Trong vài năm gần đây, “thrift-shopping” mua sắm đồ second-hand, vintage, hoặc đồ đã qua sử dụng không còn là phong trào ngách của vài nhóm nhỏ tại Hà Nội hay Sài Gòn. Nó đang trở thành một hiện tượng tiêu dùng có chiều sâu ở thế hệ Gen Z, kết hợp giữa nhu cầu tiết kiệm, khát vọng thể hiện cá tính và ý thức về môi trường.
GIÁ TRỊ VẬT CHẤT GẶP SỰ ĐỘC LẠ
Với người tiêu dùng thuộc Gen Z Việt (những người sinh sau năm 1997 và trước năm 2012), mua đồ cũ không còn là hành vi “tiết kiệm” mang tính tạm thời, mà đã trở thành một hình thức tiêu dùng có chủ đích. Một chiếc túi xách vintage, đôi giày retro hay chiếc áo khoác cũ mang trong nó cả giá trị vật chất cụ thể, chất liệu thật, đường may bền, thương hiệu gốc đồng thời chứa “sự độc lạ”, hiếm có mà thời trang mới sản xuất hàng loạt khó tái tạo. Người trẻ xem mỗi món đồ như một “câu chuyện được tái khám phá”, thể hiện bản sắc riêng thay vì chạy theo xu hướng ngắn hạn.
Trong các nhóm Facebook và chợ online, túi xách second-hand của Coach, Longchamp hay Levi’s jacket thập niên 90 có thể được săn lùng, trao đổi và định giá như tài sản cá nhân. Việc sở hữu món đồ cũ có giá trị giúp thỏa mãn nhu cầu thời trang và có ý nghĩa sưu tầm tích lũy, một hình thức tiêu dùng xen lẫn đầu tư nhỏ.
Chính yếu tố “vừa cũ vừa mới”, sự độc bản, cảm giác khác biệt và tính bền khiến đồ thrift không còn là hàng cấp thấp, mà đang dịch chuyển dần sang vị thế hàng tiêu dùng có giá trị và câu chuyện, phản ánh thế giới quan của thế hệ Gen Z. Nếu vài năm trước, khái niệm “đồ si” còn gắn với quan điểm hàng giá rẻ, nay nó được tái định nghĩa, có thể bộc lộ phong cách, cá tính và quan điểm sống bền vững. Một khảo sát chỉ ra rằng 40% Gen Z đã từng sử dụng hoặc mua lại quần áo cũ vì “không tìm thấy kiểu dáng tương tự ở cửa hàng mới”.
Đặc biệt hơn nữa, ở Việt Nam, thrift không dừng ở thời trang. Các nhóm decor vintage và đồ nội thất cũng đang trỗi dậy mạnh mẽ. Dữ liệu Pinterest cho thấy lượt tìm kiếm “vintage tile” tăng +1.107%, xu hướng “retro sang trọng” đang quay lại không gian sống.
Một khía cạnh khác nhiều bạn trẻ thuộc thế hệ Gen Z hiện nay không chỉ chọn quần áo hay phụ kiện mang hơi thở hoài cổ, mà còn tìm đến những quán cà phê, nhà hàng và không gian đọc sách mang phong cách tương tự để tận hưởng trọn vẹn tinh thần “vintage living”. Tại TP.HCM, có thể dễ dàng bắt gặp những quán cà phê như The Vintage Emporium, Tiệm Cà Phê 1986, Cửa Hàng Cà Phê 81 hay Nấp Sài Gòn, nơi mọi chi tiết, từ bàn ghế gỗ cũ, đèn vàng trầm ấm đến âm nhạc jazz hoặc bolero nhẹ nhàng, đều gợi cảm giác sống chậm, tinh tế và hoài niệm.
Không gian ẩm thực vintage cũng đang nở rộ, với các nhà hàng tái hiện không khí xưa cũ bằng những món ăn truyền thống và cách bài trí mộc mạc, gần gũi. Nhiều bạn trẻ xem việc ghé những địa điểm này như một “nghi lễ nhỏ” để cân bằng giữa nhịp sống hiện đại và nhu cầu tìm về cảm xúc thật. Cùng lúc, tiệm quán sách, cà phê phong cách retro như Hẻm Sách 19/12, Tranquil Books & Coffee, hay Hidden Gem ở Hà Nội lại trở thành không gian lý tưởng để đọc, trò chuyện, hay đơn giản là tận hưởng sự yên tĩnh trong một khung cảnh mang hơi hướng thập niên 80–90.
Một lần nữa tái khẳng định, thrift-shopping và vintage lifestyle không dừng lại là lựa chọn thời trang, mà đang trở thành biểu hiện văn hóa tiêu dùng mới, ở đó người trẻ hướng đến sự chân thực, bền vững và cá tính. Với họ, việc mặc đồ cũ, ngồi trong quán cà phê mang dáng dấp xưa cũ hay đọc sách giấy trong ánh đèn vàng đều là cách “chậm lại để cảm nhận” giữa thời đại số hóa, đồng thời khẳng định một bản sắc sống độc đáo, không chạy theo trào lưu, mà tự kiến tạo giá trị riêng.
ĐẦU TƯ VÀO CÁI CŨ
Mặt khác của thị trường ngoài động thái của người tiêu dùng còn có hướng đầu tư kinh doanh mới cho thế hệ trẻ phản ánh sự nhạy bén. Nhiều bạn trẻ, đặc biệt là Gen Z và Millennials đã nhanh nhạy nắm bắt làn sóng này, biến đam mê sưu tầm đồ cũ thành cơ hội khởi nghiệp thực thụ.
