Phó Tổng Thanh tra Chính phủ Nguyễn Văn Thanh đã ký ban hành thông báo kết luận thanh tra về công tác bảo vệ môi trường trong khai thác khoáng sản; việc quản lý, sử dụng đất có nguồn gốc từ nông lâm trường và việc chấp hành quy định pháp luật trong hoạt động khai thác cát, sỏi tại tỉnh Hòa Bình, thời kỳ thanh tra 2011 - 2018.
Theo kết luận thanh tra, hầu hết các điểm mỏ trên địa bàn tỉnh đã được phê duyệt phương án/đề án cải tạo phục hồi môi trường theo quy định. Tuy nhiên, theo báo cáo của Sở Tài nguyên và Môi trường, vẫn còn 7/93 điểm mỏ chưa được phê duyệt, trong đó có 3 dự án đang trình UBND tỉnh phê duyệt, 2 dự án chưa được phê duyệt (chưa khai thác), 2 dự án đã thực hiện hoạt động khai thác nhưng chưa được phê duyệt.
Đối với các chủ đầu tư dự án khai thác khoáng sản, qua kiểm tra trực tiếp tại 17 dự án khai thác khoáng sản, TTCP cho biết, vẫn còn một số chủ đầu tư dự án chưa thực hiện đầy đủ quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường.
Trong số 17 dự án được thanh tra, có 7 dự án chưa được cấp Giấy xác nhận hoàn thành công trình bảo vệ môi trường trong giai đoạn vận hành; cá biệt có 2/7 dự án chưa được cấp phép nhưng vẫn hoạt động khai thác.
Ngoài ra, qua kiểm tra cho thấy, vẫn còn một số phương tiện vận tải trong khu vực khai thác, chế biến khoáng sản của một số dự án đã hết hạn kiểm định nhưng vẫn hoạt động, tiềm ẩn mất an toàn giao thông, an toàn lao động trong quá trình vận chuyển khoáng sản.
Cũng theo kết luận thanh tra, việc cấp phép cho một số doanh nghiệp có đủ năng lực thực hiện khai thác cát sông đã đáp ứng một phần nhu cầu cát xây dựng của tỉnh; tăng thu cho ngân sách nhà nước; tạo công ăn việc làm cho nhân dân địa phương và từng bước ngăn chặn, chấn chỉnh hiện tượng khai thác trái phép trên địa bàn tỉnh.
Bên cạnh kết quả đạt được, công tác quản lý hoạt động khai thác cát còn một số tồn tại, khuyết điểm.
Cụ thể, sau khi cấp phép, các điểm mỏ khai thác cát đều xảy ra tình trạng mất an ninh trật tự, người dân tập trung đông người khiếu kiện, có nguyên nhân là do xung đột lợi ích giữa doanh nghiệp được cấp phép và các cá nhân khai thác cát trái phép, dẫn đến một số điểm mỏ sau khi được cấp phép không thể khai thác được hoặc khai thác cầm chừng như tại các dự án của Công ty Trách nhiệm hữu hạn Xây dựng Hùng Yến, Công ty Cổ phần khai khoáng sahara.
"Công tác phối hợp giữa các cơ quan, đơn vị, địa phương chưa thực sự hiệu quả, việc phối hợp giữa các ngành, các lực lượng của các tỉnh trong việc ngăn chặn, xử lý các đối tượng khai thác cát trái phép có lúc còn chưa chặt chẽ nên hoạt động khai thác cát trái phép vẫn còn diễn ra"- TTCP nêu rõ.
Thanh tra Chính phủ cũng chỉ rõ, việc di dời các bến bãi khu vực TP Hòa Bình hiện nay còn gặp nhiều khó khăn, do việc cho thuê đất đối với các doanh nghiệp kinh doanh tập kết vật liệu xây dựng đã được thực hiện từ lâu. Vì vậy, khi triển khai giải tỏa các doanh nghiệp thường chây ì, không hợp tác, không di dời do chưa bố trí được vị trí thích hợp để các doanh nghiệp chuyển đến.
"Trách nhiệm thuộc về Sở Tài nguyên và Môi trường, các sở, ngành liên quan, UBND TP Hòa Bình, trách nhiệm chung thuộc về UBND tỉnh Hòa Bình" - TTCP kết luận.
Cũng theo kết luận thanh tra, công tác quản lý các bãi tập kết cát trên địa bàn tỉnh Hòa Bình cũng có nhiều tồn tại. Nhiều bến bãi sử dụng đất vượt quá diện tích được thuê, sử dụng đất ven sông làm nơi tập kết vật liệu xây dựng, xây dựng công trình, đổ phế thải ra sông, gây ô nhiễm môi trường.
Kiểm tra nguồn cung cấp cát tại một số bến bãi cho thấy, khối lượng cát nhập vào bến bãi chủ yếu từ các tàu trôi nổi trên sông Đà, mua vào không rõ nguồn gốc. Tuy vậy, việc kiểm tra, xử lý của cơ quan chức năng tỉnh Hòa Bình chưa thực sự hiệu quả, chưa có biện pháp hữu hiệu để giám sát, kiểm soát nguồn gốc cát.
Từ kết luận nêu trên, TTCP kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Chủ tịch UBND tỉnh Hòa Bình xử lý các tồn tại, đồng thời tổ chức kiểm điểm và xử lý trách nhiệm của tập thể, cá nhân có liên quan để xảy ra các tồn tại, vi phạm nêu trên.
