Cục Hàng không Việt Nam (Cục Hàng không) vừa trình Bộ Giao thông vận tải (GTVT) dự thảo Thông tư quy định khung giá dịch vụ vận chuyển hành khách trên các đường bay nội địa.
Dự thảo Thông tư chỉ thực hiện điều chỉnh mức tối thiểu khung giá dịch vụ vận chuyển hành khách nội địa từ ngày 1-11-2021 đến hết ngày 31-11-2022.
Trước đó, cuối tháng 8-2021, Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể đã có cuộc họp trực tuyến về một số nội dung liên quan đến công tác quản lý nhà nước đối với lĩnh vực hàng không. Tại cuộc họp này, Bộ trưởng chỉ đạo giao Cục Hàng không chủ trì rà soát, đề xuất Dự thảo quy định mức giá tối thiểu trong khung giá dịch vụ vận chuyển hành khách trên các đường bay nội địa để báo cáo Bộ GTVT trong tháng 8-2021.
Tại văn bản ngày 30-7-2021 của Tổng công ty Hàng không Việt Nam (Vietnam Airlines) về kiến nghị quy định mức giá tối thiểu trong khung giá dịch vụ vận chuyển hành khách hạng phổ thông cơ bản trong giai đoạn thị trường có sự biến động bất thường, ảnh hưởng đến sự phát triển ổn định của ngành hàng không Việt Nam.
Theo đó, đại dịch Covid-19 làm hạn chế và sụt giảm nhu cầu đi lại, cộng với việc các yếu tố hình thành giá thay đổi (thừa máy bay, phát sinh các chi phí đảm bảo an toàn dịch tễ, cách ly theo quy định…), nhằm hỗ trợ các hãng hàng không đặc biệt là Vietnam Airlines và góp phần bảo toàn vốn nhà nước tại doanh nghiệp Vietnam Airlines đề xuất Bộ GTVT xem xét triển khai giải pháp tình huống điều tiết giá thông qua mức giá tối thiểu trong khung giá dịch vụ vận chuyển hành khách hạng phổ thông cơ bản.
Cụ thể, Vietnam Airlines kiến nghị mức giá tối thiểu vé máy bay bằng 44% mức giá tối đa trong khung giá quy định (trên cơ sở áp dụng kinh nghiệm quản lý của Trung Quốc giai đoạn từ 2004-2013). Thời gian áp dụng: 36 tháng
Cục Hàng không cho rằng đề xuất về mức giá tổi thiểu vé máy bay và thời gian áp dụng theo đề xuất Vietnam Airlines như trên là chưa phù hợp. Mức giá tối thiểu Vietnam Airlines kiến nghị là cao, thời gian áp dụng theo đề nghị là quá dài khi đây là chính sách áp dụng mang tính khẩn cấp, tạm thời nhằm giải quyết các khó khăn do ảnh hưởng của dịch Covid-19.
Do đó, Cục Hàng không đề xuất tỷ lệ áp dụng mức giá tối thiểu vé máy bay bằng 20% mức giá tối đa quy định tương đương 45,5% mức Vietnam Airlines đề xuất là phù hợp vì thể hiện được sát với thực tế về mặt bằng chi phí bình quân của các hãng hàng không Việt Nam; xấp xỉ mức giá cơ bản của dịch vụ đường sắt (ghế ngồi mềm điều hòa) và ngang bằng với dịch vụ vận chuyển đường bộ.
Theo Cục Hàng không, mức quy định này nhằm đảm bảo hài hòa lợi ích của người tiêu dùng; các hãng hàng không và Nhà nước (với tư cách là cổ đông nắm giữ cổ phần chi phối trên 86% vốn điều lệ của Vietnam Airlines).
Do chính sách mang tính chất giải quyết tình huống nên trước mắt, Cục Hàng không đề xuất thời gian áp dụng chính sách mức giá tối thiểu vé máy bay bằng 20% mức giá tối đa quy định là 12 tháng vì thị trường hàng không nội địa sẽ phục hồi sớm hơn thị trường hàng không quốc tế và việc phục hồi hoàn toàn trong năm 2023 là khả thi; việc xem xét kéo dài chính sách này hoàn toàn có thể thực hiện được nếu thị trường nội địa tiếp tục gặp khó khăn như giai đoạn năm 2021. Bên cạnh đó các chính sách về giảm giá phí trong lĩnh vực hàng không đã được Bộ GTVT và Bộ Tài chính triển khai thực hiện cũng áp dụng theo các thời gian cụ thể nhưng tối đa 12 tháng và cũng không có trở ngại nếu việc kéo dài là cần thiết.
Cũng theo Cục, việc áp sàn giá vé máy bay là giải pháp mang tính chất tình huống, chỉ áp dụng trong thời gian ngắn nhưng cũng tồn tại các bất cập, hạn chế.
Đó là chưa phù hợp với thông lệ quốc tế. Hiện nay, trên thế giới chỉ có Indonesia là quốc gia thực hiện quy định giá tối thiểu đối với dịch vụ vận chuyển hàng không nội địa. Một số quốc gia khác đã từng áp dụng chính sách giá tối thiểu nhưng đến nay đã bãi bỏ do không còn phù hợp với thực tiễn kinh doanh của các hãng hàng không hoặc chỉ quy định trong một giai đoạn ngắn
Việc này cũng gây nên tình trạng bất bình đẳng giữa các hãng hàng không, hạn chế tính cạnh tranh trong thị trường kinh doanh vận chuyển hàng không nội địa do với cùng một mức giá tối thiểu người tiêu dùng sẽ có xu hướng lựa chọn hãng hàng không có điều kiện dịch vụ tối ưu hơn.
Cục dự báo việc này sẽ gặp phải những phản ứng từ dư luận do làm hạn chế khả năng tiếp cận của một bộ phận người tiêu dùng khi tham gia vận chuyển bằng đường hàng không với những mức giá ưu đãi như hiện nay.
Việc này cũng chưa đánh giá được tác động thực tế của chính sách đối với hoạt động của các hãng hàng không. Hiện nay các hãng hàng không đều gặp khó khăn chung do nhu cầu đi lại bằng đường hàng không sụt giảm mạnh, việc đặt ra quy định về mức giá tối thiểu có thể gây cản trở cho nỗ lực kích cầu của các hãng hàng không.
Cục Hàng không khẳng định việc ban hành Thông tư quy định khung giá dịch vụ vận chuyển hành khách trên các đường bay nội địa từ ngày 1-11-2021 đến hết ngày 31-10-2022 là cần thiết. Tuy nhiên, chỉ là chính sách áp dụng mang tính khẩn cấp, tạm thời nhằm giải quyết khó khăn do ảnh hưởng của dịch Covid-19.
Về mặt dài hạn trong bối cảnh thị trường vận chuyển hàng không phát triển bình thường, Cục Hàng không đề xuất quản lý giá dịch vụ vận chuyển hàng không nội địa theo cơ chế do thị trường tự điều tiết và Nhà nước thực hiện kiểm soát giá bán của các hãng hàng không theo quy định của Luật Cạnh tranh.