Từ các cửa hàng bán đồ second-hand được tuyển chọn kỹ càng như Tiệm Thrift, Retros Boutique, Con Quạ Thần, đến các không gian kết hợp mô hình “thrift-café” một địa điểm để khách hàng thưởng thức cà phê, mua sắm quần áo, phụ kiện vintage đều đang mọc lên nhanh chóng tại Hà Nội, Đà Nẵng và TP.HCM.
Không giới hạn từ việc trao đổi hàng hóa, nhiều chủ cửa hàng trẻ còn hướng tới xây dựng thương hiệu cá nhân và phong cách sống gắn với giá trị bền vững. Họ chủ động tuyển chọn đồ từ các nguồn uy tín, tái thiết kế, chỉnh sửa thủ công để thổi vào từng sản phẩm một “câu chuyện mới”. Một số bạn trẻ còn mở rộng sang mảng sản xuất nội dung sáng tạo, quay vlog, chia sẻ bí quyết săn đồ độc, cách phối đồ vintage hay decor nhà theo phong cách retro thu hút hàng trăm nghìn lượt theo dõi trên TikTok và Instagram.
Một phần không nhỏ sức bật của thrift là mạng xã hội: group Facebook “đồ si”, kênh TikTok hướng dẫn “thrift haul” và khoe đồ vintage đã biến việc tìm và bán đồ second-hand thành một trải nghiệm giải trí và thu hút. Dữ liệu tìm kiếm và các xu hướng nội dung trên nền tảng như Pinterest cho thấy Gen Z dùng mạng xã hội để săn ý tưởng, thiết kế phong cách.
Chị Hạnh Chi (chủ tiệm thời trang second hand Hạnh Cici tại Cầu Giấy, Hà Nội) chia sẻ: “Các bạn trẻ ngày nay rất nhạy với xu hướng toàn cầu và cũng rất có gu. Họ sẵn sàng bỏ ra số tiền lớn, miễn là món đồ thể hiện được chất riêng của mình. Có bạn chi hơn 3 triệu chỉ để sở hữu một chiếc áo khoác Levi’s vintage dáng oversize. Nói chung, với kinh nghiệm 8 năm kinh doanh thời trang cũ cao cấp, tôi tin rằng đầu tư vào đồ cũ không còn là sự thỏa hiệp, mà là lựa chọn có ý thức của một thế hệ vừa thẩm mỹ, vừa bền vững”.
Ở góc độ kinh tế, đây là một dạng kinh doanh chi phí thấp nhưng biên lợi nhuận cao, phù hợp với khả năng khởi nghiệp độc lập. Xu hướng “tiêu dùng có ý thức” mua ít nhưng chọn kỹ, đề cao tính bền vững giúp thị trường thrift trở thành mảnh đất màu mỡ cho những ai có gu thẩm mỹ và tư duy sáng tạo.
Ra đời từ năm 2011 bởi Doãn Thu Hằng, Saigon Flea Market được xem là một trong những phiên chợ mang phong cách “chợ trời” đầu tiên tại TP.HCM, góp phần định hình văn hóa mua sắm đồ vintage và handmade trong giới trẻ đô thị. Diễn ra chủ yếu tại khu Tôn Dật Tiên, chợ thu hút đông đảo bạn trẻ đam mê thời trang độc lạ và đồ thủ công. Tại đây, người mua có thể tìm thấy các món đồ vintage, phụ kiện, túi xách, quần áo “không đụng hàng” với tiêu chí rõ ràng: không bán hàng giả, hàng nhái.
Tương tự, tại Hà Nội, Hanoi Creative City được biết đến như một trung tâm văn hóa – nghệ thuật và khởi nghiệp sáng tạo, nơi hội tụ các dự án kết hợp giữa nghệ thuật thị giác, thiết kế và ý tưởng bền vững. Không gian này từng tổ chức nhiều triển lãm mang tinh thần tái sinh, trong đó có “Sketches of Hanoi Old Quarter”, một dự án nghệ thuật kết hợp yếu tố hoài cổ và sáng tạo đương đại.
Tuy nhiên, theo thông tin hiện có, chưa ghi nhận triển lãm cụ thể nào mang tên “Hồi sinh đồ cũ” hay tập trung hoàn toàn vào chủ đề thời trang đã qua sử dụng. Dù vậy, Hanoi Creative City vẫn được xem là biểu tượng của xu hướng nghệ thuật “cũ mà mới”, tinh thần tái chế, phục hồi và sáng tạo được thể hiện rõ nét trong nhiều hoạt động, đồng điệu với triết lý bền vững mà trào lưu thrift-shopping đang hướng tới.
Có thể thấy, thrift-shopping không chỉ là một xu hướng tiêu dùng mà đã trở thành một hướng kinh doanh mới đầy tiềm năng. Từ những phiên chợ nhỏ, cửa hàng ký gửi cho tới các thương hiệu secondhand được đầu tư bài bản, mô hình này đang dần hình thành một hệ sinh thái riêng. Trong tương lai, khi tiêu dùng xanh và thời trang tuần hoàn ngày càng được ủng hộ, đầu tư vào thrift-shopping có thể trở thành một “làn sóng mới” vừa mang lại lợi nhuận, vừa góp phần định hình phong cách sống có trách nhiệm của thế hệ trẻ Việt Nam.