Không còn bó hẹp trong khuôn khổ nghỉ dưỡng truyền thống, du lịch Việt Nam đang chứng kiến sự trỗi dậy mạnh mẽ của du lịch thể thao. Những cung đường marathon, đường đua xe đạp xuyên rừng, sân golf chuẩn quốc tế, vách núi hùng vĩ hay chèo thuyền ở những vùng biển nước trong… đang trở thành “sân chơi” thu hút đông đảo du khách trong nước và ngoài nước.
PHÁT HUY LỢI THẾ CẢNH QUAN, VĂN HOÁ
Việt Nam được thiên nhiên ưu ái với địa hình đa dạng, từ những bãi biển trải dài tuyệt đẹp như Mỹ Khê (Đà Nẵng), Nha Trang (Khánh Hòa), Múi Né (Lâm Đồng), Phú Quốc (An Giang Giang) đến các dãy núi hùng vĩ như Fansipan (Lào Cai) hay cao nguyên đá Đồng Văn (Hà Giang). Đây là điều kiện lý tưởng để phát triển các loại hình thể thao gắn liền với du lịch như lướt sóng, leo núi, đua xe đạp địa hình, dù lượn và chèo thuyền kayak. Bên cạnh đó, khí hậu nhiệt đới gió mùa tạo điều kiện thuận lợi để tổ chức các sự kiện thể thao quanh năm.
Điển hình vào năm 2024, vào cuối tháng 11, đầu tháng 12, tại Sa Pa (tỉnh Lào Cai) đã diễn ra giải chạy trail với 7 cự ly khác nhau, trong đó có những cự ly “khủng” là 100km và 161km. Với địa hình dốc, độ cao các đỉnh núi lên đến 8.000m, giải chạy trail tại Sa Pa trở thành một “cột mốc” thu hút hơn 4.000 vận động viên phong trào và chuyên nghiệp đến từ nhiều quốc gia trên thế giới tới tham dự.
Ngoài hoạt động thể thao, các vận động viên còn ngắm khung cảnh tuyệt đẹp của dãy Hoàng Liên Sơn, với núi non trùng điệp. Dọc cung đường là những thảo nguyên xanh mướt, hay những con đường mòn xuyên qua bản làng của người dân tộc thiểu số tại Sa Pa như: Sử Pán - “ngôi làng cổ tích giữa biển mây”, Lao Chải, Cát Cát trước khi chinh phục Đồi Bò - đỉnh cao nhất của cuộc đua. Đây chính là một cách Sa Pa thúc đẩy du lịch, quảng bá hình ảnh con người, thiên nhiên nơi đây với bạn bè quốc tế.
Tại Nha Trang, giải bơi phong trào từ đất liền ra đảo với cự ly 5 km và 10 km diễn ra vào tháng 6/2024 đã tạo nên bầu không khí sôi động hiếm thấy. Hàng nghìn vận động viên từ khắp mọi miền Tổ quốc cùng nhiều gương mặt quốc tế đã đăng ký tham gia, biến vịnh biển Nha Trang thành một “đấu trường xanh” đúng nghĩa. Đáng chú ý, phần lớn vận động viên không ngại chi trả cho vé máy bay, phòng khách sạn hay các dịch vụ vui chơi - giải trí vốn luôn ở mức cao trong mùa du lịch cao điểm
Bên cạnh đó, tác động của các hoạt động thể thao du lịch cũng được thể hiện rõ rệt qua những con số ấn tượng, chỉ trong 10 ngày đầu tháng 6/2024, thời điểm diễn ra Lễ hội Sông nước, TP.HCM đã đón hơn 1,3 triệu lượt du khách. Công suất phòng tại các cơ sở lưu trú tăng 25-30% so với thông thường.
Không chỉ những địa phương sở hữu biển, các vùng đất giàu giá trị văn hóa - tâm linh cũng đang tận dụng thể thao như một cách để làm mới sản phẩm du lịch. Mới đây, ngày 16/11, tại Khu di tích và danh thắng Yên Tử (Quảng Ninh), Giải chạy Yên Tử Heritage Marathon 2025 diễn ra đầy hứng khởi với sự tham gia của hơn 3.000 vận động viên trong nước và quốc tế. Cung đường chạy đưa vận động viên đi qua những địa điểm mang đậm dấu ấn lịch sử và tâm linh như Đền thờ Trung đoàn 5, Thiền viện Trúc Lâm Yên Tử, Chùa Cầm Thực hay hồ Yên Trung. Đây là minh chứng điển hình cho xu hướng kết hợp thể thao với khám phá di sản, giới thiệu vẻ đẹp của Yên Tử một cách mới mẻ.
