Không còn là những ngày “vàng son” cùng nhau chinh phục thị trường, mối quan hệ giữa Coteccons và Ricons đang rơi vào giai đoạn lạnh nhạt chưa từng có. Từng gắn bó như hình với bóng, hai doanh nghiệp lớn trong ngành xây dựng giờ đây phải đối mặt với thực tế chia tách và cả những tranh chấp pháp lý kéo dài.
TỪ ĐỐI TÁC THÀNH ĐỐI THỦ
Trước đây, Coteccons và Ricons có mối quan hệ gắn bó chặt chẽ trong ngành xây dựng Việt Nam. Ricons từng là công ty liên kết, giữ vai trò là “cánh tay phải” hỗ trợ Coteccons trong nhiều dự án lớn. Hai doanh nghiệp cùng chia sẻ nguồn lực, công nghệ và nhân sự, tạo nên sức mạnh tổng hợp đáng kể. Tuy nhiên, theo thời gian, mối quan hệ này dần trở nên căng thẳng do bất đồng trong quản trị và lợi ích cổ đông.
Tại buổi đối thoại với cổ đông ngày 20/9/2025, ông Bolat Duisenov, Chủ tịch Hội đồng quản trị Coteccons đã chia sẻ thẳng thắn về mối quan hệ ngày càng xa cách giữa Coteccons và Ricons.
Theo ông Bolat, tính đến ngày 30/6/2025, Coteccons vẫn nắm giữ 14,43% vốn tại Ricons. Tuy nhiên, doanh nghiệp này không tham gia vào hoạt động điều hành hay kiểm soát tại Ricons, thậm chí “không cảm thấy được chào đón” ở công ty này. Ông nhấn mạnh, phần vốn đầu tư hiện chỉ mang tính chất tài chính, và kế hoạch thoái vốn đã được Coteccons cân nhắc từ lâu.
Chủ tịch Coteccons cho biết, doanh nghiệp sẽ không thực hiện việc thoái vốn một cách vội vàng, mà sẽ chỉ bán khi đạt được “mức giá hợp lý và công bằng”. Ông khẳng định đây là chủ trương kiên định và đã được mong muốn từ trước đến nay.
Giải thích cho quyết định tách biệt khỏi Ricons, ông Bolat cho rằng giữa hai doanh nghiệp tồn tại nhiều khác biệt về giá trị cốt lõi, văn hóa doanh nghiệp và định hướng phát triển. Sự thiếu gắn kết và hợp lực khiến mối quan hệ hợp tác không còn phù hợp. Bên cạnh đó, hai công ty thường xuyên cạnh tranh trực tiếp trong lĩnh vực xây dựng, khiến mối quan hệ từ đối tác dần trở thành đối thủ trên thị trường.
Giữa năm 2025, theo phán quyết mới nhất của Tòa án Nhân dân TP.HCM, Coteccons phải thanh toán gần 170 tỷ đồng cho Ricons liên quan đến các khoản nợ hợp đồng xây dựng và lãi chậm trả.
Vụ việc bắt nguồn từ các hợp đồng thi công dự án Regina tại Hải Phòng và Hưng Yên, trong đó Coteccons nợ Ricons hơn 144,6 tỷ đồng tiền gốc, cộng thêm lãi, phí trọng tài, luật sư và chi phí liên quan.
Trước đó, Hội đồng Trọng tài đã yêu cầu Coteccons thanh toán trong vòng 30 ngày kể từ ngày 24/10/2024, nhưng thời điểm công bố phán quyết công ty vẫn chưa thực hiện, khiến khoản lãi chậm trả tiếp tục phát sinh cho đến khi thanh toán hoàn tất.
Phía Coteccons tuyên bố tôn trọng phán quyết, cam kết sẽ chi trả khi nhận đủ hồ sơ pháp lý hợp lệ, đồng thời nhấn mạnh việc tuân thủ pháp luật và minh bạch tài chính là ưu tiên để bảo vệ cổ đông và uy tín doanh nghiệp.
Tranh chấp công nợ giữa hai bên xuất hiện từ nửa cuối năm 2023. Trong báo cáo tài chính quý 2/2023, Ricons ghi nhận 322,5 tỷ đồng phải thu ngắn hạn từ Coteccons và đã trích lập 227 tỷ đồng dự phòng cho khoản nợ khó đòi này. Do Coteccons chậm thanh toán, tháng 7/2023, Ricons từng nộp đơn yêu cầu Tòa án TP.HCM mở thủ tục phá sản Coteccons, nhưng tòa đã bác đơn.
