Mới đây, Thủ tướng Chính phủ đã yêu cầu Ngân hàng Nhà nước (NHNN) chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan nghiên cứu, đề xuất triển khai giải pháp thử nghiệm P2P Lending để hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa tiếp cận vốn vay.
Hiểu một cách đơn giản, P2P Lending cho phép các cá nhân có thể vay tiền trực tiếp từ các cá nhân khác dựa trên nền tảng cho vay trực tuyến mà không cần phải có vai trò của các trung gian tài chính như ngân hàng.
Các công ty cung cấp dịch vụ cho vay ngang hàng dựa trên nền tảng cho vay trực tuyến ở đây có thể là website hoặc app online cho phép kết nối người có tiền với người có nhu cầu vay tiền phù hợp ở bất kỳ nơi đâu, giúp cho việc vay vốn trở nên dễ dàng hơn.
Xét về cơ chế hoạt động, P2P Lending hấp dẫn nhiều nhà đầu tư nhờ đặc tính dễ dàng, chỉ yêu cầu số vốn tối thiểu thông thường từ 10 triệu đồng, lãi suất linh hoạt tuỳ kỳ hạn và có thể lên đến 15-20%/năm.
Tuy nhiên, việc quản lý hình thức này hiện đang gặp nhiều trở ngại, do rất dễ biến tướng theo các dạng như “tín dụng đen". Có thể kể đến như gần đây, Công an TP. HCM đã tiến hành điều tra đường dây cho vay nặng lãi, "tín dụng đen" và đòi nợ thuê liên quan đến Công ty TNHH Cashwagon và Công ty THHH Lendtech.
Theo điều tra, Công ty TNHH Cashwagon tiếp nhận, thẩm định hồ sơ vay qua trang web www.cashwagon.vn hoặc ứng dụng Cashwagon trên các ứng dụng của điện thoại di động và chấp thuận cho khách hàng vay với các khoản tiền từ 500.000 đến 10 triệu đồng, nhưng lại đưa ra lãi suất cao cùng hành vi "khủng bố" khi khách hàng chưa trả nợ đúng hạn.
Trong văn bản trả lời chất vấn của Đại biểu Quốc hội tỉnh Đồng Nai mà Ngân hàng Nhà nước (NHNN) vừa công bố có nội dung liên quan đến P2P Lending, Thống đốc Lê Minh Hưng cho biết, thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, NHNN đã chủ trì Đoàn công tác liên ngành khảo sát, kiểm tra, đánh giá thực trạng hoạt động cho vay ngang hàng của một số công ty tại TP.HCM và Hà Nội.
“Kết quả khảo sát cho thấy một số công ty đăng ký ngành nghề kinh doanh là tư vấn tài chính, môi giới tài chính, kinh doanh dịch vụ cầm đồ và tự nhận là công ty cho vay ngang hàng cung cấp các dịch vụ kết nối nhà đầu tư và người đi vay, vận hành trên nền tảng giao dịch trực tuyến”, Thống đốc cho biết.
Sản phẩm vay vốn trên các nền tảng trực tuyến được các công ty này vận hành khá đa dạng, chủ yếu dưới hình thức vay vốn không có tài sản đảm bảo; thời gian vay ngắn; khách hàng phải trả phí và lãi suất đối với các khoản vay.
Tuy mới được triển khai từ năm 2016 trở lại đây, nhưng các công ty này có sự tăng trưởng mạnh về số lượng khách hàng, hợp đồng vay vốn kết nối thành công và tổng phí dịch vụ thu được.
Điều này đang đặt thách thức lớn đối với công tác quản lý, giám sát đối với các cơ quan quản lý nhà nước nhằm đưa hoạt động của các công ty này vận hành theo đúng quy định của pháp luật, đảm bảo trật tự xã hội, an ninh hệ thống tài chính.
Thời gian qua, NHNN đã tích cực và chủ động triển khai nhiều giải pháp quản lý đối với hoạt động này như phối hợp với các bộ, ngành hoàn thiện Báo cáo cơ chế thí điểm hoạt động cho vay ngang hàng để trình Chính phủ, dự kiến đưa lĩnh vực cho vay ngang hàng vào Đề án cơ chế quản lý thử nghiệm hoạt động Fintech trong lĩnh vực ngân hàng (Cơ chế Regulatory Sandbox).
Đồng thời, đẩy mạnh triển khai các giải pháp truyền thông như khuyến cáo người dân, doanh nghiệp tìm hiểu kỹ, thận trọng khi tham gia các nền tảng cho vay ngang hàng trong bối cảnh chưa có hành lang pháp lý rõ ràng điều chỉnh đối với lĩnh vực này và khuyến nghị người dân tiếp cận vốn qua kênh tín dụng ngân hàng chính thống, tránh bị lừa đảo, rơi vào vòng xoáy cho vay nặng lãi của tín dụng đen.
NHNN cũng đã chỉ đạo tổ chức tín dụng (TCTD) lưu ý về các rủi ro trong hoạt động cho vay ngang hàng; qua đó khuyến nghị TCTD thận trọng trong ký kết và thực hiện các thỏa thuận hợp tác với các công ty cho vay ngang hàng, đảm bảo đúng quy định pháp luật, không ảnh hưởng đến hoạt động, uy tín của TCTD cũng như an toàn của hệ thống ngân hàng.
