Thị trường ô tô điện tại Việt Nam đang ngày càng sôi động với sự xuất hiện của nhiều sản phẩm đến từ các thương hiệu trong và ngoài nước như VinFast, Hyundai, BMW, Audi, Porsche Taycan, Mercedes-Benz, TMT Motos… Người tiêu dùng có thể lựa chọn từ nhiều mẫu ô tô điện khác nhau, từ MiniCar đến SUV cỡ lớn, với giá bán từ vài trăm triệu đồng đến chục tỷ đồng.
GÓT CHÂN ASIN CỦA XE ĐIỆN: TRẠM SẠC
Theo thống kê của Bộ Giao thông vận tải, tính đến tháng 8/2022, cả nước đã có gần 3.000 ô tô điện được sản xuất lắp ráp, nhập khẩu. Sau gần một năm, đến tháng 7/2023, cả nước đã có gần 12.600 xe ô tô điện, tuy nhiên con số này chủ yếu đến từ doanh số bán hàng Vinfast (thuộc tập đoàn Vingroup), ngoài thương hiệu này hiện trong nước còn có Công ty Cổ phần ô tô TMT sản xuất, lắp ráp ô tô điện. Bên cạnh đó, Công ty Cổ phần Tập đoàn Thành Công và Công ty Cổ phần ô tô Trường Hải cũng đã giới thiệu một số mẫu ô tô điện để tìm hiểu thị trường và tiến tới sản xuất, lắp ráp trong nước.
Mới đây vào đầu tháng 8, Hyundai đã chính thức ra mắt Ioniq 5 tại Việt Nam với 2 phiên bản gồm Exclusive với pin 58 kWh, công suất 170 mã lực, quãng đường di chuyển 384 km cho một lần sạc (chuẩn WLTP), giá bán của model này là 1,3 tỷ đồng. Phiên bản cao cấp hơn là Prestige dùng pin 72,6 kWh, công suất 217 mã lực với quãng đường di chuyển 451 km cho một lần sạc, kèm giá bán 1,43 tỷ đồng.
Ioniq 5 tương thích với bộ sạc nhanh DC 350 kW, cho phép sạc từ 10-80% trong 18 phút. Với trạm sạc 50 kW, xe sạc 20-80% trong 56 phút. Nếu sử dụng bộ sạc AC công suất 7,7-10,9 kW, xe sạc đầy mất 6-9h. Trong đợt mở bán hãng cho biết sẽ trang bị sẵn sạc tiêu chuẩn 2,5 KW theo xe và tặng gói giải pháp sạc tại nhà cho khách đặt mua. Với sạc tiêu chuẩn theo xe đó sẽ mất khoảng 30 giờ để sạc đầy bộ pin có dung lượng 72,9 kWh của xe. Hãng cũng chia sẻ đang phát triển mạng lưới trạm sạc cùng đối tác, hướng tới mục tiêu phủ 80% các tỉnh thành vào năm 2024.
Trước đó, mẫu xe điện mini đến từ Trung Quốc là Wuling HongGuang MiniEV cũng đã được mở bán từ tháng 7/2023 với giá bán từ 239-285 triệu đồng. Mẫu xe này không thể sạc được tại các trạm sạc mà chỉ có thể sạc tại nhà thông qua nguồn điện 220V, và không có sạc nhanh. Thời gian sạc từ 6-9 tiếng cũng là vấn đề quan ngại với một chiếc xe có quãng đường di chuyển hơn 100km/lần sạc.
Một số thương hiệu xe sang như Mercedes, Porsche, BMW hay Audi cũng đã thiết lập hệ thống trạm sạc cho khách hàng, tuy nhiên số lượng vẫn còn hạn chế, hầu hết chỉ lắp đặt tại showroom hoặc nhà máy của hãng. Các thương hiệu trên đều có kế hoạch mở rộng hệ thống trạm sạc, đặc biệt là ở các thành phố lớn.
Porsche Việt Nam đã chuẩn bị sẵn sàng về cơ sở vật chất, trang thiết bị, nhân lực và những giải pháp sạc điện thuận tiện cho khách hàng tại nhà và tại các trung tâm Porsche. Dòng xe Taycan với hệ thống điện áp 800V và công suất sạc tối đa của dòng xe là 270 kW có thể được sạc bởi các trạm sạc công suất cao để đạt mức sạc 80% trong 22,5 phút ở điều kiện lý tưởng.
Hiện tại, trạm sạc công suất cao đầu tiên đã được lắp đặt tại trung tâm Porsche Sài Gòn với công suất tối đa đạt 175 kW, cho phép Taycan đạt mức sạc 80% trong khoảng 40 phút. Trong tương lai gần, các trạm sạc sẽ được lắp đặt với công suất tối đa lên đến 350 kW, đảm bảo tối ưu quy trình sạc. Ngoài hệ thống trạm sạc tại các trung tâm Porsche, chủ sở hữu Taycan có thể sạc tại nhà với thiết bị sạc có công suất 22kW để đạt được mức sạc 80% sau khoảng 4 tiếng.