Nguyên nhân sâu xa bắt nguồn từ mối quan hệ trong “hệ sinh thái Coteccons Group” trước năm 2019, gồm Coteccons, Unicons, Ricons, Newtecons, BM Windows, Sol E&C và Boho, do ông Nguyễn Bá Dương điều hành. Khi đó, Coteccons thường làm tổng thầu, còn Ricons đảm nhận vai trò thầu phụ, dẫn đến nhiều khoản công nợ chưa quyết toán ở các dự án như Newtaco, Regina (giai đoạn 4–6), nhà máy VinFast và Simco.
CỔ ĐÔNG KHÔNG ĐỒNG Ý LÊN SÀN
Tại Đại hội đồng cổ đông thường niên năm 2025 của Ricons, nội dung thu hút nhiều sự quan tâm nhất chính là tờ trình chấm dứt việc hoãn và điều chỉnh phương án đăng ký giao dịch, niêm yết cổ phiếu của công ty.
Trước thắc mắc của cổ đông về lộ trình cụ thể, Ban lãnh đạo Ricons cho biết, nếu cổ đông bỏ phiếu thông qua việc tiếp tục đăng ký niêm yết cổ phiếu trên sàn chứng khoán, Hội đồng quản trị sẽ khẩn trương xây dựng kế hoạch thực hiện nghị quyết, đồng thời công bố các mốc thời gian cụ thể trong thời gian sớm nhất.
Tuy nhiên, kết quả biểu quyết tại đại hội cho thấy chỉ có 14,47% tổng số cổ phần có quyền biểu quyết tán thành tờ trình, trong khi 69,64% phản đối và 15,89% không có ý kiến. Với tỷ lệ này, tờ trình đã không được thông qua.
Trước đó, tại Đại hội cổ đông năm 2020, Ricons từng thông qua phương án niêm yết cổ phiếu và Hội đồng quản trị đã triển khai một số công việc để hiện thực hóa kế hoạch này.
Tuy nhiên, đến năm 2023, khi công ty trình sửa đổi điều lệ nhằm phù hợp với Luật Doanh nghiệp 2020 và Luật Chứng khoán 2019, nội dung về niêm yết cổ phiếu không được thông qua. Đồng thời, đại hội đã nhất trí với đề xuất của nhóm cổ đông nắm giữ hơn 10% vốn điều lệ về việc hoãn phương án niêm yết cổ phiếu Ricons cũng như hoãn đăng ký giao dịch cổ phiếu cho đến khi thị trường tích cực.
Tình hình thay đổi khi ngày 29/11/2024, Quốc hội thông qua Luật số 56/2024/QH15, có hiệu lực từ ngày 1/1/2025. Theo quy định mới, công ty đại chúng sẽ bị hủy tư cách đại chúng nếu “trong 1 năm kể từ ngày Ủy ban Chứng khoán Nhà nước xác nhận hoàn tất việc đăng ký công ty đại chúng hoặc kể từ ngày kết thúc đợt chào bán ra công chúng, công ty không thực hiện đăng ký cổ phiếu tại Tổng công ty Lưu ký và Bù trừ chứng khoán Việt Nam (VSDC) hoặc không thực hiện đăng ký niêm yết, đăng ký giao dịch cổ phiếu trên Sở giao dịch chứng khoán”.
Nhận thấy sự thay đổi của khung pháp lý, Hội đồng quản trị Ricons đã trình Đại hội đồng cổ đông năm 2025 xem xét chấm dứt việc “hoãn phương án niêm yết cổ phiếu” và xin phép được tiếp tục triển khai các thủ tục đăng ký tập trung cổ phiếu tại VSDC trong năm 2025, tiến tới niêm yết cổ phiếu trên Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM (HOSE) với mã dự kiến RTD, sau khi đáp ứng đầy đủ các điều kiện theo quy định. Tuy nhiên, trước bối cảnh kinh tế còn nhiều biến động và tâm lý thận trọng của cổ đông, phần lớn ý kiến tại đại hội vẫn chưa ủng hộ phương án này.
