Giá vàng đã tăng gần 70% kể từ đầu năm đến nay, hướng đến thành tích ấn tượng nhất trong vòng 46 năm. Lần gần nhất giá vàng có được đà bứt phá như vậy là vào năm 1979 khi Trung Đông rơi vào hỗn loạn, lạm phát leo thang và nước Mỹ chìm trong cuộc khủng hoảng năng lượng.
Còn đối với thời điểm hiện tại, các mức thuế quan làm méo mó thương mại quốc tế, xung đột Nga - Ukraine chưa hạ nhiệt, căng thẳng bùng phát giữa Israel và Iran, còn Mỹ thì tiến hành thu giữ các tàu chở dầu ngoài khơi Venezuela. Trong những giai đoạn bất ổn như vậy, nhà đầu tư thường tìm đến các tài sản trú ẩn an toàn như vàng.
Vàng từ lâu được xem là kênh đầu tư bền bỉ, khi nhà đầu tư kỳ vọng kim loại quý này sẽ giữ được giá trị trong khủng hoảng, nhất là lúc lạm phát tăng vọt hoặc các đồng tiền mất giá.
“Bất định vẫn là đặc điểm nổi bật của nền kinh tế toàn cầu. Trong bối cảnh đó, vàng ngày càng trở nên hấp dẫn với vai trò là công cụ đa dạng hoá đầu tư chiến lược”, ông Joe Cavatoni, chiến lược gia thị trường cấp cao tại Hội đồng Vàng Thế giới (World Gold Council) nhận xét.
Với một số người, điểm yếu của vàng là không tạo ra thu nhập định kỳ như trái phiếu. Tuy nhiên, khi Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) cắt giảm lãi suất, như những gì đã diễn ra trong vài tháng qua, lợi suất trái phiếu thường giảm, qua đó khiến vàng càng trở nên hấp dẫn hơn.
Vào đầu năm nay, giá vàng thế giới giao dịch quanh mức 2.640 USD/oz, nhưng tính đến ngày 22/12, giá đã vượt mốc kỷ lục 4.500 USD/oz. Giới phân tích tại JPMorgan Chase dự báo giá vàng có thể vượt 5.000 USD/oz vào năm 2026.
Để so sánh, đà tăng 71% của vàng trong năm nay đã bỏ xa chỉ số S&P 500, vốn chỉ tăng 18%. Trước đó, trong năm 2024, hợp đồng tương lai vàng tăng 27%, trong khi S&P 500 tăng 24%.
Kỳ vọng Fed sẽ tiếp tục có những đợt cắt giảm lãi suất trong năm 2026 đang hỗ trợ đà đi lên của kim loại quý. Đồng USD suy yếu cũng góp phần đẩy giá vàng tăng, do khiến việc mua vàng trở nên “rẻ” hơn đối với các nhà đầu tư quốc tế.
Rõ ràng, giá vàng tăng cao mang lại lợi ích cho các doanh nghiệp kinh doanh trang sức cũng như những người sở hữu vàng vật chất. Và “cơn sốt vàng” hiện nay không chỉ đơn thuần đến từ người Mỹ mua vàng thỏi tại siêu thị Costco, mà còn đến từ các ngân hàng trung ương mua vàng với khối lượng “khủng” lên tới hàng tấn, dẫn đầu là Trung Quốc.
Theo ông Ulf Lindahl, Giám đốc điều hành của Currency Research Associates, một trong những lý do chính khiến ngân hàng trung ương Trung Quốc tăng dự trữ vàng là nhằm giảm sự phụ thuộc vào các tài sản của Mỹ như trái phiếu kho bạc và đồng USD.
Sự dịch chuyển này trở nên rõ rệt sau khi chiến sự Nga - Ukraine nổ ra vào năm 2022. Các chính phủ phương Tây khi đó đã đóng băng những tài sản của Nga được định giá bằng USD, khiến chính phủ Nga - cũng như Trung Quốc - phải nhanh chóng tìm cách giảm thiểu tác động từ các quyết định chính sách của Mỹ, ông Lindahl cho biết.
“Làn sóng mua vàng hiện nay của các ngân hàng trung ương khác biệt ở chỗ nó bắt nguồn từ yếu tố địa chính trị. Ngoài ra, sự phân mảnh ngày càng rõ của hệ thống tài chính toàn cầu đã tạo ra một yếu tố mang tính cấu trúc cho nhu cầu vàng, và xu hướng này nhiều khả năng sẽ kéo dài trong nhiều năm”, ông Ole Hansen, Trưởng bộ phận chiến lược hàng hóa tại Saxo Bank, viết trong một báo cáo.
Theo Hội đồng Vàng Thế giới, các ngân hàng trung ương trên toàn cầu đã tích lũy hơn 1.000 tấn vàng mỗi năm của 3 năm gần đây, cao hơn nhiều so với mức trung bình 400 - 500 tấn mỗi năm trong suốt thập kỷ trước đó.
Đà tăng của vàng cũng lan sang các kim loại quý khác như bạc, bạch kim và palladium.
Hợp đồng tương lai bạc đã tăng tới 146% trong năm nay, trong khi bạch kim tăng gần 150% và palladium tăng 100%.
Đối với nhà đầu tư, các kim loại quý đóng vai trò như hàng rào phòng vệ trước một thế giới ngày càng bất ổn, ông Hakan Kaya, Giám đốc quản lý danh mục đầu tư tại Neuberger Berman khẳng định.
Xu hướng này khả năng cao sẽ kéo dài trong những năm tới. Ông Lindahl kỳ vọng giá vàng sẽ tiếp tục đi lên trong năm 2026. Khi các ngân hàng trung ương gia tăng dự trữ vàng, lượng vàng lưu thông trên thị trường có thể giảm. Nhu cầu tăng từ các nhà đầu tư cá nhân, trong khi nguồn cung sẵn có hạn chế hơn, có thể đẩy giá hơn nữa.