"Quý vật tầm quý nhân"
Castropignano - một thị trấn cách 140 dặm về phía đông nam của Rome - là khu vực mới nhất tìm kiếm chủ mới cho những ngôi nhà bị bỏ rơi. Nối bước theo Salemi ở Sicily và Santo Stefano di Sessanio ở Abruzzo - cả hai khu vực đều đã đưa ra các sáng kiến tiếp thị để khuyến khích những nhà đầu tư bất động sản tiềm năng.
Tuy nhiên, không giống như hầu hết các chương trình đấu giá những tòa nhà đổ nát từ mức €1 (tương đương $1,20) trước đây, Castropignano đang làm những điều khác biệt.
Có khoảng 100 tòa nhà bị bỏ hoang ở Castropignano, nhưng thay vì bán cho người trả giá cao nhất, thị trưởng Nicola Scapillati lại muốn kết nối những khách hàng phù hợp với ngôi nhà. “Đề án ở đây hoạt động hơi khác một chút. Tôi muốn tiếp cận cả người mua tiềm năng và chủ sở hữu cũ của căn nhà, từng bước thúc đẩy cho việc “cung gặp cầu”. Tôi không muốn thị trấn của mình bị xâm chiếm bởi những người muốn phá huỷ nó để biến thành một thương vụ đầu cơ nhà ở mới nhất.”
Trên thực tế, thay vì thông qua các nhà chức trách, ông Scapillati muốn các bên quan tâm gửi email trực tiếp cho ông. “Tôi hoan nghênh bất kỳ ai muốn mua một ngôi nhà tại Castropignano, họ có thể gửi email trực tiếp cho tôi và kèm theo kế hoạch chi tiết về cách họ định sửa sang lại, cũng như những gì họ muốn làm với mảnh đất - chẳng hạn như biến nó thành một ngôi nhà riêng, nhà trọ B&B (bed & breakfast), cửa hàng thủ công...”
“Tôi cũng mong họ sẽ liệt kê bất kỳ yêu cầu nào mà họ có, chẳng hạn như đường đi cho người khuyết tật... Thị trấn khá nhỏ bé và đôi khi ô tô không thể di chuyển vào các con hẻm hay bậc thang hẹp.” Yêu cầu của khách hàng càng cụ thể thì càng dễ dàng cho Thị trưởng Scapillati tìm kiếm những căn nhà phù hợp.
Để làm cho kế hoạch trở nên chính thức hơn, ông Scapillati đã gửi thông báo tới các đại sứ quán Ý ở nước ngoài, thông báo về dự án của ngôi làng.
Vậy chẳng nhẽ những ngôi nhà này chỉ có giá 1€? Tất nhiên, chắc chắn sẽ có những điều khoản kèm theo. Ví dụ như người mua sẽ phải cam kết cải tạo lại bất động sản trong vòng ba năm kể từ khi mua và cọc trước một khoản đảm bảo là 2.000€ (2.378 USD), sẽ được trả lại sau khi công trình hoàn thành.
Dự án làng Castropignano được ra mắt vào tháng 10/2020, khi chính quyền địa phương nói với chủ sở hữu của những bất động sản bỏ hoang rằng nếu họ không tự cải tạo, thị trấn sẽ quản lý chúng vì lý do an toàn.
Cho đến nay, nhiều chủ sở hữu đã đồng ý bàn giao tài sản của họ, mong muốn được giải tỏa nhà ở, nếu không sẽ phải tốn tiền phá dỡ. Thị trưởng Scapillati tự tin rằng sẽ có ít nhất 50 người tham gia vào dự án. Bởi nếu họ không làm vậy, hội đồng thị trấn sẽ tịch thu nhà của những người không hưởng ứng và đưa chúng ra thị trường.
Trong khi đó, hàng chục người quan tâm từ khắp nơi ở châu Âu đã liên hệ với ông Scapillati. Và ông hy vọng, với sự giúp đỡ của họ, ngôi làng sẽ không chỉ lấy lại được “joie de vivre” (niềm vui cuộc sống) mà còn trở nên an toàn hơn.
“Tôi rất đau lòng khi thấy vẻ đẹp ngôi làng - một trung tâm của lịch sử cổ đại - bị phai mờ bởi những ngôi nhà bỏ hoang đang dần mục nát.”
“Thật đáng buồn và nguy hiểm. Nếu không được cải tạo, những tòa nhà này sẽ là một mối đe dọa. Chúng có thể sụp đổ bất cứ lúc nào.”
