Yêu cầu này được đưa ra sau khi NHNN nhận thấy hoạt động này tiềm ẩn nhiều rủi ro. Một vài ngân hàng có số dư trái phiếu doanh nghiệp chiếm tỷ trọng lớn trong cơ cấu tổng tài sản và tiếp tục tăng nhanh; đầu tư nhiều vào lĩnh vực xây dựng, bất động sản trong khi thị trường chưa phục hồi vững chắc.
Thậm chí, một số ngân hàng đầu tư trái phiếu với mục đích khác ở mức cao và biến động lớn, khó kiểm soát. Một số còn tiếp tục đầu tư trái phiếu với mục đích cơ cấu lại nợ của doanh nghiệp phát hành.
Vì vậy, để đảm bảo an toàn hoạt động ngân hàng, hạn chế rủi ro hoạt động mua trái phiếu doanh nghiệp, NHNN yêu cầu các ngân hàng thương mại rà soát các quy định nội bộ, đảm bảo ban hành đầy đủ theo đúng quy định của pháp luật.
Đặc biệt là các quy định liên quan đến hoạt động mua trái phiếu doanh nghiệp, phù hợp với các đặc điểm hoạt động kinh doanh của ngân hàng và theo đúng Thông tư số 22/2016.
Các ngân hàng thương mại cũng không được mua trái phiếu doanh nghiệp trong đó có mục đích cơ cấu lại các khoản nợ của doanh nghiệp phát hành.
NHNN cũng yêu cầu các ngân hàng phải kiểm soát hoạt động đầu tư trái phiếu có mục đích đầu tư vào các chương trình, dự án thuộc lĩnh vực kinh doanh bất động sản hoặc tăng quy mô vốn của tổ chức phát hành hoạt động trong lĩnh vực này.
Đồng thời, các ngân hàng cần tăng cường kiểm tra, giám sát sau cho vay, đặc biệt là giám sát việc sử dụng vốn đúng mục đích. Thường xuyên theo dõi, đánh giá để xác định sớm các dấu hiệu bất thường về khả năng thực hiện các nghĩa vụ trả nợ của doanh nghiệp, kịp thời phát hiện, xử lý các trường hợp vi phạm pháp luật, quy định nội bộ trong hoạt động cấp tín dụng.
Nhóm các ngân hàng thương mại cũng phải tăng cường kiểm soát hoạt động đầu tư trái phiếu doanh nghiệp, có biện pháp kiểm soát nợ nhằm hạn chế nợ xấu phát sinh, nâng cao năng lực đánh giá, thẩm định và hiệu quả quản trị rủi ro tín dụng.
Đối với các doanh nghiệp có số dư trái phiếu phát hành lớn, nhất là các doanh nghiệp có quan hệ tín dụng với nhiều tổ chức tín dụng/doanh nghiệp khác cần tập trung rà soát hoạt động đầu tư trái phiếu tại đây. Theo đó, đảm bảo đúng quy định về giới hạn, tỷ lệ đảm bảo an toàn trong hoạt động ngân hàng đặc biệt là quy định về giới hạn cấp tín dụng đối với một khách hàng, một khách hàng và người có liên quan.
Theo số liệu của Ủy ban chứng khoán và các thành viên thị trường, trong nửa đầu năm đã có khoảng 3 tỷ USD trái phiếu doanh nghiệp được phát hành, trong đó ngân hàng và bất động sản là hai chủ thể chính. Cuộc đua phát hành trái phiếu được đẩy nhanh không chỉ gia tăng về quy mô, mà mức lãi suất cũng lên cao đột biến.
Trong khi phát hành trái phiếu của các nhà băng chỉ dao động quanh 7-8%, thì trái phiếu những doanh nghiệp bất động sản chào lãi suất 11-13%, cá biệt có những đợt phát hành gần 14,5%. Phần lớn được thực hiện bằng hình thức riêng lẻ, không chuyển đổi, không tài sản đảm bảo.
Theo các chuyên gia, lý do khiến các công ty bất động sản đẩy mạnh kênh trái phiếu "tín chấp" là quy định phát hành được "nới lỏng" hơn trước (phát hành riêng lẻ) và việc siết vốn kênh tín dụng khiến các công ty phải tìm nguồn thay thế. Tuy nhiên, việc "tăng nóng" cũng được nhận định tiềm ẩn nhiều rủi ro, đặc biệt khi mức độ minh bạch và việc xếp hạng tín nhiệm vẫn chưa rõ ràng.
>> Nhiệm vụ của NHNN trong mô hình kinh tế chia sẻ