Bên cạnh đó, địa hình nhiều sông suối, thác ghềnh của Việt Nam cũng thích hợp để tổ chức các hoạt động đua thuyền, vượt thác, bơi lội. Ngoài tài nguyên tự nhiên, văn hóa Việt Nam cũng là một điểm nhấn quan trọng. Các môn thể thao truyền thống như đua thuyền, đấu vật hay kéo co không chỉ mang tính giải trí mà còn chứa đựng giá trị lịch sử và bản sắc dân tộc. Việc lồng ghép những hoạt động này vào các tour du lịch sẽ tạo nên sự khác biệt, giúp du khách trải nghiệm sâu sắc hơn về con người và văn hóa Việt Nam.
MẠNH TAY CHI TIỀN ĐỂ "VẬN ĐỘNG" KHẮP THẾ GIỚI
Theo khảo sát của Outbox vào năm 2023 có khoảng 45% người Việt thường kết hợp du lịch khi tham gia các giải chạy ngoài nơi cư trú. Những chuyến đi này kéo dài 2-3 ngày, với chi phí 5-10 triệu đồng gồm lưu trú, di chuyển, phụ kiện thể thao, dinh dưỡng và các hoạt động giải trí. Đáng chú ý, nhóm du khách này thường đi cùng gia đình hoặc bạn bè, giúp gia tăng chi tiêu và đóng góp đáng kể cho kinh tế địa phương.
Khảo sát này cũng cho biết rằng, từ năm 2023, du lịch sức khỏe đã được tiếp nhận rõ ràng và rộng rãi hơn, thậm chí nhờ việc xuất hiện các tour mới, khách Việt có động lực để vận động nhiều hơn.
Chạy marathon giữa rừng hoa mận rực nở
Anh Vinh (25 tuổi, Hà Nội) cho biết, từ năm 2023, anh bắt đầu mạnh tay chi tiền mua các tour kết hợp du lịch kết hợp chạy bộ, hoặc các giải chạy đường mòn, chạy bộ kết hợp leo núi.
Trung bình mỗi năm kinh phí dự kiến 50-70 triệu đồng riêng tiền mua tour. Trong đó, các giải chạy trail trong nước dao động 3-10 triệu đồng/giải. Tour nước ngoài kết hợp giải chạy và tham quan du lịch ở Hàn Quốc, Trung Quốc... khoảng 15-30 triệu đồng/tour.
Chung quan điểm, anh Đoàn Trung Nam (32 tuổi, Hải Phòng) cho rằng việc mua tour race-cation trở thành động lực tập luyện. “Nếu tôi không bỏ tiền mua tour, tôi sẽ không có lý do để duy trì việc rèn luyện. Với tôi, khoản chi này hoàn toàn xứng đáng", anh Nam nói.
Theo anh Nam, mỗi giải chạy mở ra cơ hội khám phá những vùng đất mới và gặp gỡ những cộng đồng địa phương thú vị. Anh chia sẻ, các giải chạy thường thay đổi cung đường và "đặc quyền’"của người chạy bộ là được băng qua những lối mòn ít người đặt chân tới, chiêm ngưỡng vẻ đẹp hùng vĩ của núi rừng, thưởng thức ẩm thực địa phương...
Cũng theo Outbox, nhóm khách race-cation (được ghép từ "race" chạy bộ và "vacation" kỳ nghỉ và khách du lịch thông thường có lựa chọn về điểm du lịch khác nhau.
Du khách thông thường muốn ghé thăm điểm đến để vui chơi, tham quan và nghỉ dưỡng. Trong khi đó, khách race-cation lại lựa chọn điểm đến vì sự kiện thể thao tại đó. Họ muốn tham dự giải thể thao để thử thách bản thân và rèn luyện sức khỏe, nhưng vẫn muốn tận hưởng thiên nhiên bằng hình thức vận động.
CỨU CÁNH CHO MÙA DU LỊCH THẤP ĐIỂM
Điểm đặc biệt, các tour du lịch thể thao rất phù hợp để tổ chức trong những mùa thấp điểm du lịch. Chẳng hạn, các tour trekking và leo núi thường phát triển mạnh vào cuối mùa thu đến mùa đông, giai đoạn mà vuùng Tây Bắc và Đông Bắc bước vào thời tiết lý tưởng, khô ráo, ít mưa lũ, không còn cái nắng gắt của mùa hè. Đây cũng chính là thời điểm những cung đường như Tà Xùa, Bạch Mộc Lương Tử, Fansipan hay Chiêu Lầu Thi đông đúc nhất.
