Giai đoạn 2020 - 2022 đánh dấu thời kỳ vàng son hiếm có của Công ty Cổ phần Tập đoàn Hóa chất Đức Giang (mã chứng khoán: DGC). Khi thế giới lao đao vì đại dịch và khủng hoảng địa chính trị, DGC lại hưởng lợi lớn từ cú sốc nguồn cung toàn cầu, đưa lợi nhuận doanh nghiệp lên mức chưa từng có trong lịch sử. Song cú lao dốc mạnh của cổ phiếu DGC vào cuối năm 2024 và 2025 khiến tâm lý nhà đầu tư, cổ đông roi vào trạng thái hoang mạng.
THỜI KỲ VÀNG SON
Tiền thân của tập đoàn là Công ty Hóa chất Đức Giang, được thành lập năm 1963. Suốt hơn 40 năm đầu, Đức Giang vận hành như một bánh răng trong bộ máy kinh tế kế hoạch hóa. Các sản phẩm thời bấy giờ rất sơ khai: bột giặt Đức Giang, kem đánh răng và một số hóa chất cơ bản.
Bước ngoặt chỉ thực sự đến vào năm 2004 khi thực hiện cổ phần hóa. Tuy nhiên, ít ai ngờ rằng, cuộc “sang trang” này lại mở đường cho sự xuất hiện của một nhân vật tầm cỡ là ông Đào Hữu Huyền.
Theo đó, năm 2007, khi Nhà nước giảm tỷ lệ sở hữu tại Công ty Cổ phần Bột Giặt và Hóa chất Đức Giang từ 51% xuống còn 20%, ông Đào Hữu Huyền và vợ đã mua lại lượng lớn cổ phần, trở thành nhóm cổ đông lớn nhất của công ty. Từ đây, ông chính thức lãnh đạo công ty với vai trò Tổng Giám đốc kiêm Chủ tịch Hội đồng quản trị, mở đầu giai đoạn phát triển mới cho doanh nghiệp.
Nếu Hà Nội là nơi sinh ra, thì Lào Cai chính là nơi Hoá chất Đức Giang “hóa rồng”. Sau khi gia đình ông Đào Hữu Huyền nắm quyền kiểm soát, chiến lược của công ty thay đổi hoàn toàn, tập trung vào thượng nguồn nơi có nguồn quặng Apatit dồi dào.
Năm 2009, việc thành lập Hóa chất Đức Giang Lào Cai là bước đi sống còn. Thay vì bán quặng thô giá rẻ, DGC đầu tư công nghệ lò điện để sản xuất vàng. Trong nhiều năm, ông Huyền đã thực hiện hàng loạt vụ M&A (sáp nhập) để hợp nhất các đơn vị tại Lào Cai (Phốt pho 6, Hóa chất Bảo Thắng, Phân bón Lào Cai) về một mối. DGC trở thành doanh nghiệp duy nhất tại Việt Nam và hiếm hoi trên thế giới làm chủ công nghệ sản xuất phốt pho từ quặng bột, giúp giảm 20 - 30% chi phí so với đối thủ.
Giai đoạn 2020 - 2022 ghi dấu một cơn đại địa chấn về lợi nhuận của Đức Giang. Khi thế giới chao đảo vì đại dịch Covid - 19 và căng thẳng địa chính trị, DGC lại bước vào thời kỳ “hoàng kim”.
Theo đó, Trung Quốc thắt chặt xuất khẩu do thiếu điện, khiến giá phốt pho vàng tăng phi mã từ 2.500 USD lên gần 10.000 USD/tấn. Đức Giang với tư cách là nhà xuất khẩu lớn, đã “vét sạch” lợi nhuận thị trường.
Năm 2022, DGC lập đỉnh lịch sử với lợi nhuận sau thuế hơn 6.000 tỷ đồng, bằng cả thập kỷ trước cộng lại. Đồng thời, cổ phiếu DGC tăng trưởng hơn 14 lần chỉ trong 2 năm, đưa vốn hóa công ty vượt ngưỡng 1 tỷ USD và chính thức gia nhập rổ VN30 (nhóm 30 cổ phiếu lớn nhất thị trường).