Để có doanh số bán hàng 11.638 chiếc trong nửa đầu năm 2023, VinFast đã phát triển hệ thống trạm sạc với hơn 150.000 cổng sạc cho xe máy điện và xe ô tô điện trên 63 tỉnh, thành phố. Trạm sạc VinFast được trang bị các loại công suất khác nhau, từ 11kW đến 250kW, được đặt tại các bãi đỗ xe, bến xe, tòa nhà chung cư, văn phòng, trung tâm thương mại, trạm dừng nghỉ, trạm xăng dầu dọc cao tốc, quốc lộ giúp người dùng có thể sạc xe nhanh chóng và tiện lợi. Tuy nhiên, VinFast không có chính sách chia sẻ với các thương hiệu khác.
Về giá sạc điện, hiện nay VinFast cung cấp đơn giá sạc xe ô tô điện là 3.210,9 đồng/kWh (tương đương đơn giá điện bậc 5 giá do Bộ Công Thương công bố ngày 4/5/2023).
Xe điện đang ngày càng trở nên phổ biến, tuy nhiên, việc thiếu các trạm sạc vẫn là một trong những rào cản lớn nhất đối với sự phát triển của loại phương tiện này. Tại Việt Nam, số lượng xe điện vẫn còn ít, và mạng lưới trạm sạc cũng chưa phát triển đồng đều. Điều này khiến cho việc sử dụng xe điện gặp nhiều khó khăn, đặc biệt là đối với những người sống ở các khu vực xa trung tâm.
XE HYBRID: LỰA CHỌN PHÙ HỢP?
Theo nhiều người tiêu dùng, xe hybrid có vẻ là lựa chọn phù hợp tại thị trường Việt Nam khi có giá thành thấp hơn so với xe điện, do xe hybrid sử dụng cả động cơ điện và động cơ xăng, nên không cần phải trang bị pin dung lượng lớn như xe điện. Xe hybrid không cần thiết phải sạc pin, nên người dùng có thể sử dụng xe ngay lập tức mà không cần phải tìm kiếm trạm sạc. Điều này rất tiện lợi cho những người có nhu cầu di chuyển thường xuyên. Ngoài ra xe hybrid tiết kiệm nhiên liệu hơn xe xăng thông thường. Điều này là do xe hybrid sử dụng động cơ điện khi chạy trong thành phố, nơi có tốc độ thấp và dừng/khởi động thường xuyên.
Tuy nhiên, xe hybrid cũng có một số điểm hạn chế do động cơ điện của xe hybrid chỉ có thể hoạt động trong một khoảng cách ngắn, sau đó sẽ chuyển sang sử dụng động cơ xăng. Thời gian sạc pin của xe hybrid lâu hơn so với xe điện. Công suất động cơ điện của xe hybrid thấp hơn so với động cơ xăng, nên xe hybrid có thể không phù hợp với những người có nhu cầu vận hành xe với tốc độ cao.
Tại thị trường trong nước, nhiều thương hiệu ô tô đã cho ra mắt xe hybrid như Kia với Sorento HEV và PHEV, Hyundai SantaFe HEV. Trong đó mẫu xe hybrid được nhiều người dùng đón nhận có thể kể đến như Toyota Corolla Cross 1.8HEV 955 triệu đồng, Corolla Altis 1.8HEV 860 triệu đồng và Camry 2.5HEV 1,495 tỷ đồng.
Vào đầu tháng 8, thương hiệu Haval đến từ Trung Quốc chính thức gia nhập thị trường Việt Nam với một mẫu xe hybrid là H6, giá bán 1,096 tỷ đồng. Trước đó, Nissan cũng ra mắt Kicks sử dụng công nghệ hybrid hay Volvo bán ra thị trường hai mẫu xe XC60 và XC90 plug-in hybrid.
Mới đây, Bộ Giao thông vận tải đề xuất tới Chính phủ miễn, giảm lệ phí trước bạ, lệ phí đăng ký biển số đối với người sử dụng xe ô tô điện. Bộ cũng đề xuất thúc đẩy tiếp cận tín dụng, trợ giá trực tiếp cho người mua xe; ưu tiên phát triển xe ô tô điện tham gia kinh doanh vận tải và ưu đãi vốn vay đối với các doanh nghiệp vận tải chuyển đổi sử dụng ô tô điện và trợ giá cao hơn đối với xe buýt điện.
Ngoài ra, Bộ Giao thông vận tải đề xuất tiếp tục áp dụng mức thuế tiêu thụ đặc biệt cho xe ô tô điện loại chở người từ 9 chỗ trở xuống là 3% sau ngày 28/2/2027 đối với xe ô tô điện lắp ráp trong nước. Bộ cũng đề xuất miễn thuế VAT trong 5 năm đầu, giảm 50% cho 5 năm tiếp theo; miễn lệ phí trước bạ đối với xe ô tô điện trong 5 năm đầu kể từ ngày 1/3/2022. Trong vòng 2 năm tiếp theo kể từ 1/3/2027, lệ phí trước bạ lần đầu bằng 50% mức thu đối với xe ô tô chạy xăng, dầu có cùng số chỗ ngồi.
Bộ cũng đề xuất miễn lệ phí cấp biển 3 năm đầu, giảm 50% lệ phí cấp biển cho xe ô tô điện cho 2 năm tiếp theo. Đề xuất trợ cấp cho người dân một khoản tiền khoảng 1.000 USD/xe hỗ trợ khi mua ô tô điện để chuyển dịch hành vi tiêu dùng từ ô tô chạy xăng, dầu sang ô tô điện. Và hàng loạt các hỗ trợ, ưu đãi để thúc đẩy doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp ô tô điện cũng như xây dựng, đầu tư hạ tầng trạm sạc.
