Công ty Cổ phần Xây dựng Coteccons (mã chứng khoán: CTD) là một trong những doanh nghiệp lớn trong lĩnh vực xây dựng dân dụng và công nghiệp tại Việt Nam. Nhiều năm qua, doanh nghiệp phải đối mặt với hàng loạt tranh chấp pháp lý và sức ép tái cấu trúc sâu rộng. Câu chuyện của Coteccons giờ đây là hành trình vừa vượt khó, vừa tìm đường khẳng định lại vị thế.
TÌM HƯỚNG ĐI MỚI KHI NGÀNH XÂY DỰNG KHÓ KHĂN
Về định hướng kinh doanh, khi công bố chiến lược tái cấu trúc cách đây vài năm, Coteccons đặt mục tiêu mở rộng sang lĩnh vực xây dựng hạ tầng, mảng được xem là động lực tăng trưởng dài hạn cho ngành xây dựng.
Tuy nhiên, sau 5 năm, dấu ấn của Coteccons trong mảng này vẫn còn khá khiêm tốn. Phải đến gần đây, doanh nghiệp này mới chính thức hiện diện tại dự án cao tốc Gia Nghĩa – Chơn Thành. Dự án này được xem là bước đi đầu tiên của Coteccons trên hành trình thâm nhập lĩnh vực hạ tầng, vốn đòi hỏi năng lực tài chính, kỹ thuật và quản trị dự án phức tạp hơn so với xây dựng dân dụng.
Lý giải cho sự chuyển dịch chậm này, ông Võ Hoàng Lâm, Phó tổng giám đốc Coteccons, cho rằng sự kỳ vọng của thị trường vào những kết quả nhanh chóng là điều dễ hiểu, nhưng thành công của Coteccons là kết quả của quá trình chuẩn bị dài hơi. Theo ông, giai đoạn tái cấu trúc không chỉ là thay đổi mô hình quản trị mà còn là thời kỳ doanh nghiệp xây dựng nền tảng nội lực, từ hệ thống nhân sự, tài chính đến chuỗi cung ứng.
Trong thời gian đó, Coteccons tập trung củng cố hoạt động cốt lõi, cải thiện năng suất và nâng cao hiệu quả tài chính. Doanh nghiệp cũng mở rộng hợp tác với các đối tác nước ngoài, qua đó từng bước tham gia vào các dự án có yếu tố đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI). Hiện Coteccons đã hiện diện tại nhiều dự án quy mô lớn như sân bay Long Thành (với gói thầu nhà ga hàng hóa và các hạng mục phụ trợ) hay dự án cải tạo bãi biển Thùy Vân ở Vũng Tàu.
Lãnh đạo doanh nghiệp này chia sẻ thêm, định hướng của Coteccons không chỉ giới hạn ở các dự án dân dụng hay thương mại mà còn mở rộng sang các lĩnh vực hạ tầng trọng điểm như cao tốc, metro, và trong tương lai có thể là năng lượng và công nghiệp nặng. Coteccons xem đây là bước đi phù hợp với chiến lược phát triển hạ tầng quốc gia trong giai đoạn tới.
Một thách thức khác của ngành xây dựng là biến động giá nguyên vật liệu. Ông Lâm cũng chia sẻ, giá nguyên vật liệu tăng đang tạo sức ép nhất định lên biên lợi nhuận của các doanh nghiệp xây dựng, trong đó có Coteccons. Do chi phí vật liệu chiếm tỉ trọng lớn trong giá trị công trình, biến động giá có thể ảnh hưởng đáng kể đến hiệu quả tài chính. Tuy nhiên, với quy mô doanh thu khoảng 1 tỷ USD cùng mạng lưới khách hàng đa dạng, Coteccons cho biết doanh nghiệp có lợi thế trong việc duy trì chuỗi cung ứng ổn định.
Đại diện Coteccons cho hay, thay vì mua vật liệu theo từng dự án, công ty áp dụng chiến lược hoạch định và thu mua dài hạn, hướng tới sự hợp tác bền vững với các nhà cung cấp và nhà thầu phụ. Cách làm này giúp các bên cùng chia sẻ lợi ích và giảm thiểu rủi ro trước biến động thị trường.