Dòng tiền dồi dào, lượng tiền mặt lớn trên bảng cân đối kế toán và chính sách cổ tức hấp dẫn khiến cổ phiếu DGC trở thành tâm điểm chú ý của cả nhà đầu tư trong nước lẫn nước ngoài. Nhiều quỹ đầu tư lớn đã gia tăng tỷ trọng sở hữu, xem DGC như một đại diện tiêu biểu cho ngành hóa chất Việt Nam trên thị trường vốn.
Tuy nhiên, sự thăng hoa nào cũng hàm chứa mầm mống của những thách thức. Từ cuối năm 2022, bức tranh bắt đầu thay đổi khi chu kỳ giá hàng hóa toàn cầu đảo chiều. Giá phốt pho và các sản phẩm hóa chất giảm mạnh do nhu cầu suy yếu, trong khi chi phí năng lượng và môi trường ngày càng tăng. Lợi nhuận của Đức Giang tuy vẫn ở mức cao, nhưng đã không còn duy trì được tốc độ tăng trưởng đột biến như trước.
CỤC DIỆN XOAY CHUYỂN
Bước sang năm 2023 và 2024, sự suy giảm trở nên rõ nét hơn. Các báo cáo tài chính cho thấy lợi nhuận theo quý liên tục đi xuống, phản ánh áp lực kép từ thị trường xuất khẩu và cạnh tranh ngày càng gay gắt. Dù doanh nghiệp vẫn sở hữu nền tảng tài chính vững chắc và lượng tiền mặt lớn, tâm lý nhà đầu tư bắt đầu thay đổi.
Sau năm 2022 đạt đỉnh với lợi nhuận sau thuế hơn 6.000 tỷ đồng, năm 2023 doanh nghiệp chỉ ghi nhận khoảng 3.250 tỷ đồng lợi nhuận, giảm gần 46% so với năm trước. Lũy kế 9 tháng năm 2023, lợi nhuận sau thuế đạt khoảng 2.504 tỷ đồng, thấp hơn gần một nửa so với cùng kỳ, cho thấy đà đi xuống kéo dài qua nhiều quý liên tiếp.
Sang năm 2024, xu hướng này chưa được cải thiện đáng kể khi quý 1/2024 Hóa chất Đức Giang chỉ lãi khoảng 700 tỷ đồng, giảm xấp xỉ 15% so với cùng kỳ năm 2023 và là mức thấp nhất trong nhiều quý gần đây. Lũy kế 9 tháng đầu năm 2024, lợi nhuận tiếp tục giảm hơn 7% so với cùng kỳ dù doanh thu gần như đi ngang, phản ánh áp lực từ thị trường xuất khẩu suy yếu và cạnh tranh gia tăng.
Cổ phiếu DGC không còn giữ được vị thế “ngôi sao tăng trưởng” như giai đoạn trước, mà chuyển sang trạng thái biến động mạnh, nhạy cảm với cả thông tin vĩ mô lẫn động thái của ban lãnh đạo.
Đỉnh điểm của sự thăng trầm này thể hiện rõ trong các đợt lao dốc mạnh của cổ phiếu DGC vào cuối năm 2024 và 2025. Chỉ trong thời gian ngắn, vốn hóa thị trường của doanh nghiệp có lúc “bốc hơi” hàng chục nghìn tỷ đồng. Điều đáng chú ý là các đợt giảm giá này không hoàn toàn xuất phát từ kết quả kinh doanh, mà phần lớn đến từ tâm lý thị trường và những lo ngại xoay quanh quản trị doanh nghiệp, chiến lược dài hạn cũng như sự im lặng tương đối của ban lãnh đạo trong những thời điểm nhạy cảm.
Tại thời điểm ngày cuối của năm 2025, cổ phiếu DGC đang giao dịch ở mức 62.800 đồng/cổ phiếu, đã giảm rất mạnh so với hồi đầu năm.
Dòng vốn ngoại cũng đang rút khỏi cổ phiếu này. Trong vòng một tháng trở lại đây, DGC là cổ phiếu bị khối ngoại bán ròng mạnh thứ hai trên thị trường, với giá trị hơn 1.000 tỷ đồng.
Trước áp lực bán ra lớn, thị giá sụt, vốn hóa thị trường của Hóa chất Đức Giang thu hẹp đáng kể, chỉ còn khoảng 23.850 tỷ đồng tại thời điểm ngày 30/12/2025.