Thị trưởng Scapillati - người có gốc gác tại Castropignano nhưng gia đình đã di cư đến làm việc ở miền bắc giàu có hơn của Ý- đã chọn quay về quê hương với sứ mệnh bảo tồn văn hoá và kiến trúc của thị trấn, hy vọng có thể tiếp tục lưu giữ truyền thống lâu đời.
“Tôi muốn ngăn chặn đà suy giảm của khu vực, giữ cho ngọn lửa làng luôn tồn tại. Mọi quyết tâm đều được thúc đẩy bởi niềm đam mê và tình yêu dành cho quê hương”.
Và mặc dù Castropignano không hẳn là một nơi quá tấp nập, sôi động - cả thị trấn chỉ có một nhà hàng, một quán bar, một hiệu thuốc và một vài quán B&B - nhưng ông Scapillati lại cho rằng Castropignano lại có sức hấp dẫn đến lạ.
“Ở đây chúng tôi không có gì tuyệt vời hơn để cung cấp ngoại trừ sự yên bình, tĩnh lặng, thiên nhiên hoang sơ, không khí giàu oxy, tầm nhìn đẹp và thức ăn tuyệt vời, lý tưởng để giúp bạn ‘giải độc’ khỏi căng thẳng hàng ngày”, ông Scapillati chia sẻ.
Ngày nay, cả thị trấn chỉ có khoảng 900 cư dân, giảm hơn 1/2 so với con số 2.500 trong những năm 1930s. Sau Thế chiến thứ hai, các gia đình đã di cư để tìm kiếm một tương lai tốt đẹp hơn; sau đó, từ những năm 1960, những người trẻ tuổi bắt đầu chuyển đến các thị trấn lớn hơn để học tập và tìm việc làm.
Hiện tại, 60% cư dân là trên 70 tuổi.
Quá khứ tươi màu
Thị trưởng Scapillati nhấn mạnh, ông muốn khôi phục lại ánh hào quang của Castropignano trong những ngày thị trấn là một trung tâm phong kiến hưng thịnh, nơi tập trung các nghệ nhân, thương gia và du khách qua Ý; được bảo vệ và cai trị bởi một công tước quyền lực. Trên thực tế, ngôi làng từng nổi tiếng với những người thợ đóng giày thủ công và những người thợ đẽo lành nghề.
Nằm trên một đỉnh đồi đá ở dãy núi Apennine trung tâm của Ý, Castropignano được xây dựng trên một khu định cư cổ của người Samnites - một dân tộc Ý cổ đại - những người đã sử dụng nó như một điểm phòng thủ chống lại người La Mã.
Người Samnites đã xây dựng pháo đài và các khu định cư xung quanh ngọn đồi. Trong thung lũng bên dưới thị trấn, bên cạnh những biệt thự La Mã cổ đại xưa cũ là một tượng đài bằng đá khổng lồ do người Samnites xây dựng. Nửa giờ về phía nam là tàn tích tráng lệ của Saepinum, một thị trấn được thành lập bởi người Samnites và sau đó được tiếp quản bởi người La Mã, nơi vẫn còn tồn tại những bức tường thành, nhà hát và đền thờ.
Đây là phần sâu nhất của Molise, một khu vực của Ý hầu như không được du khách biết đến, nằm ở phía đông Lazio và giữa Abruzzo và Puglia trên bờ biển phía nam Adriatic.
Việc ít người biết đến đã góp phần bảo tồn tính chân thực của vùng đất, khiến Molise trở thành một trong những “bí mật” được giữ kín nhất của Ý.
Những ngôi nhà bỏ hoang của Castropignano nằm ở ngay trung tâm, phía trên một lâu đài thời trung cổkhôngcómáiche-vốnđãbị đánh bom trong chiến tranh và nhiều viên đá của nó được sử dụng để xây những ngôi nhà hiện đang được rao bán.
Một mê cung bao gồm những con hẻm quanh co, lát đá cuội, những lối đi và mái vòm bằng đá hoa cương, nối lâu đài với các tầng dân cư thượng lưu của làng.
Thị trưởng Scapillati cho biết, hầu hết các tòa nhà được rao bán đều có hình dáng khá đẹp, mặc dù những cánh cửa hơi cập kênh, sơn bong tróc và một phần của toà nhà bị bao phủ bởi thảm thực vật. Theo tính toán, việc cải tạo toàn diện sẽ bắt đầu từ khoảng 30.000-40.000€ (35.000-48.000 USD).