Du lịch thể thao mang đến cơ hội vừa khám phá cảnh đẹp vừa thưởng thức ẩm thực địa phương
Với tiết trời mát lạnh, tầm nhìn đẹp, cảnh sắc hùng vĩ và cảm giác chinh phục mạnh mẽ, du khách yêu thích leo núi, chạy trail hay trekking đều chọn đây là mùa trải nghiệm. Nhờ vậy, trong khi nhiều hoạt động du lịch truyền thống rơi vào giai đoạn trầm lắng, du lịch thể thao lại giữ được nhịp tăng trưởng, giúp các địa phương duy trì dòng khách ổn định và tạo sinh khí mới cho cả mùa du lịch thấp điểm.
Theo các chuyên gia, thị trường du lịch thể thao tại Việt Nam chỉ thực sự khởi sắc trong khoảng 5–7 năm trở lại đây nhưng tốc độ phát triển đang ở mức ấn tượng. Những sản phẩm đầu tiên xuất hiện chủ yếu gắn liền với các giải chạy phong trào, đặc biệt là các giải chạy địa hình. Gần đây, nhiều doanh nghiệp còn thiết kế tour đưa người hâm mộ ra nước ngoài cổ vũ đội tuyển bóng đá Việt Nam, mở ra một hướng kinh doanh hoàn toàn mới.
Du lịch thể thao không chỉ thu hút lượng khách lớn và tạo điều kiện sử dụng đa dạng dịch vụ địa phương, mà còn mang lại giá trị đặc biệt như giúp nhiều điểm đến ghi dấu hình ảnh mới mẻ, năng động trong mắt du khách. Chính vì vậy, ngày càng nhiều địa phương dành sự quan tâm và nguồn lực để phát triển loại hình này, xem đây là động lực kích hoạt tăng trưởng du lịch.
Song hành với xu hướng đó, số lượng các câu lạc bộ và giải thể thao phong trào ở Việt Nam cũng bùng nổ mạnh mẽ. Những môn vốn chỉ dành cho giới chuyên nghiệp như golf, chạy bộ, xe đạp, leo núi, chèo sup – kayak, bơi lội hay yoga nay đều có cộng đồng đông đảo. Đặc biệt, chạy bộ là môn thể thao có sức lan tỏa mạnh nhất, nhờ quy mô cộng đồng và khả năng kết nối với du lịch rất lớn. Hiện Việt Nam có khoảng 40 giải marathon phong trào diễn ra ở các điểm đến du lịch nổi tiếng.
Kinh nghiệm từ các giải phong trào cho thấy, mỗi vận động viên thường đi kèm 1-2 người thân để cổ vũ và kết hợp du lịch. Những người tham gia không chỉ mua vé chạy, mà còn sử dụng dịch vụ lưu trú, ẩm thực, vận chuyển và giải trí, tạo ra nguồn thu đáng kể cho doanh nghiệp địa phương.
Ngoài ra, thể thao Việt Nam trong thập kỷ qua cũng góp phần quan trọng thúc đẩy sự nở rộ của du lịch thể thao. Từ những huy chương vàng SEA Games, ASIAD đến các chiến thắng ấn tượng của bóng đá và điền kinh, hình ảnh Việt Nam ngày càng được nâng tầm trên trường quốc tế. Sự kiện Việt Nam đăng cai SEA Games 31 năm 2022 là minh chứng rõ ràng nhất cho năng lực tổ chức các giải đấu lớn, đồng thời tạo nền tảng để phát triển các sự kiện thể thao kết hợp du lịch như marathon quốc tế, giải golf chuyên nghiệp hay các cuộc thi thể thao mạo hiểm.
Hiện nhiều địa phương như Đà Lạt, Huế hay Sa Pa, Ninh Bình... đang từng bước định vị mình là điểm đến lý tưởng cho du khách yêu thể thao kết hợp nghỉ dưỡng. Riêng lĩnh vực golf đang phát triển nhanh chóng với hơn 60 sân golf tiêu chuẩn quốc tế, thu hút đông đảo du khách từ Hàn Quốc, Nhật Bản, châu Âu và các thị trường có khả năng chi tiêu cao.
Tất cả những yếu tố này cho thấy du lịch thể thao không chỉ là trào lưu nhất thời, mà đang trở thành một trong những mũi tăng trưởng mới của ngành du lịch Việt Nam.
