Năm 2025 khép lại với những chuyển động chưa từng có của thị trường chứng khoán Việt Nam. Từ cú hích chính sách mang tính nền tảng, lực đẩy nội tại của kinh tế – doanh nghiệp, cho tới những con sóng lớn trên bảng điện, tất cả đã đan xen, cộng hưởng, tạo nên một trong những năm bản lề nhất trong lịch sử 25 năm của thị trường vốn Việt Nam.
CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM BƯỚC RA SÂN CHƠI LỚN
Ngày 8/10/2025, FTSE Russell chính thức nâng thị trường chứng khoán Việt Nam từ cận biên lên thị trường mới nổi thứ cấp. Quyết định này không chỉ mang ý nghĩa kỹ thuật, mà là dấu mốc mang tính biểu tượng cho một chặng đường cải cách kéo dài nhiều năm của thị trường vốn Việt Nam.
Việc nâng hạng là kết quả của quá trình cải cách đồng bộ về pháp lý, cơ chế vận hành và hạ tầng công nghệ, phản ánh nỗ lực nhất quán của Chính phủ, các cơ quan quản lý và toàn bộ hệ sinh thái thị trường trong hành trình tiệm cận chuẩn mực quốc tế.
Quan trọng hơn, sự kiện này đặt thị trường chứng khoán Việt Nam lên một mặt bằng đánh giá hoàn toàn khác về quy mô, mức độ mở cửa và khả năng tiếp cận của nhà đầu tư nước ngoài.
Trước thời điểm công bố, kỳ vọng nâng hạng đã phản ánh sớm vào thị trường thông qua những phiên giao dịch bùng nổ về thanh khoản. Sau khi thông tin chính thức được xác nhận, thị trường hạ nhiệt phần nào, cho thấy dòng tiền đón đầu đã đi trước một bước.
Tuy nhiên, giá trị cốt lõi của việc nâng hạng không nằm ở phản ứng ngắn hạn, mà ở triển vọng dài hạn: khi quyết định chính thức có hiệu lực từ tháng 9/2026, Việt Nam được kỳ vọng thu hút thêm từ vài tỷ đến hàng chục tỷ USD từ cả dòng vốn thụ động lẫn chủ động toàn cầu.
Song hành với nâng hạng, năm 2025 cũng đánh dấu một bước ngoặt có tính nền tảng khác: Hệ thống công nghệ thông tin mới (KRX) chính thức vận hành ổn định từ ngày 5/5. Sau nhiều năm chờ đợi, KRX đã chứng minh khả năng xử lý an toàn, thông suốt trong bối cảnh thanh khoản tăng mạnh, qua đó tháo gỡ “điểm nghẽn” lớn nhất về hạ tầng của thị trường chứng khoán Việt Nam.
KRX không đơn thuần là một bản nâng cấp kỹ thuật. Việc hệ thống mới đi vào hoạt động đã mở rộng không gian phát triển cho thị trường, tạo tiền đề triển khai các sản phẩm và cơ chế giao dịch tiệm cận chuẩn mực quốc tế. Trong bức tranh 25 năm phát triển của Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM (HOSE), KRX đóng vai trò như “xương sống” mới, giúp chuẩn hóa dữ liệu, đồng bộ hóa vận hành và giảm thiểu rủi ro kỹ thuật khi thanh khoản ở mức cao.
Cùng với đó, cơ chế đối tác bù trừ trung tâm (CCP) cũng đang được thúc đẩy triển khai, mở đường cho những cải cách sâu hơn như rút ngắn chu kỳ thanh toán, tiến tới giao dịch trong ngày (T+0), bán khống có bảo đảm và mở rộng sản phẩm phái sinh. Đây là những mảnh ghép quan trọng để thị trường vận hành hiệu quả hơn, đồng thời đáp ứng các tiêu chí nâng hạng trong những đánh giá quốc tế tiếp theo.
Khép lại năm 2025, một điểm tựa chính sách quan trọng khác được thiết lập khi Quốc hội thông qua Luật Thuế Thu nhập cá nhân sửa đổi. Luật mới giữ ổn định cơ chế đánh thuế giao dịch cổ phiếu với mức 0,1% trên giá chuyển nhượng, đồng thời bổ sung ưu đãi cho quỹ mở và quỹ đầu tư, hướng dòng vốn vào đầu tư trung – dài hạn. Việc luật được thông qua sớm giúp giảm đáng kể bất định chính sách, tạo nền tảng tâm lý vững hơn cho nhà đầu tư và doanh nghiệp trong chu kỳ tiếp theo.