Coteccons cũng tăng cường ứng dụng công nghệ và giải pháp kỹ thuật ngay từ giai đoạn thiết kế, nhằm tối ưu chi phí và chủ động điều chỉnh khi thị trường thay đổi. Doanh nghiệp khẳng định không đẩy rủi ro sang đối tác hay chủ đầu tư, mà tìm kiếm mô hình hợp tác “đôi bên cùng có lợi”.
LOẠT TRANH CHẤP
Trước khi bắt tay vào tái cấu trúc toàn diện, Coteccons phải đối mặt với “gánh nặng quá khứ” hàng loạt vụ tranh chấp với các đối tác cũ trong hệ sinh thái từng được xem là niềm tự hào của ngành xây dựng Việt Nam.
Giữa năm 2025, theo phán quyết mới nhất của Tòa án Nhân dân TP.HCM, Coteccons (CTD) phải thanh toán gần 170 tỷ đồng cho Ricons liên quan đến các khoản nợ hợp đồng xây dựng và lãi chậm trả.
Vụ việc bắt nguồn từ các hợp đồng thi công dự án Regina tại Hải Phòng và Hưng Yên, trong đó Coteccons nợ Ricons hơn 144,6 tỷ đồng tiền gốc, cộng thêm lãi, phí trọng tài, luật sư và chi phí liên quan.
Trước đó, Hội đồng Trọng tài đã yêu cầu Coteccons thanh toán trong vòng 30 ngày kể từ ngày 24/10/2024, nhưng thời điểm công bố phán quyết công ty vẫn chưa thực hiện, khiến khoản lãi chậm trả tiếp tục phát sinh cho đến khi thanh toán hoàn tất.
Phía Coteccons tuyên bố tôn trọng phán quyết, cam kết sẽ chi trả khi nhận đủ hồ sơ pháp lý hợp lệ, đồng thời nhấn mạnh việc tuân thủ pháp luật và minh bạch tài chính là ưu tiên để bảo vệ cổ đông và uy tín doanh nghiệp.
Tranh chấp công nợ giữa hai bên xuất hiện từ nửa cuối năm 2023. Trong báo cáo tài chính quý 2/2023, Ricons ghi nhận 322,5 tỷ đồng phải thu ngắn hạn từ Coteccons và đã trích lập 227 tỷ đồng dự phòng cho khoản nợ khó đòi này. Do Coteccons chậm thanh toán, tháng 7/2023, Ricons từng nộp đơn yêu cầu Tòa án TP.HCM mở thủ tục phá sản Coteccons, nhưng tòa đã bác đơn.
Nguyên nhân sâu xa bắt nguồn từ mối quan hệ trong “hệ sinh thái Coteccons Group” trước năm 2019, gồm Coteccons, Unicons, Ricons, Newtecons, BM Windows, Sol E&C và Boho, do ông Nguyễn Bá Dương điều hành. Khi đó, Coteccons thường làm tổng thầu, còn Ricons đảm nhận vai trò thầu phụ, dẫn đến nhiều khoản công nợ chưa quyết toán ở các dự án như Newtaco, Regina (giai đoạn 4–6), nhà máy VinFast và Simco.
Không chỉ kiện tụng với Ricons, trước đó, Coteccons cũng từng kiện tụng với Boho. Theo đó, tháng 9/2024, CTD nhận được quyết định của Cục Thi hành án Dân sự TP.HCM về việc chấm dứt phong tỏa tài khoản, liên quan đến vụ tranh chấp hợp đồng kinh tế với Công ty TNHH Boho Decor.
Trước đó, vào ngày 22/8/2024, Cục Thi hành án từng yêu cầu khấu trừ gần 29 tỷ đồng từ tài khoản của Coteccons để thực hiện nghĩa vụ thanh toán theo phán quyết trọng tài trong vụ việc này. Đồng thời, Coteccons cũng nhận được quyết định của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cho phép chuyển quyền sở hữu cổ phiếu CTD do Công đoàn công ty mua lại theo chương trình ESOP.
Nguồn gốc tranh chấp bắt đầu từ trước năm 2020, khi Coteccons và Boho Decor ký kết nhiều hợp đồng thi công hoàn thiện nội thất cho các dự án trong giai đoạn do ban lãnh đạo cũ (thời ông Nguyễn Bá Dương) điều hành. Boho là nhà thầu phụ của Coteccons trong các dự án đó.
