Microsoft và OpenAI vừa công bố một thỏa thuận tái cấu trúc quan trọng, đánh dấu bước ngoặt lớn trong mối quan hệ hợp tác giữa hai bên. Thỏa thuận này cho phép nhà phát triển ChatGPT tách khỏi nguồn gốc phi lợi nhuận, hướng tới mô hình doanh nghiệp vì lợi ích công cộng (Public Benefit Corporation – PBC).
Đồng thời, mở ra khả năng niêm yết công khai để huy động vốn cho những kế hoạch tham vọng của Giám đốc điều hành Sam Altman trong lĩnh vực trung tâm dữ liệu và công nghệ tiên tiến.
Theo thỏa thuận mới, OpenAI hiện được định giá khoảng 500 tỷ USD sẽ do tổ chức phi lợi nhuận OpenAI Foundation kiểm soát, song vẫn có quyền tham gia vào lợi ích tài chính từ sự thành công của doanh nghiệp.
Trong buổi phát sóng trực tuyến công bố tái cấu trúc, Altman cho biết việc phát hành cổ phiếu ra công chúng nhiều khả năng sẽ là con đường phù hợp nhất để đáp ứng nhu cầu vốn khổng lồ cho việc phát triển các hệ thống trí tuệ nhân tạo quy mô lớn như ChatGPT.
Altman cùng nhà khoa học trưởng Jakub Pachocki cũng trình bày kế hoạch chuyển đổi OpenAI từ một công ty cung cấp sản phẩm đơn lẻ thành một nền tảng mở, cho phép các doanh nghiệp và nhà phát triển khác xây dựng công cụ, dịch vụ và mô hình kinh doanh dựa trên công nghệ AI của công ty.
Ông nhấn mạnh, OpenAI giờ đây đã có đủ nền tảng người dùng và cơ sở hạ tầng để thúc đẩy một hệ sinh thái đổi mới rộng lớn hơn trên toàn cầu.
Động thái tái cấu trúc này là một phần trong chiến lược dài hạn của OpenAI nhằm đặt cược vào tiềm năng của công nghệ AI tạo sinh trong việc định hình lại nền kinh tế thế giới.
Thông tin này nhận được sự ủng hộ tích cực từ các nhà đầu tư và đối tác của công ty bao gồm cả Giám đốc điều hành Nvidia Jensen Huang, người cho rằng nếu OpenAI thực sự niêm yết cổ phiếu trong năm tới thì đây có thể trở thành một trong những đợt IPO thành công nhất trong lịch sử ngành công nghệ.
Thỏa thuận mới cũng chấm dứt những giới hạn lớn về khả năng huy động vốn và tiếp cận tài nguyên điện toán từ Microsoft, vốn đã tồn tại kể từ khi hai công ty ký kết hợp tác vào năm 2019.
Khi ChatGPT trở nên phổ biến toàn cầu, các ràng buộc đó đã gây ra không ít căng thẳng giữa hai bên. Quá trình đàm phán tái cấu trúc được khởi động sau giai đoạn Altman bị tạm thời sa thải cuối năm 2023, sự kiện cho thấy những bất cập trong mô hình quản trị đặc thù của OpenAI, nơi quyền lực của nhà đầu tư bị hạn chế.
Theo người phát ngôn của OpenAI, Altman sẽ không nắm cổ phần trong công ty sau tái cấu trúc và vẫn nhận mức lương khoảng 76.000 USD/năm. Ông cũng tiết lộ rằng OpenAI đang gánh các nghĩa vụ tài chính lên tới 1,4 nghìn tỷ USD để xây dựng khoảng 30 gigawatt hạ tầng trung tâm dữ liệu trong vài năm tới, đặt mục tiêu đạt tốc độ triển khai một gigawatt mỗi tuần trong tương lai.
Về phần Microsoft, tập đoàn này vẫn duy trì 27% cổ phần trong OpenAI Group PBC, dù không còn độc quyền cung cấp phần cứng hay tài nguyên điện toán cho công ty.
Hai bên thống nhất OpenAI sẽ tiếp tục chia sẻ khoảng 20% doanh thu với Microsoft trong nhiều năm tới, trong khi tập đoàn có trụ sở tại Redmond (Washington) vẫn giữ quyền nắm giữ khoảng 135 tỷ USD cổ phần, gấp gần 10 lần so với khoản đầu tư ban đầu trị giá 13,8 tỷ USD.
Thỏa thuận mới dự kiến giữ hai bên gắn bó ít nhất đến năm 2032, thông qua hợp đồng điện toán đám mây quy mô lớn và quyền tiếp cận một số sản phẩm, mô hình AI của OpenAI, ngay cả khi công ty đạt đến mức trí tuệ nhân tạo tổng quát (AGI). Khi một hội đồng độc lập xác nhận OpenAI đạt đến mốc AGI, thỏa thuận chia sẻ doanh thu giữa hai bên sẽ được chấm dứt.
Tính đến tháng 10/2025, ChatGPT đã đạt hơn 800 triệu người dùng hàng tuần, trở thành biểu tượng của trí tuệ nhân tạo trong mắt công chúng. Tuy nhiên, việc phụ thuộc hoàn toàn vào hạ tầng của Microsoft từng khiến OpenAI gặp khó trong việc huy động vốn và mở rộng năng lực tính toán để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng.
Bret Taylor, Chủ tịch Quỹ OpenAI Foundation, cho biết quá trình tái cấp vốn lần này giúp OpenAI đơn giản hóa cấu trúc doanh nghiệp và vẫn đảm bảo quyền kiểm soát của tổ chức phi lợi nhuận đối với công ty vì lợi nhuận.
Ông nhận định cấu trúc mới tạo điều kiện thuận lợi hơn cho đổi mới và trách nhiệm giải trình trong khi OpenAI tiếp tục chịu sự giám sát về tính minh bạch và an toàn dữ liệu.
Trong khi đó, Microsoft cũng xác nhận đã ký thỏa thuận cung cấp dịch vụ điện toán đám mây Azure trị giá 250 tỷ USD cho OpenAI, đổi lại tập đoàn này sẽ từ bỏ quyền ưu tiên cung cấp tài nguyên tính toán cho đối tác.