Tiếng vỗ tay từng hồi không dứt vào cuối đêm diễn tại phòng hoà nhạc Nhạc viện Hà Nội dành cho pianist Lưu Hồng Quang khiến mắt tôi nhoè đi. Gần 2 giờ, chìm đắm vào 3 tác phẩm kinh điển của các nhạc sĩ thiên tài thế giới: M. Ravel; F. Liszt; F.Schuber (Những tác phẩm mang Hồn Nước) đòi hỏi một kỹ thuật điêu luyện và khả năng biểu cảm tinh tế, tôi không nghĩ Lưu Hồng Quang lại “chơi” hay đến thế, xuất sắc đến thế…
Nhìn lên sân khấu, Lưu Hồng Quang đứng đó, gương mặt trẻ trung, thánh thiện lấp lánh mồ hôi. Cảm động và ngơ ngác, anh nhìn xuống hàng ghế khán giả, như thể con chim vừa hạ cánh đậu xuống trần gian. Nhiều người không đừng được hét to “Bravo”. Khán phòng oà lên, những bó hoa tới tấp được mang đến…
Tôi đứng lặng, nhìn mãi giây phút hạnh phúc đó của cả khán phòng. Và nghĩ đến những ngày gian khổ của một pianist. Nghĩ đến những người trong gia đình, người mẹ của Lưu Hồng Quang, họ luôn đồng hành với Quang để anh có nhiều những phút giây đầy hào quang như thế.
Loài người vẫn luôn luôn ngạc nhiên với câu hỏi: Làm cách nào để có một thiên tài hiện diện giữa đời thường? Nếu Thomas Edison nói: “Thiên tài là 1% năng khiếu còn 99 % là khổ luyện mà thành”, thì trường hợp Lưu Hồng Quang sẽ là 1+ 79+ 20. (dĩ nhiên con số sẽ có giao thoa). Nhưng, 20% hoặc hơn thế nữa xứng đáng dành cho mẹ anh, bà Phan Hồng Châu.
Sự khổ luyện của Lưu Hồng Quang không thua bất kỳ một pinanist nào ở Việt Nam hay trên thế giới. Nhưng anh không đơn độc, nó được sẻ chia từ người mẹ. Góp phần nữa là người cha Tiến sĩ âm nhạc Lưu Quang Minh và sự đồng hành của em trai - Lưu Đức Anh cũng là một pinanist nổi tiếng...
Tôi cũng có trải nghiệm, giống nhiều gia đình ở VN và trên thế giới. Để có một nghệ sĩ đẳng cấp (ở bất kỳ môn nghệ thuật nào), thì cái gia đình đó phải dồn toàn lực nuôi nấng, chăm sóc, hy sinh (ít nhất là lo những việc đời thường cơm áo gạo tiền), mà lại là nghệ sĩ âm nhạc cổ điển thì rất dễ khuynh gia bại sản) cho đến khi người nghệ sĩ thành đạt/nổi tiếng. Ngay cả khi nổi tiếng rồi thì âm nhạc cổ điển, vì nó quá tinh hoa, quá hiếm những khán giả am hiểu, nên thu nhập vẫn là chuyện không dễ. Bà Phan Hồng Châu đáng kính nể ở chỗ đó. Một mình bà gánh 3 quả núi trên vai mình.
Tôi ngưỡng mộ bà Phan Hồng Châu không kém sự ngưỡng mộ đối với nghệ sĩ tài hoa. Mà bà tài hoa thực sự. Tôi nghe tiếng bà từ cách đây nhiều năm, bà là hoa khôi của Hà Nội những năm 80’ thế kỷ trước. Một người phụ nữ Hà Nội điển hình. Sinh ra trong một gia đình nề nếp, dù vất vả nhưng bố mẹ vẫn nuôi anh chị em bà được học hành. “Thông minh vốn sẵn tính trời”, bà bươn chải qua nhiều thăng trầm (kể vài ngày không hết) để rồi trở thành một doanh nhân tầm cỡ (nhưng không ồn ào). Kế thừa rồi bứt phá ngoạn mục một công ty du lịch.
Công ty của bà có triết lý kinh doanh gói trong 2 chữ “lương thiện”.