Hội đồng quản trị Ricons cho biết, mặc dù thị trường chứng khoán đang trong giai đoạn phục hồi nhưng vẫn chưa đạt mức “tích cực” như tiêu chí mà Đại hội năm 2023 đã thông qua. Do đó, việc cổ đông chưa đồng thuận với kế hoạch niêm yết là điều có thể hiểu được.
Dù vậy, Ricons vẫn khẳng định định hướng lâu dài là minh bạch hóa hoạt động và nâng cao tính thanh khoản của cổ phiếu. Công ty dự kiến sẽ tiếp tục hoàn thiện hồ sơ đăng ký cổ phiếu tại VSDC trong năm 2025, sẵn sàng niêm yết khi điều kiện thị trường thuận lợi hơn.
Hiện tại, cổ phiếu Ricons vẫn đang được giao dịch trên thị trường OTC (tức thị trường phi tập trung, nơi cổ phiếu của các doanh nghiệp chưa niêm yết được mua bán thông qua các công ty chứng khoán, ngân hàng hoặc các tổ chức phát hành).
Với kết quả biểu quyết lần này, kế hoạch niêm yết của Ricons tiếp tục tạm dừng, song doanh nghiệp cho biết sẽ theo dõi sát diễn biến thị trường và các quy định pháp luật để có phương án phù hợp, đảm bảo quyền lợi lâu dài cho cổ đông.
DOANH THU ĐI XUỐNG, NHƯNG LỢI NHUẬN TĂNG
Theo báo cáo tài chính hợp nhất quý 3/2025, Công ty Cổ phần Đầu tư Xây dựng Ricons có doanh thu quý này đạt 2.022 tỷ đồng, giảm hơn 10 tỷ đồng so với quý 3 năm trước.
Trong kỳ, lợi nhuận gộp đạt 119 tỷ đồng, giảm gần 6% so với cùng kỳ năm trước. Về doanh thu hoạt động tài chính ở mức 28,7 tỷ đồng, trong khi đó, chi phí tài chính là 2,5 tỷ đồng (tất cả đều đến từ chi phí lãi vay). Bên cạnh đó, chi phí quản lý doanh nghiệp ngốn hết 42,6 tỷ đồng trong quý 3.
Sau khi trừ đi tất cả các chi phí, quý 3/2025 Ricons thu về 82 tỷ đồng lợi nhuận sau thuế, tăng 6% so với cùng kỳ năm trước.
Luỹ kế từ đầu năm đến hết ngày 30/9/2025, doanh thu của Ricons ghi nhận 5.072 tỷ đồng, giảm 6% so với cùng kỳ năm 2024, còn lợi nhuận sau thuế đạt 190 tỷ đồng, tăng 61% cùng kỳ.
Tính đến hết quý 3 năm nay, tổng tài sản của Ricons đang duy trì ở mức 6.461,5 tỷ đồng giảm 373 tỷ đồng so với hồi cuối năm 2024. Trong đó, tiền và các khoản tương đương tiền là 1.131,6 tỷ đồng; các khoản phải thu là 3.117,6 tỷ đồng…
Đáng chú ý, hàng tồn kho của Ricons là 550 tỷ đồng, khoản này đến từ chi phí xây dựng công trình dở dang đến từ các dự án khu đô thị mới Tây Mỗ, Đại Mỗ - Toà D1, D2 (122,8 tỷ đồng); dự án cao tầng HH1 – Golden Palace A (64 tỷ đồng); dự án cao tầng HH3 – Imperia Signature Cổ Loa (56 tỷ đồng)…
Bên kia bảng cân đối, nợ phải trả của doanh nghiệp xây dựng này đang ở mức 3.726 tỷ đồng, giảm 12% so với cuối năm ngoái. Còn vốn chủ sở hữu đạt 2.735 tỷ đồng, tăng nhẹ 5% so với ngày 31/12/2024.
Về lưu chuyển dòng tiền, 9 tháng năm 2025 dòng tiền từ hoạt động kinh doanh là 750 tỷ đồng, tăng 124 tỷ đồng. Lưu chuyển tiền sử dụng vào hoạt động đầu tư âm 312 tỷ đồng, trong khi cùng kỳ năm ngoái chỉ âm 124 tỷ đồng. Dòng tiền từ hoạt động tài chính cũng âm 20 tỷ đồng, còn cùng kỳ năm ngoái âm đến 216 tỷ đồng.
