Theo báo cáo mới nhất của S&P Global, ngành sản xuất của Việt Nam trong tháng 4 có sự suy giảm rõ rệt do ảnh hưởng từ thông báo thuế quan của Mỹ. Sự sụt giảm được thể hiện rất rõ qua sản lượng, số lượng đơn đặt hàng mới, việc làm và hoạt động mua hàng của các đối tác. Những ảnh hưởng từ chính sách thuế quan được dự báo sẽ tiếp tục tác động đến sản lượng sản xuất trong tương lai.
Xuất phát từ tình trạng nhu cầu yếu khiến các công ty tiếp tục giảm giá bán hàng, trong khi chi phí đầu vào chỉ tăng nhẹ. Kết quả trong tháng 4, chỉ số nhà Quản trị mua hàng (PMI) ngành sản xuất Việt Nam trong tháng 4 đã giảm xuống dưới ngưỡng 50 điểm. Kết quả chỉ số mới nhất đạt 45,6 điểm so với 50,5 điểm của kỳ trước, trong khi đó, tháng 3 đã có dấu hiệu khởi sắc khi chỉ số bắt đầu tăng trưởng lần đầu tiên sau bốn tháng.
“Điều này cho thấy sức khỏe ngành sản xuất suy giảm rõ rệt so với tháng trước. Số lượng đơn đặt hàng mới ngành sản xuất giảm đáng kể trong tháng 4, từ đó đảo ngược xu hướng tăng trong tháng 3. Hơn nữa, tốc độ suy giảm là mạnh và nhanh nhất trong gần hai năm”, theo S&P Global nhận định.
Trên thực tế, các điều kiện kinh doanh đã xấu đi với mức độ lớn nhất kể từ tháng 5/2023 khiến tình hình sản xuất chung càng bị ảnh hưởng.
Khảo sát của S&P Global cho thấy, số lượng đơn đặt hàng mới của Việt Nam phản ánh tác động của việc áp dụng thuế quan của Mỹ và sự biến động của tình hình thị trường quốc tế. Số lượng đơn đặt hàng xuất khẩu mới thậm chí còn giảm nhanh hơn tổng số lượng đơn đặt hàng mới trước những tuyên bố về thuế quan. Lần giảm thứ sáu liên tiếp của số lượng đơn đặt hàng mới từ nước ngoài là đáng kể nhất kể từ tháng 6/2023.
Thuế quan và tình trạng giảm số lượng đơn đặt hàng mới là nguyên nhân dẫn đến sản lượng giảm trở lại sau khi tăng trong tháng 3. Mức giảm sản lượng được đánh giá là đáng kể và nhanh nhất kể từ tháng 1/2023. Các nhà sản xuất cũng lo ngại về ảnh hưởng của thuế quan lên sản xuất trong những tháng tới.
Bối cảnh kinh tế thế giới còn nhiều diễn biến khó lường cũng tác động không nhỏ đến niềm tin kinh doanh của các nhà sản xuất trong tương lai. Theo đánh giá của S&P Global, niềm tin kinh doanh đã giảm mạnh xuống mức thấp nhất kể từ tháng 8/2021. Trên thực tế, mức độ lạc quan kỳ này là một trong những mức yếu nhất trong lịch sử khảo sát.
Đơn hàng và sản lượng giảm đương nhiên khiến việc làm của người lao động cũng sụt giảm theo tỷ lệ thuận. Lượng công việc tồn đọng giảm mạnh khi số lượng đơn đặt hàng mới giảm và tốc độ giảm hầu như ngang bằng với tháng trước. Lượng công việc giảm khiến các nhà sản xuất giảm việc làm, và đây là lần giảm thứ bảy liên tiếp. Hơn nữa, tốc độ giảm việc làm là mạnh nhất trong ba năm rưỡi.
Các công ty cũng giảm mạnh hoạt động mua hàng khi số lượng đơn đặt hàng mới giảm và yêu cầu sản lượng giảm. Hoạt động mua hàng hóa đầu vào đã giảm tháng thứ hai liên tiếp và trở thành mức giảm lớn nhất kể từ tháng 5/2023. Kết quả là, tồn kho hàng mua cũng giảm, và mức độ giảm là lớn nhất kể từ tháng 9 năm ngoái.
Nhu cầu hàng hóa đầu vào giảm đã khiến thời gian giao hàng của nhà cung cấp chỉ kéo dài một chút trong tháng 4, và mức độ kéo dài là ít nhất trong tám tháng. Tuy nhiên, có một số báo cáo về sự chậm trễ giao hàng khi có những vấn đề liên quan đến tốc độ và mức độ sẵn có của phương tiện vận chuyển. Tình trạng nhu cầu suy yếu cũng ảnh hưởng đến giá cả trong tháng 4.
Trong khi chi phí đầu vào tiếp tục tăng trong bối cảnh giá một số nguyên vật liệu tăng, tốc độ tăng chỉ là nhẹ và yếu nhất kể từ khi chuỗi tăng chi phí hoạt động hiện nay bắt đầu vào tháng 8/2023.
Đánh giá về kết quả PMI của Việt Nam trong tháng 4, ông Andrew Harker, Giám đốc Kinh tế tại S&P Global Market Intelligence cho biết, thông tin về thuế đối ứng của Mỹ đã đẩy ngành sản xuất Việt Nam vào tình trạng suy giảm trong tháng 4. Theo đó, các công ty đang chứng kiến sự sụt giảm đáng kể của số lượng đơn đặt hàng mới, xuất khẩu và sản lượng.
Hơn nữa, khả năng tiếp tục xảy ra gián đoạn cho ngành sản xuất do thuế quan bổ sung khiến niềm tin kinh doanh giảm và trở thành một trong những mức thấp nhất từng được ghi nhận. “Trong giai đoạn bối cảnh kinh tế toàn cầu không ổn định, điều quan trọng là cần theo dõi dữ liệu chỉ số PMI ngành sản xuất Việt Nam trong những tháng tới để xem các điều kiện kinh doanh diễn biến như thế nào”, vị chuyên gia của S&P Global nhấn mạnh.
