt, thể hiện quyết tâm chính trị cao độ trong việc đưa chủ trương vào thực tế.
Đến nay, 34 tỉnh, thành phố và 21 bộ, cơ quan ngang bộ đã hoàn thành Kế hoạch hành động thực hiện Nghị quyết. Chính phủ giao tổng cộng 69 nhiệm vụ, trong đó 43 nhiệm vụ hoàn thành trong năm 2025, đến nay đã có 29 nhiệm vụ cơ bản hoàn tất đúng tiến độ. Song song với đó, hàng loạt văn bản quy phạm pháp luật được ban hành nhằm hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường, tạo hành lang pháp lý thuận lợi cho khu vực tư nhân.
Tại Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV đã thông qua bảy luật quan trọng liên quan đến phát triển khu vực kinh tế tư nhân, trong đó có các luật về khoa học – công nghệ, dữ liệu, thuế thu nhập doanh nghiệp và doanh nghiệp. Ngay sau đó, Chính phủ tiếp tục ban hành hơn mười nghị định hướng dẫn để các luật nhanh chóng đi vào cuộc sống. Ngoài ra, 28 nghị định khác về phân cấp, phân quyền cũng được ban hành, giúp phát huy vai trò chủ động, sáng tạo của chính quyền địa phương.
Theo bà Hương, Bộ Tài chính đã hoàn thiện và trình Chính phủ Nghị định hướng dẫn thực hiện Nghị quyết 198/2025/QH15, trong đó tập trung vào ba nhóm chính sách lớn: hỗ trợ đất đai, mặt bằng sản xuất cho doanh nghiệp; miễn, giảm thuế thu nhập; và hỗ trợ doanh nghiệp đầu tư đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số. Cùng với đó, Bộ đang xây dựng thêm ba nghị định và hai chương trình trọng điểm, bao gồm chính sách hỗ trợ lãi suất 2%/năm cho dự án xanh và tuần hoàn, chương trình đào tạo 10.000 giám đốc điều hành và chương trình phát triển 1.000 doanh nghiệp tiêu biểu tiên phong.
Không chỉ Bộ Tài chính, các bộ ngành khác cũng đồng loạt vào cuộc. Bộ Công an đã ban hành ba nghị định và một quyết định của Thủ tướng Chính phủ tạo điều kiện cho doanh nghiệp khai thác dữ liệu số phục vụ sản xuất kinh doanh; đồng thời đang trình Quốc hội dự thảo Luật An ninh mạng sửa đổi để bảo đảm an toàn giao dịch điện tử.
Bộ Nội vụ đã hoàn thiện Luật Cán bộ, công chức sửa đổi, thể chế hóa rõ trách nhiệm của người đứng đầu trong giải quyết thủ tục hành chính và xử lý nghiêm các hành vi nhũng nhiễu. Bộ Khoa học và Công nghệ trình Quốc hội thông qua Luật Công nghiệp công nghệ số và Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo, mở ra hành lang pháp lý cho doanh nghiệp tư nhân tham gia vào lĩnh vực công nghệ cao, nghiên cứu và khởi nghiệp sáng tạo.
Cùng với việc hoàn thiện thể chế, công tác tuyên truyền, phổ biến Nghị quyết được triển khai sâu rộng trên toàn quốc. Ngày 18/5/2025, Bộ Chính trị và Ban Bí thư tổ chức Hội nghị toàn quốc quán triệt và triển khai Nghị quyết 68-NQ/TW với hơn 1,5 triệu đại biểu tham dự tại 37.000 điểm cầu từ trung ương đến cơ sở.
Tiếp đó, Thủ tướng Chính phủ chủ trì Tọa đàm quốc gia về Nghị quyết 68 và Hội nghị gặp mặt doanh nhân tiêu biểu nhân Ngày Doanh nhân Việt Nam 13/10, thu hút hàng nghìn đại biểu và doanh nghiệp tham gia. Không khí phấn khởi, tin tưởng lan tỏa trong cộng đồng doanh nhân, thể hiện niềm tin và kỳ vọng lớn vào chính sách của Đảng và Nhà nước.
Công tác truyền thông cũng được đẩy mạnh với hàng nghìn bài báo, hàng trăm cuộc tọa đàm, hội thảo chuyên đề. Đài Truyền hình Việt Nam sản xuất các chương trình chuyên đề định kỳ về phát triển kinh tế tư nhân, đồng thời triển khai gói hỗ trợ truyền thông cho doanh nghiệp nhỏ và vừa. Các hiệp hội nghề nghiệp như Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), Hội Doanh nhân trẻ Việt Nam, Ban Nghiên cứu Phát triển Kinh tế tư nhân (Ban IV) đều tích cực tổ chức diễn đàn, chương trình hành động nhằm cụ thể hóa tinh thần Nghị quyết. Đặc biệt, Diễn đàn Kinh tế tư nhân Việt Nam 2025 với chủ đề “Khai phóng tiềm năng – Kiến tạo tương lai Việt” đã thu hút hơn 6.500 đại biểu, 3.000 ý kiến, kiến nghị tâm huyết từ doanh nhân, thể hiện tinh thần “từ đối thoại đến hành động” mạnh mẽ.
Nhờ sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị, những kết quả bước đầu của Nghị quyết 68-NQ/TW đã sớm được ghi nhận. Chỉ trong 10 tháng đầu năm 2025, cả nước có hơn 261.800 doanh nghiệp đăng ký thành lập mới và quay trở lại hoạt động, tăng gần 30% so với cùng kỳ năm trước, với tổng vốn đăng ký hơn 5,1 triệu tỷ đồng. Bình quân mỗi tháng có hơn 18.000 doanh nghiệp thành lập mới, gấp rưỡi so với năm 2024. Thu ngân sách từ khu vực tư nhân tăng hơn 120%, cho thấy sức sống và niềm tin của cộng đồng doanh nghiệp đang được khơi dậy mạnh mẽ.
Chưa bao giờ các doanh nghiệp Việt Nam đứng trước nhiều cơ hội và vận hội như hôm nay. Hàng loạt nghị quyết lớn về khoa học – công nghệ, hội nhập quốc tế, đổi mới giáo dục, an ninh năng lượng, cùng Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân, đang mở ra cánh cửa mới cho đất nước. Đây là thời khắc lịch sử để Việt Nam bứt phá, hiện thực hóa khát vọng trở thành quốc gia phát triển, thu nhập cao vào năm 2045.
“Với sự đồng hành của Nhà nước, sự nỗ lực không ngừng của cộng đồng doanh nghiệp và sự ủng hộ của toàn xã hội, có thể tin tưởng rằng khu vực kinh tế tư nhân Việt Nam sẽ tiếp tục khẳng định vai trò chủ lực trong phát triển kinh tế đất nước, đóng góp ngày càng lớn vào GDP, tạo việc làm, nâng cao đời sống nhân dân và cùng cả nước hiện thực hóa khát vọng Việt Nam hùng cường, thịnh vượng”, Phó Cục trưởng Cục Phát triển Doanh nghiệp tư nhân và Kinh tế tập thể khẳng định.