Dù cần tới kha khá công sức, nhưng những toà nhà này cũng có rất nhiều tiềm năng. Kiến trúc toà nhà là sự kết hợp của nhiều phong cách - những cánh cổng được trang trí công phu ở lối vào, mở ra ngôi nhà nhỏ kiểu đồng quê dung dị. Nhiều ngôi nhà có tầm nhìn toàn cảnh ra dòng sông Biferno đi qua thung lũng.
Cecilia Vampa, đến từ Rome, một người phụ nữ có tình yêu lớn Castropignano từ những năm còn đại học, đã đầu tư xây dựng lại một vài toà nhà ở tại đây. Bà Vampa cho biết bà thích cộng đồng gắn bó, mộc mạc và người dân địa phương luôn thân thiện chào đón. Ở Castropignano, bà đã tìm thấy “sự yên bình của tuổi thơ.”
“Bóng ma và các cuộc diễu hành”
Ngay cả ngày nay, thị trấn vẫn như đang sống ở thời kỳ quá khứ. Ngày trước, các gia đình sẽ ngủ ở tầng cao trong khi nhà bếp và khu vực sinh hoạt ở tầng hai. Các động vật nuôi như gà mái và lừa - phương tiện vận chuyển duy nhất - được nuôi nhốt trong các chuồng ở tầng trệt.
Một con đường chăn cừu cổ xưa để lùa đàn gia súc giữa đồng cỏ mùa hè và mùa đông của họ cắt ngang qua làng - ngày nay vẫn được sử dụng để di chuyển cừu và bò chăn thả, cũng như các chuyến tham quan bằng xe đạp, đi bộ và cưỡi ngựa.
Mỗi mùa hè, dân làng tổ chức lễ “Dodda” - một sự tái hiện của phong tục cổ xưa, theo đó các cô gái trẻ sắp cưới sẽ gửi tặng của hồi môn cho gia đình chồng. Những người phụ nữ trong trang phục váy trắng áo choàng truyền thống sẽ đi diễu hành qua các con phố, mang theo giỏ phủ vải lanh, chăn ấm và các vật dụng cô dâu khác do bà của họ làm. Đó là một cử chỉ tượng trưng được cho là mang lại may mắn và cuộc sống viên mãn sau này.
Hay thậm chí còn có những câu chuyện kì ảo về những khu rừng mê hoặc với các chú lùn và nàng tiên hát những bài kinh buồn lúc nửa đêm.
Castropignano hiện lên như một khung cảnh trong truyển cổ tích châu Âu mà chúng ta từng được đọc.
Hãy một lần ghé thăm Castropignano
Không chỉ khung cảnh nông thôn êm đềm là điểm nhấn nổi bật của Castropignano, mà chính văn hoá ẩm thực địa phương sẽ thuyết phục du khách tới đây. Đặc sản của thị trấn phải kể đến xúc xích soppressata, thịt nguội và cotenna (bì lợn) thơm ngon khó nơi nào bì kịp - một phần nhờ vào bầu không khí trong lành là một lợi thế của ngành nông nghiệp thị trấn.
Ngoài ra người dân nơi đây còn yêu thích Cavatelli, món mì dùng với nước sốt ragu thịt lợn, ‘mbaniccia, món súp đặc biệt nấu với“pizza”ngô, hay phô mai caciocavallo oozy - được tạo hình như một hình giọt nước đặc biệt. Nấm truffle đen và trắng cao cấp quý hiếm cũng được tìm thấy ở đây, trong khi các vườn nho địa phương sản xuất rượu vang đỏ nổi tiếng nhất của Molise, Tintilia.
Đối với những“chiếc răng hảo ngọt”, hãy sẵn sàng để thưởng thức các món mứt mặn, bánh giáng sinh trái cây Pigna, hay bánh quy hạnh nhân và mật ong để nhâm nhi cùng với rượu vang.
Và để tận hưởng một ngày cuối tuần trọn vẹn, người dân nơi đây hay du khách có thể thực hiện các chuyến đi trong ngày đến cả Rome và Naples bởi Castropignano nằm ở ngay giữa hai thành phố nổi tiếng. Thị trấn cũng nằm rất gần các bãi biển nổi tiếng của bờ biển Adriatic, cũng như những ngọn núi phủ tuyết trắng của khu nghỉ mát trượt tuyết Campitello Maltese. Hay các chuyến phà đến quần đảo Tremiti hoang sơ - một điểm nóng cho khách du lịch Ý - khởi hành từ Termoli, cách đó chỉ một giờ lái xe.