NĂM CỦA NHỮNG THƯƠNG VỤ IPO "BOM TẤN"
Trên nền chính sách được “lắp khung” tương đối hoàn chỉnh, thị trường chứng khoán Việt Nam năm 2025 vận hành với một lực đẩy đáng kể từ bên trong nền kinh tế. Tăng trưởng vĩ mô duy trì tích cực, lãi suất ở mặt bằng thấp, đầu tư công được đẩy mạnh, tiêu dùng nội địa phục hồi và các chính sách giãn, giảm thuế tiếp tục phát huy tác dụng. Những yếu tố này tạo nền cho sự cải thiện rõ nét trong kết quả kinh doanh của nhiều doanh nghiệp niêm yết.
Tuy nhiên, bức tranh lực đẩy của thị trường không hoàn toàn một chiều. Năm 2025 chứng kiến quy mô bán ròng kỷ lục của nhà đầu tư nước ngoài, với tổng giá trị hơn 136.000 tỷ đồng cổ phiếu và chứng chỉ quỹ. Xu hướng này chịu tác động từ nhiều yếu tố mang tính toàn cầu hơn là nội tại của Việt Nam.
Trước hết, rủi ro thuế quan gia tăng trong quý 2/2025, khi Hoa Kỳ công bố mức thuế đối ứng cao với nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam, đã khiến dòng vốn ngoại trở nên thận trọng. Dù căng thẳng này phần nào hạ nhiệt từ tháng 7 nhờ tiến triển tích cực trong đàm phán thương mại song phương, áp lực lại nhanh chóng quay trở lại trong nửa cuối năm.
Nguyên nhân đến từ biến động tỷ giá, khi USD thiết lập đỉnh lịch sử mới vào cuối tháng 8/2025. Tính chung cả năm, tỷ giá tăng hơn 3,3%, làm xói mòn giá trị danh mục đầu tư tính theo USD và ảnh hưởng trực tiếp tới quyết định nắm giữ của khối ngoại. Đồng thời, làn sóng dịch chuyển dòng vốn toàn cầu về các thị trường phát triển, đặc biệt là Hoa Kỳ, tiếp tục hút vốn khỏi các thị trường cận biên và mới nổi.
Ở chiều ngược lại, lực hấp thụ vốn của thị trường trong nước lại được cải thiện rõ rệt thông qua sự trở lại của hoạt động IPO và niêm yết. Sau nhiều năm trầm lắng, cuối năm 2025 chứng kiến làn sóng IPO sôi động, với tâm điểm là nhóm công ty chứng khoán như TCX của Chứng khoán Kỹ Thương chào sàn HOSE ngày 21/10, VPX của Chứng khoán VPBank niêm yết ngày 11/12 và VCK của Chứng khoán VPS lên sàn ngày 16/12.
Không chỉ mang ý nghĩa biểu tượng cho sự trở lại của hoạt động IPO sau giai đoạn “đóng băng” từ 2018, các thương vụ cuối năm 2025 còn gây chú ý bởi quy mô huy động lớn, ước tính lên tới hàng chục nghìn tỷ đồng. Riêng VPBankS đạt gần 13.000 tỷ đồng, vượt xa mặt bằng IPO trong nước nhiều năm trước và đưa Việt Nam quay trở lại bản đồ các thị trường IPO đáng chú ý tại Đông Nam Á.
Một điểm đáng chú ý là sau IPO, nhiều doanh nghiệp nhanh chóng hoàn tất niêm yết ngay trong cuối năm, cho thấy khả năng hấp thụ vốn của thị trường đã cải thiện rõ rệt. Chu trình IPO – niêm yết được rút ngắn không chỉ giúp doanh nghiệp sớm tiếp cận dòng vốn thứ cấp, mà còn tạo thêm “hàng mới” cho thị trường trong bối cảnh thanh khoản duy trì ở mức cao.
