Xăng E5 là một trong những loại xăng trộn cồn sinh học và trên thế giới có rất nhiều tỉ lệ trộn xăng - cồn cũng như đã phổ biến từ lâu thì khái niệm này còn khá mới mẻ tại Việt Nam đang khiến nhiều người hoang mang rằng khi sử dụng có ảnh hưởng tới động cơ.
Xăng sinh học đã phổ biến trên thế giới
Xăng người Việt Nam vẫn quen sử dụng là RON 92, 95 là xăng khoáng hay xăng nguyên chất được làm từ dầu thô khai thác ngoài biển. Xăng được sử dụng hàng ngày và nền kinh tế mỗi nước phụ thuộc rất nhiều vào xăng dầu, chỉ tính riêng tại Mỹ thì nền kinh tế lớn nhất thế giới này tiêu thụ khoảng 500 tỉ lít xăng mỗi năm.
Do xăng là nhiên liệu hóa thạch tức là sẽ cạn kiệt theo thời gian nên người ta nghĩ ra các nhiên liệu khác cũng như là tìm cách pha cồn Ethanol vào xăng để giảm sự phụ thuộc vào xăng, đặc biệt những nước phải nhập xăng.
Nhiều nước trên thế giới đã pha cồn sinh học (Ethanol) vào xăng, con số này được tính theo tỉ lệ % giữa xăng và Ethanol. Ví dụ pha 5% Ethanol với 95% xăng khoáng thì sẽ được nhiên liệu xăng E5.
Ngoài E5 thì các quốc gia ở châu Âu và Mỹ đã sử dụng những loại xăng pha tỉ lệ cao hơn như là E10, E25 hay thậm chí là E85 như ở Thụy Điển. E85 đồng nghĩa có tới 85% là Ethanol và chỉ 15% là xăng khoáng.
Việc Việt Nam tới 2018 mới bắt đầu chuyển sang dùng E5 được cho là chậm so với thế giới khi mà ở Brazil, người ta đã dùng xăng E5 từ 1931, lộ trình hiện tại họ đang dùng E18 đến E25. Trong khi tỉ lệ pha Ethanol lớn hơn 10% đang được áp dụng từ từ thì từ E10 trở xuống, nhiều nước đã coi đó là bắt buộc kể từ cuộc khủng hoảng dầu mỏ năm 1973.
Nhiều nước trên thế giới đã bắt buộc người dân phải sử dụng E10 như Colombia, Jamaica, Philippine, Thái Lan, Phần Lan và nhiều tiểu bang của Mỹ. E10 hay còn gọi là Gasohol đang là tỉ lệ pha trộn phổ biến nhất và được nhiều nước ứng dụng trong đó có Mỹ vì không cần phải điều chỉnh lại thiết kế của động cơ mà vẫn sử dụng được.
Một trạm bán xăng với nhiều tỉ lệ pha trộn Ethanol khác nhau, từ E20, E30 tới E85 là cao nhất. Hình ảnh: Ethanolproducer
Việc phát minh ra cách pha trộn này để giảm sự phụ thuộc vào việc nhập khẩu xăng dầu. Ngoài ra xăng trộn với Ethanol còn giúp giảm lượng carbon monoxide (CO) từ 20-30% ở điều kiện tiêu chuẩn so với xăng khoáng. E5 hay E10 cũng giúp giảm lượng khí CO2 có tác động rất tiêu cực tới môi trường và sức khỏe chúng ta khoảng 2% so với xăng khoáng thông thường.
Cồn sinh học Ethanol là gì?
Ethanol được coi là cồn sinh học, tức là nó cũng có tính cháy sinh nhiệt như xăng. Cồn sinh học giúp hạn chế phụ thuộc vào nguồn nhiên liệu hóa thạch, cũng như hạn chế khí thải độc hại ra môi trường.
Ngoài ra, cồn sinh học dễ sản xuất và chi phí thấp hơn là xăng. Ethanol chủ yếu được sản xuất từ sắn (khoai mì), lúa mỳ, tóm lại là nông sản và đó là lợi thế của Việt Nam, đất nước nông nghiệp khi ưu tiên phát triển sắn, ngô, lúa trong tầm nhìn tới năm 2020.
Khu công nghiệp Dung Quất có nhà máy sản xuất Ethanol từ nguyên liệu sắn và có thể dùng để pha với xăng để cho ra E5. Trong tình hình Việt Nam chủ yếu vẫn phải nhập xăng thành phẩm về bán thì việc pha xăng cồn như này được cho đem lại kinh tế và bảo vệ môi trường cao hơn, điều mà nhiều nước trên thế giới đã áp dụng từ lâu.
Cồn Ethanol có nhiều lợi thế nhưng vẫn tồn tại nhược điểm. Ethanol dù có chỉ số octane, một chỉ số đo tính chống kích nổ của nhiên liệu trong buồng đốt cao hơn so với xăng khoáng nhưng nó chứa ít năng lượng tạo ra nhiệt hơn là xăng. Câu hỏi đặt ra việc sử dụng xăng sinh học có tiêu hao nhiên liệu hơn xăng khoáng?
Chỉ số Octane là gì? Có phải chỉ số càng cao thì càng tốt?
Chỉ số Octane hay RON (Research Octane Number) nhằm thể hiện tính chống kích nổ của nhiên liệu ở trong buồng đốt, chỉ số này càng cao thì nhiên liệu được nén tốt hơn và nhờ đó sinh công nhiều hơn.
