Nhà văn Nguyễn Xuân Khánh sinh năm 1933 tại Cổ Nhuế (Hà Nội). Ông từng học Đại học Y Hà Nội đến năm 1952 đi bộ đội, sau đó ông về dạy học ở Trường sĩ quan Lục quân. Sau này ông chuyển về làm việc tại Tạp chí Văn nghệ Quân đội. Ông cũng từng làm việc cho báo Thiếu niên Tiền phong trước khi nghỉ hưu non năm 1973.
Nhà văn nổi tiếng với hàng loạt tiểu thuyết viết về văn hóa và lịch sử Việt Nam: “Hồ Quý Ly”, “Mẫu Thượng ngàn”, “Đội gạo lên chùa”, hay tiểu thuyết “Chuyện ngõ nghèo”. Bên cạnh sáng tác, nhà văn Nguyễn Xuân Khánh cũng ghi dấu ấn trong lĩnh vực dịch thuật với nhiều tác phẩm nổi tiếng như: Những quả vàng (tiểu thuyết của Nathalie Sarraute, NXB Phụ nữ), Chuông nguyện cầu cho kẻ đã khuất (tiểu thuyết của Taha Ben Jelloun), Bảy ngày trên khinh khí cầu (Jules Verne, NXB Kim Đồng), Hoàng hậu Sicile (tiểu thuyết của Pamela Schoenewaldt, NXB Kim Đồng), Tâm lý học đám đông (tiểu luận của Gustave le Bon, NXB Tri thức), Sự hình thành biểu tượng ở trẻ nhỏ (Jean Piaget)...
Với những đóng góp cho văn chương nước nhà, Nguyễn Xuân Khánh đã được vinh danh trao nhiều giải thưởng như: giải cuộc thi tiểu thuyết của Hội Nhà văn Việt Nam 1998-2000 cho cuốn Hồ Quý Ly, giải thưởng Hội Nhà văn Hà Nội năm 2001 (Hồ Quý Ly), giải Hội Nhà văn Hà Nội năm 2006 (Mẫu thượng ngàn), giải Hội Nhà văn Việt Nam năm 2011 với tiểu thuyết Đội gạo lên chùa, giải Thành tựu văn học trọn đời năm 2018 của Hội Nhà văn Hà Nội.