Đà sôi động này được tiếp sức bởi kỳ vọng về một làn sóng IPO mới trong giai đoạn 2026–2027, với hàng loạt doanh nghiệp lớn đã công bố hoặc đang chuẩn bị kế hoạch lên sàn như Hạ tầng Gelex, Nông nghiệp Hòa Phát, Bách Hóa Xanh, Long Châu, ACBS, Kafi… Song song đó, thị trường niêm yết còn đón thêm nguồn cung chất lượng từ các doanh nghiệp chuyển sàn từ UPCoM sang HOSE như BSR, Masan Consumer hay Taseco Land.
Song song đó, hệ thống chỉ số cũng được mở rộng mạnh mẽ. Việc HOSE ra mắt loạt chỉ số đầu tư mới và triển khai hợp đồng tương lai VN100 phản ánh bước tiến quan trọng về chiều sâu thị trường, tạo nền tảng cho các sản phẩm đầu tư thụ động và chiến lược hơn trong dài hạn.
NĂM CỦA NHỮNG KỶ LỤC
Trên nền lực đẩy nội tại và khung chính sách mới, năm 2025 chứng kiến những con sóng lớn hiếm có trên bảng điện. VN-Index tăng 41% trong năm, nhiều lần xác lập đỉnh cao lịch sử, có thời điểm vượt mốc 1.800 điểm. Nếu tính từ đáy của nhịp điều chỉnh do tác động chính sách thuế của Hoa Kỳ, chỉ trong 8 tháng cuối năm, chỉ số đã tăng hơn 63%.
Không chỉ tăng mạnh về điểm số, thị trường còn lập kỷ lục về thanh khoản. Sau khi hệ thống KRX đi vào vận hành, dòng tiền vào thị trường tăng tốc rõ rệt, với phiên giao dịch đạt gần 83.000 tỷ đồng và giá trị giao dịch bình quân cả năm tăng hơn 40% so với năm trước. Con sóng năm 2025 vì thế không chỉ cao, mà còn dày và rộng, phản ánh sự tham gia sâu hơn của dòng tiền trong nước.
Dĩ nhiên, trong bức tranh sóng tăng đó, không thể không nhắc tới vai trò dẫn dắt của một số nhóm cổ phiếu lớn, đặc biệt là nhóm “họ Vin”. Trong phiên giao dịch ngày 28/11, giá cổ phiếu VIC lên mức 130.200 đồng/cổ phiếu, qua đó đưa vốn hóa thị trường của Vingroup vượt mốc 1 triệu tỷ đồng, giúp tập đoàn trở thành doanh nghiệp Việt Nam đầu tiên đạt được quy mô vốn hóa này trên thị trường chứng khoán.
Đà tăng của cổ phiếu VIC chưa dừng lại sau đó, khi thị giá tiếp tục leo lên vùng 170.000 đồng/cổ phiếu, đưa vốn hóa Vingroup vượt 1,3 triệu tỷ đồng, trước khi điều chỉnh trong các phiên kế tiếp.
Cùng với diễn biến của cổ phiếu VIC và nhóm cổ phiếu “họ Vin”, quy mô tài sản của ông Phạm Nhật Vượng, Chủ tịch Hội đồng quản trị Vingroup, cũng gia tăng mạnh, đưa ông lần đầu tiên lọt vào top 100 người giàu nhất thế giới, theo thống kê của Forbes.
Việc xuất hiện doanh nghiệp vốn hóa triệu tỷ đồng không chỉ là dấu mốc riêng của Vingroup, mà còn giúp mở rộng quy mô vốn hóa của chứng khoán Việt Nam trong năm 2025 trong bối cảnh thị trường được nâng tầm với mặt bằng mới về điểm số, thanh khoản.
Nhìn lại toàn cảnh năm 2025, thị trường chứng khoán Việt Nam không đơn thuần trải qua một năm tăng điểm mạnh, mà đang bước qua một ngưỡng phát triển mới. Chính sách tạo nền, lực nội tại vận hành, còn sóng thị trường là biểu hiện cuối cùng của sự cộng hưởng đó.
Những gì diễn ra trong năm 2025 vì thế không chỉ mang ý nghĩa của một chu kỳ tăng trưởng, mà còn đặt nền móng cho một giai đoạn phát triển sâu hơn, bền vững hơn của thị trường chứng khoán Việt Nam trong những năm tới.