Đến tháng 4/2023, Boho gửi yêu cầu thanh toán khoảng 44 tỷ đồng, nhưng Coteccons từ chối do cho rằng hồ sơ thiếu cơ sở pháp lý, các hợp đồng có thể là giao dịch với bên liên quan chưa được phê duyệt đúng quy định của Luật Doanh nghiệp và Luật Chứng khoán.
Dù Coteccons nhiều lần đề nghị Boho hợp tác để rà soát hồ sơ, Boho vẫn khởi kiện tại Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC). Coteccons phản đối vì cho rằng Hội đồng trọng tài được lập không đúng quy định và yêu cầu xem xét lại tính minh bạch, nhưng không được chấp thuận. Ngày 2/1/2024, VIAC ra phán quyết buộc Coteccons trả Boho 21,9 tỷ đồng tiền nợ gốc cùng các khoản phí phát sinh thấp hơn nhiều so với yêu cầu ban đầu của Boho (44 tỷ đồng).
Ngày 2/2/2024, Coteccons nộp đơn yêu cầu Tòa án TP.HCM hủy phán quyết trọng tài, nhưng ngày 19/7/2024, Tòa đã bác yêu cầu, buộc Coteccons thi hành phán quyết. Sau đó, công ty khẳng định tôn trọng và tuân thủ pháp luật, cam kết thực hiện đầy đủ nghĩa vụ tài chính.
LÊN KẾ HOẠCH LÃI 700 TỶ ĐỒNG
Theo báo cáo của Coteccons, năm 2025 tăng trưởng kép của Coteccons với mức tăng trưởng 22%, duy trì trong suốt giai đoạn 2021 – 2025. Nửa đầu năm 2025, doanh thu của CTD đạt 24.885 tỷ đồng, tăng 18% so với cùng kỳ.
Còn lợi nhuận sau thuế 456 tỷ đồng, tăng 47% so với cùng kỳ năm 2024. Trong kỳ, lợi nhuận gộp 815 tỷ đồng, biên lợi nhuận 3,28%, backlog chuyển tiếp đạt 35.353 tỷ đồng.
Mảng hạ tầng và đầu tư công đạt mùa gặt đầu tiên với 4 dự án đang triển khai: Đại dự án APEC Phú Quốc, cảng hàng không quốc tế Phú Quốc phục vụ cho APEC 2027; các hạng mục tại cảng hàng không Quốc tế Long Thành; các hạng mục tại cảng hàng không quốc tế Gia Bình. Với các dự án nước ngoài, Coteccons vừa hoàn thiện và bàn giao dự án VinFast tại Ấn Độ và sắp triển khai 3 dự án tại Đài Loan.
Tính đến hết ngày 30/6/2025, tổng tài sản của CTD đạt 29.701 tỷ đồng, tăng 30% so với hồi đầu năm. Đáng chú ý, hàng tồn kho của doanh nghiệp này đang ở mức 5.964 tỷ đồng. Trong đó, chi phí sản xuất kinh doanh dở dang là 5.899 tỷ đồng; hàng hoá bất động sản 101 tỷ đồng; khoản khác là 59 tỷ đồng.
Bên kia bảng cân đối, nợ phải trả của Coteccons đang ở mức 20.736 tỷ đồng, tăng 45% so với đầu năm 2025. Còn vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp này đang ở mức 8.965 tỷ đồng.
Ông Trần Ngọc Hải, Phó Tổng Giám đốc, Khối Thương mại Coteccons nhận định bối cảnh thị trường xây dựng tồn đọng nhiều thách thức nhưng vẫn đầy cơ hội khi dự báo dòng vốn FDI năm 2025 tăng 8 - 10% so với cùng kỳ năm trước, 7% GDP được đầu tư cho cơ sở hạ tầng, 36 tỷ USD được phân bổ cho đầu tư công.
Năm 2026, Coteccons đặt mục tiêu doanh thu 30.000 tỷ đồng với lợi nhuận gộp 1.291 tỷ đồng, lợi nhuận sau thuế 700 tỷ đồng, hợp đồng ký mới 31.000 tỷ đồng và đạt tỷ lệ khách hàng tái ký 76%.
Con số 30.000 tỷ đồng là đầy thách thức, nhưng ông Hải cho biết sẽ là cơ hội để trong năm 2026 cho Coteccons. Để thực hiện hóa mục tiêu, ông Hải chỉ rõ vai trò của chuỗi cung ứng, vốn là điểm tạo nên sự khác biệt của Coteccons.