Nói đến bà người ta nhắc đến mấy chữ “doanh nhân + nhân đạo”. Bà rất “có tâm” trong kinh doanh. Với bà doanh thu là việc của trí tuệ còn cái tâm thì phải chú trọng đến con người, từ nhân viên, khách hàng đến đối tác, và trách nhiệm xã hội. Một người có tầm để chọn con đường lãnh đạo bền vững. Công ty Esperantotur (Hy Vọng) được thành lập vào năm 1993, tiền thân là doanh nghiệp du lịch nhà nước. Hiện Esperantotur là một trong những phòng vé lớn, đại lý cấp 1 của khoảng 70 hãng hàng không.
Công ty của bà có triết lý kinh doanh gói trong 2 chữ “lương thiện”. Bà cho rằng “người lương thiện luôn là người thông minh và hạnh phúc nhất”. Trong quản trị công ty, bà đặt niềm tin lớn vào nhân viên: Xem nhân viên như “ruột thịt”, coi khách hàng như “thượng đế”, đối tác như chiến hữu thân thiện. Khi công ty khó khăn (ví dụ trong đại dịch COVID-19), bà vẫn giữ 100% quân số nhân viên, sẵn sàng bán nhà, bán xe nếu cần để vượt qua khó khăn. Bà là một người lãnh đạo có tầm và có khả năng sử dụng công nghệ và luôn đổi mới.
Esperantotur là 1 đại lý cấp cao, sử dụng công nghệ cao từ sớm: Bà đầu tư cáp quang ngay từ những ngày đầu, đưa kỹ thuật số vào hoạt động bán vé, giúp việc bán vé nhanh hơn rất nhiều. Vì có trình độ nên bà đã tiên phong, đầu tư cho công nghệ, đổi mới quy trình kinh doanh là cách để giành lợi thế. Có trình và có tâm nên bà đặt ra những chính sách vừa có lợi cho công ty vừa có ích với nhân viên. Nhân viên gắn bó lâu năm được tôn trọng, khen thưởng. Khi nhân viên có hành động tốt, bà lập tức khen ngợi và tăng lương cho họ.
Bà luôn bảo vệ lợi ích của nhân viên, khiến họ cống hiến tận tâm cho công việc chung. Ngoài ra, bà còn hỗ trợ nhân viên trong giai đoạn thu nhập khó khăn. Bà rất chú trọng tới trách nhiệm xã hội: Thường xuyên tổ chức, tham gia các hoạt động từ thiện với cá nhân nhân viên và khách hàng. Khi 2 con trai của bà tổ chức biểu diễn, bà không giữ lợi nhuận cho riêng mình mà dùng để làm từ thiện. Hoặc chính bà tổ chức các chương trình để các con biểu diễn thiện nguyện.
Đẹp - Thông minh - Giàu có là một lợi thế mạnh. Nhưng đôi khi lại dẫn lối lầm lạc cho con người. Hoặc có người sẽ tiếc những đồng tiền phải vất vả mới có, nên họ thường hướng các con nối nghiệp kinh doanh để giàu có hơn nữa chứ không theo nghệ thuật, một nghề không đem lại lợi nhuận.
Hơn nữa, bà không phải là người cũng “chơi” piano, hay xuất thân âm nhạc. Có người hỏi, bà cười cười bảo “Tôi chỉ biết 2 trong 7 note” (Nhưng 2 note (đô- la/tiền bạc) của bà quá quan trọng). Hai nghệ sĩ piano Lưu Hồng Quang, Lưu Đức Anh, con bà và chồng bà - nghệ sĩ Lưu Quang Minh thật may mắn có người mẹ, người vợ là bà Phan Hồng Châu. Cũng có thế nghĩ: Chúa Trời gửi bà đến cho họ và ngược lại. Gửi họ cho bà. Đặt bà vào vị thế vĩ đại thầm lặng cho một gia đình làm nghệ thuật âm nhạc đỉnh cao.
Chồng bà là PGS, TS Lưu Quang Minh, từng là Phó Giám đốc Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam... Một hoa khôi mà năm 35 tuổi, bà mới quyết định kết hôn, với ông Lưu Quang Minh, người gia giáo, quê Hải Phòng. Họ đã sống với nhau một cuộc đời hạnh phúc với âm nhạc. Lợi nhuận họ có được là những lớp trẻ trong xã hội được theo đuổi nghệ thuật do ông Lưu Quang Minh đào tạo và dẫn dắt, cùng 2 tài năng piano mà “thế giới cũng phải ngước nhìn” Lưu Hồng Quang và Lưu Đức Anh.
Một doanh nhân như Phan Hồng Châu xứng đáng được nhắc đến. Chúng ta, nhờ sự hy sinh, cống hiến của bà mà góp phần vẽ nên bản đồ âm nhạc đỉnh cao trong khu vực và thế giới.