Với động cơ 4 kỳ truyền thống thì 1 trong 4 kỳ đó sẽ là kỳ nén, xảy ra trước kỳ nổ và sau kỳ nạp. Ở kỳ này, nhiên liệu mà cụ thể ở đây là xăng sẽ được pha trộn với không khí và nén lại ở một thể tích nhỏ hơn trước khi được kích nổ. Lượng hỗn hợp nén này được gọi là tỉ số nén của động cơ, thường thường thì động cơ có tỉ số nén như 8:1 hay 9:1.
Khi xăng được kích nổ bởi việc nén này chứ không phải kích nổ bởi bugi thì sẽ gây ra hiện tượng nổ trong động cơ và đó là điều không mong muốn, sẽ gây ảnh hưởng tới tuổi thọ động cơ, Octane chính là chỉ số để thể hiện cho điều này, tức là chỉ số chống kích nổ trong động cơ.
Với xăng có chỉ số Octane càng cao thì nó có thể chống kích nổ ở lượng nén cao hơn và ngược lại. Chỉ số Octane này sẽ phụ thuộc vào tỉ số nén của động cơ và sẽ quyết định xe của bạn nên dùng loại xăng với RON bao nhiêu để kinh tế hơn và hiệu quả hơn. Thường thì xăng có RON cao hơn sẽ đắt hơn, ví dụ RON 95 đắt hơn RON 92.
Nhiều người nhầm lẫn về chỉ số chống kích nổ này và cho rằng chỉ số đó càng cao thì hiệu năng của động cơ sẽ cao hơn nhưng đó chỉ là một phần, chỉ số chống kích nổ cao thì lượng nhiên liệu được đốt triệt để hơn mà thôi. Octane là chỉ số thể hiện lượng năng lượng dùng để kích nổ hỗn hợp xăng chứ không có liên quan tới bao nhiêu năng lượng mà xăng tạo ra.
Xăng có RON cao hơn sẽ đắt hơn, ví dụ RON 95 đắt hơn RON 92.
Ethanol có chỉ số Octane rất lớn, tức là chống kích nổ tốt hơn. Ở Việt Nam, E5 sẽ thay thế RON 92 (xăng có chỉ số Octane là 92) và khi kết hợp ở tỉ lệ 5% này thì theo tính toán, E5 sẽ có chỉ số Octane cao hơn RON 92 từ 1-2 đơn vị, tức là sẽ rơi vào khoảng 93 đến 94. Như vậy xét riêng về yếu tố chống kích nổ thì E5 cao hơn RON 92 mà nó sẽ thay thế.
E5 có Octane cao hơn A92 vì thế chống kích nổ tốt hơn và đốt nhiên liệu triệt để hơn nhưng bù lại, Ethanol lại có ít năng lượng nhiệt hơn là xăng khoáng nguyên chất nên về lý thuyết, khi tỉ lệ Ethanol càng cao thì năng lượng tạo ra sẽ càng thấp.
Xăng E5 có tiêu thụ nhiên liệu ít hơn RON 92?
Đây là khái niệm gây nhiều mập mờ khi tìm hiểu về E5. E5 chống kích nổ tốt hơn nên nhiên liệu cháy triệt để hơn nhưng nó cũng chứa ít năng lượng nhiệt hơn xăng khoáng. Xăng khoáng khi được kích nổ và cháy sẽ tạo ra nhiều nhiệt hơn E5 hay E20, E85... và sinh công nhiều hơn, vì bản chất của động cơ đốt trong là đốt xăng để sinh công.
Chưa có tài liệu cụ thể nào nói E5 hay E10 tiêu thụ nhiều hơn đáng kể so với RON 92, một số nguồn thì nói xăng pha cồn dưới 10% (E10 và E5) sẽ tiêu thụ nhiên liệu nhiều hơn, giao động khoảng vài phần trăm. Nhìn chung 1-3% là con số không đáng kể và nó còn phụ thuộc vào điều kiện đường xá cũng như thói quen chạy xe của mỗi người.
Trong bài so sánh của tạp chí Edmunds với xe hơi trong hành trình khoảng 1000 cây số giữa xăng khoáng và E85 (85% Ethanol và 15% xăng khoáng) thì kết quả cho thấy xe chạy xăng khoáng có mức tiêu thụ 12,85 lít/100km so với E85 là 17,42 lít/100km. E85 là có tỉ lệ pha trộn rất nhiều Ethanol trong khi E5 của VIệt Nam thì chỉ có 5% là Ethanol và nếu đúng như kết quả này thì mức chênh lệch về khả năng tiêu thụ nhiên liệu cũng không đáng kể.
E5 có gây ảnh hưởng tới động cơ xe?
Trên trang web chính thức của PV Oil thì đơn vị này cho biết với những xe sử dụng động cơ loại cũ (trước 1993) thì axit trong Ethanol có thể gây ảnh hưởng tới gioăng cao su, nhựa, kim loại của động cơ nhưng với xe có động cơ sản xuất sau 1993 thì "gần như không xảy ra" do công nghệ cải tiến.
Theo thông số kỹ thuật của Brazil kết hợp với số liệu của Volkswagen Brazil thì xăng với tỉ lệ pha trộn Ethanol từ 5 đến 10% (E5 và E10) thì không cần thay đổi thiết kế động cơ cho phù hợp, việc thay đổi thiết kế động cơ chỉ cần với những tỉ lệ pha trộn cao hơn mà thôi.
Do đó người tiêu dùng có thể hoàn toàn yên tâm sử dụng mà không lo ảnh hưởng tới xe. Trên thế giới thậm chí đã có nhiều model xe hơi có thể sử dụng nhiên liệu rất đa dạng, từ xăng khoáng cho tới xăng pha cồn tỉ lệ 85% (E85).
Theo Tinhte.vn
