Theo báo cáo của Chính phủ tại kỳ họp thứ 4, Quốc hội khóa XV, dự kiến cả năm 2022, tăng trưởng GDP Việt Nam đạt khoảng 8%, cao hơn đáng kể so với mục tiêu 6-6,5% đã định. Trong bối cảnh kinh tế chính trị trên thế giới nhiều khó khăn, đây được đánh giá là dấu hiệu khả quan về tương lai của nền kinh tế trong nước.
Tuy nhiên, trái lại, thị trường chứng khoán của nước ta năm vừa qua chứng kiến nhiều dấu ấn buồn hơn là những điểm sáng. Dưới đây là 10 sự kiện nổi bật nhất của thị trường chứng khoán Việt Nam năm 2022 do Câu lạc bộ Nhà báo Chứng khoán bình chọn.
1. VN-Index giảm 35% trong khi kinh tế Việt Nam tăng trưởng 8% năm 2022
Đi ngược với đà phục hồi và tăng trưởng cao của nền kinh tế, chỉ số VN-Index suy giảm rất mạnh. Cụ thể, từ mức 1.498 điểm khởi đầu năm, VN-Index rơi xuống ngưỡng 980 điểm cuối năm 2022.
Trong năm, VN-Index đạt đỉnh 1.536,45 điểm vào ngày 10/1/2022 và chạm đáy 873,78 điểm vào ngày 16/11/2022. Tính chung cả năm, với mức giảm 35% của VN-Index, hầu hết các chủ thể tham gia thị trường chứng khoán phải chấp nhận thua lỗ.
2. Cú sốc tâm lý trên thị trường trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ
Nửa cuối 2022, thị trường trái phiếu doanh nghiệp chứng kiến “cú sốc” tâm lý lan rộng khi nhà đầu tư chứng kiến các vụ việc xảy ra tại Tập đoàn Tân Hoàng Minh và Vạn Thịnh Phát. Niềm tin suy giảm kết hợp với thanh khoản dòng tiền trả nợ trái phiếu của nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn đã khiến thị trường này gia tăng rủi ro.
Tính đến cuối tháng 11/2022, giá trị phát hành trái phiếu riêng lẻ chỉ đạt gần 330 nghìn tỷ đồng, giảm hơn 28,5% so với cùng kỳ 2021. Tổng dư nợ trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ đang lưu ký là 1,26 triệu tỷ đồng, tương đương khoảng 15% GDP.
3. Xử lý hình sự và xử phạt hành chính các sai phạm chứng khoán
Năm 2022, hoạt động thanh tra, giám sát trên thị trường chứng khoán để lại nhiều dấu ấn trong xử lý vi phạm hành chính lẫn hình sự. Trong 11 tháng đầu năm 2022, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đã xử phạt hành chính 442 trường hợp, với tổng số tiền phạt 33,41 tỷ đồng.
Căn cứ trên kết quả giám sát, ngành chứng khoán đã chuyển cơ quan công an xử lý hình sự đối với nhóm cổ phiếu FLC, đối với các sai phạm tại các công ty liên quan trong “nhóm Louis” và lừa đảo chiếm đoạt tài sản xảy ra tại Công ty cổ phần ASA cùng một số đơn vị khác.
4. Năm chứng kiến làn sóng tin đồn thất thiệt lan rộng
Nhiều đối tượng lợi dụng tin đồn để lập nhóm, phím hàng mua bán khiến cho thị trường chứng khoán có những giai đoạn liên tục đỏ lửa, gây thiệt hại lớn cho nhà đầu tư. Không những vậy, tin đồn cũng đã khiến cho các doanh nghiệp vốn đã khó khăn trong hoạt động sản xuất, kinh doanh do các biến động trên thế giới, càng làm thương trường thêm điêu đứng.
Tin đồn thất thiệt khiến nhiều doanh nghiệp lên tiếng trấn an dư luận, nhưng hậu quả để lại với giá cổ phiếu là không tránh khỏi.
5. Các công ty chứng khoán giải chấp hàng loạt cổ phiếu cầm cố của lãnh đạo doanh nghiệp niêm yết
Trước bối cảnh thị trường chứng khoán giảm sâu năm 2022, lần đầu tiên xuất hiện tình trạng công ty chứng khoán giải chấp các tài khoản cầm cố chứng khoán của nhiều lãnh đạo doanh nghiệj.
Dòng cổ phiếu giải chấp này khiến cán cân cung - cầu trên thị trường nhiều giai đoạn lệch hẳn về bên bán. Chưa hết, việc mất thanh khoản trong các giao dịch giải chấp đã làm tăng sức ép các lãnh đạo phải bán đi các cổ phiếu khác trong danh mục đầu tư không cầm cố, từ đó càng thúc đẩy tốc độ giảm giá cổ phiếu chung trên thị trường.
6. Thị trường chứng khoán phái sinh vượt mốc 1 triệu tài khoản sau 5 năm vận hành
Riêng trong năm 2022, thị trường phái sinh ghi nhận nhiều kỷ lục, như việc có thêm 416.840 tài khoản đầu tư phái sinh được mở mới, nâng tổng số tài khoản phái sinh lên 1.150.883. Cùng vơi đó, thanh khoản trung bình 11 tháng đạt 249.159 hợp đồng/phiên, tăng 31,91% so với bình quân năm 2021. Trong năm, kỷ lục thanh khoản được lập ngày 25/10/2022 với 647.457 hợp đồng.
7. Điểm sáng vốn ngoại chảy vào thị trường chứng khoán Việt Nam
Tính tới hết ngày 23/12, khối ngoại đã mua ròng gần 27 nghìn tỷ đồng, tương đương với hơn 1,16 tỷ USD, giúp thị trường chứng khoán Việt Nam ghi nhận một điểm sáng hiếm hoi về thu hút vốn ngoại trong năm 2022 này.
Điểm nhấn của vốn ngoại trong năm 2022 là hoạt động mua ròng của khối ngoại được yểm trợ lớn qua kênh ETF. Dòng vốn ETF ghi nhận giá trị kỷ lục năm vừa qua, đạt gần 20 nghìn tỷ đồng, vượt xa giá trị 13,5 nghìn tỷ đồng của cả năm 2021. Theo nhiều dự báo, ETF vẫn là công cụ đầu tư hữu hiệu trong thu hút vốn ngoại vào thị trường chứng khoán Việt Nam trong thời gian tới.
8. Áp dụng chu kỳ thanh toán T+2 cho giao dịch chứng khoán
Từ ngày 29/8/2022, Tổng công ty Lưu ký và Bù trừ chứng khoán Việt Nam (VSDC) đã chính thức rút ngắn thời gian thanh toán giao dịch chứng khoán về ngày T+2.
Việc rút ngắn chu kỳ thanh toán giúp thị trường Việt Nam đến gần hơn với mục tiêu được nâng hạng. Quyết sách này giúp nhà đầu tư cải thiện vòng quay giao dịch cổ phiếu, chủ động hơn trong chiến lược đầu tư, kịp thời hiện thực hóa lợi nhuận, hoặc giảm thiểu thiệt hại tùy theo diễn biến của thị trường.
9. Số tài khoản chứng khoán đạt 6,8% dân số Việt Nam
Theo thống kê, trong 11 tháng đầu năm 2022, tổng số tài khoản đầu tư mở mới đạt 2.487.665 tài khoản, trong đó nhà đầu tư cá nhân trong nước mở mới 2.483.124 tài khoản. Có thể nói, số tài khoản đầu tư cá nhân mới gia nhập riêng trong năm 2022 đã cao hơn tổng số tài khoản mở trong 5 năm trước cộng lại.
10. Thoái vốn, cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước năm 2022 tiếp tục khó khăn
Tính đến ngày 15/12/2022, các doanh nghiệp thuộc các tập đoàn, tổng công ty, doanh nghiệp nhà nước đã thoái vốn với giá trị sổ sách khoảng 593 tỷ đồng, thu về 3,6 nghìn tỷ đồng, thấp hơn rất nhiều so với dự toán nộp vào ngân sách nhà nước được Quốc hội quyết định năm 2022 là 30 nghìn tỷ đồng. Nói cách khác, số thu cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước đến nay mới đạt 11% kế hoạch dự toán ngân sách nhà nước năm 2022.
