Ngay cả khi được xem là hạ tầng số quốc dân, sản phẩm nổi bật nhất của Công ty Cổ phần Tập đoàn VNG là ứng dụng nhắn tin Zalo đang vấp phải làn sóng phản ứng dữ dội từ chính người dùng trong những ngày gần đây.
Các thông báo yêu cầu cập nhật điều khoản dịch vụ mới, mở rộng việc thu thập và chia sẻ dữ liệu cá nhân đã gây ra tranh cãi mạnh mẽ khắp mạng xã hội và diễn đàn công nghệ.
Theo đó, người dùng buộc phải chấp thuận toàn bộ điều khoản mới nếu muốn tiếp tục sử dụng dịch vụ hoặc đối mặt với việc tài khoản bị xóa sau 45 ngày nếu không đồng ý khiến nhiều người lo ngại về quyền kiểm soát thông tin riêng tư trong bối cảnh Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân 2025 sắp có hiệu lực từ 1/1/2026.
Phản ứng này không chỉ thể hiện qua những cuộc thảo luận sôi nổi trên mạng, mà còn rõ nét qua làn sóng đánh giá 1 sao và các bình luận chỉ trích mạnh mẽ nhắm vào Zalo trên các kho ứng dụng App Store và CH Play.
Trong bối cảnh đó, việc nhìn lại Công ty Cổ phần Tập đoàn VNG, kỳ lân công nghệ Việt Nam đứng sau Zalo và cơ cấu quyền lực, chiến lược phát triển sản phẩm số càng trở nên cần thiết để hiểu rõ hơn về hành trình, ảnh hưởng và những thách thức mà doanh nghiệp này đang đối mặt trong kỷ nguyên số.
Trong bối cảnh niềm tin người dùng bị thử thách bởi những tranh cãi xoay quanh quyền riêng tư dữ liệu, việc nhìn sâu hơn vào VNG không chỉ dừng lại ở câu chuyện sản phẩm, mà còn là câu chuyện về cấu trúc sở hữu, quyền lực kiểm soát và chiến lược tăng trưởng dài hạn.
KỲ LÂN CÔNG NGHỆ VIỆT VÀ THẾ TRẬN QUYỀN LỰC PHÍA SAU
Công ty Cổ phần Tập đoàn VNG (gọi tắt là VNG) là một trong những doanh nghiệp công nghệ lớn nhất Việt Nam, được biết đến rộng rãi qua việc xây dựng các sản phẩm số, nền tảng kết nối người dùng và dịch vụ thanh toán.
VNG bắt đầu hoạt động từ năm 2004, khi công ty được thành lập với tên gọi ban đầu là VinaGame, chuyên phát triển và phát hành trò chơi trực tuyến tại thị trường Việt Nam.
Từ những ngày đầu ấy, VNG đã nhanh chóng khẳng định vị thế nhờ những sản phẩm như Võ Lâm Truyền Kỳ, giúp mở ra một thời kỳ bùng nổ cho cộng đồng game thủ trong nước và đặt nền móng cho sự phát triển của ngành nội dung số tại Việt Nam. Năm 2010, công ty chính thức đổi tên thành VNG và mở rộng sang nhiều lĩnh vực công nghệ khác nhau.
Trong suốt hai thập niên phát triển, VNG không ngừng mở rộng hoạt động. Công ty xây dựng danh mục sản phẩm phong phú thuộc nhiều nhóm chính như trò chơi trực tuyến, nền tảng kết nối, thanh toán điện tử, dịch vụ điện toán đám mây và gần đây là trí tuệ nhân tạo (AI).
Dấu ấn lớn nhất của VNG là khi vào năm 2014, công ty được định giá hơn 1 tỷ USD, trở thành kỳ lân công nghệ đầu tiên của Việt Nam và đặt tên Việt Nam trên bản đồ công nghệ khu vực.
VNG hoạt động dưới mô hình công ty cổ phần (mã chứng khoán VNZ). Cơ cấu cổ đông của VNG là sự pha trộn giữa các cổ đông tổ chức trong nước và quốc tế cùng các cổ đông cá nhân.
Trong đó, VNG Limited (trụ sở ở Cayman Islands) là cổ đông nước ngoài nắm 47,93% vốn của VNG, Công ty Cổ phần Công nghệ BigV (20,8%), ông Lê Hồng Minh (8,85%) và ông Vương Quang Khải (5,34%), còn lại là các cổ đông nhỏ lẻ.
Về phía VNG Limited, cơ cấu cổ đông của công ty này bao gồm các tập đoàn lớn đến từ Trung Quốc như Tencent và Ant Group, cùng với hai quỹ đầu tư của Chính phủ Singapore là GIC và Seletar Investments.
Cổ phiếu lưu hành của VNG Limited chia làm hai loại là cổ phiếu phổ thông loại A (nắm giữ lợi ích kinh tế) và cổ phiếu phổ thông loại B (không có lợi ích kinh tế). Đặc biệt, 1 cổ phiếu loại B tương ứng với 10 quyền biểu quyết, trong khi 1 cổ phiếu loại A chỉ tương ứng với 1 quyền biểu quyết. Hai loại cổ phiếu này được phát hành cho hai nhóm cổ đông riêng biệt là các cổ đông nước ngoài và ban lãnh đạo của VNG.
Trong đó, hai cổ đông sáng lập của VNG là ông Lê Hồng Minh và ông Vương Quang Khải, lần lượt sở hữu 12,6 triệu và 1,68 triệu cổ phiếu loại B, tương ứng tỷ lệ 45% và 6% quyền biểu quyết tại VNG Limited.
Hồ sơ cho biết, ông Minh và ông Khải được xác định là một nhóm cổ đông với tổng sở hữu 51% và là những người có tiếng nói trọng yếu trong các quyết sách quan trọng của doanh nghiệp.
Trong khi đó, Tencent là cổ đông ngoại lớn nhất sở hữu hơn 65 triệu cổ phiếu loại A, tương ứng quyền biểu quyết là 23%. Cụ thể, số cổ phiếu mà Tencent sở hữu được chia thành 43 triệu cổ phiếu của Tenacious Bulldog Holdings Limited, 14,5 triệu cổ phiếu của Prosperous Prince Enterprises Limited, cùng hơn 7,5 triệu cổ phiếu dự kiến phát hành sau khi IPO hoàn tất.
Tenacious Bulldog và Prosperous Prince Enterprises là hai công ty thuộc quyền kiểm soát của Tencent Holdings, cùng đăng ký hoạt động tại British Virgin Islands, từng xuất hiện trong danh sách cổ đông lớn tại VNG năm 2018.
Ngoài Tencent, các cổ đông nước ngoài khác của VNG Limited gồm có GIC, sở hữu 15,2 triệu cổ phiếu thông qua Gamvest Pte với quyền biểu quyết 5,4%, và Ant Group, nắm 7,77 triệu cổ phiếu thông qua Ant International Technologies, chiếm 2,8% quyền biểu quyết. Quỹ đầu tư Temasek, thông qua Seletar Investments, sở hữu 9,4 triệu cổ phiếu, tương đương 3,4% quyền biểu quyết.
Về sản phẩm và dịch vụ, VNG nổi bật với nhiều nền tảng được người dùng Việt Nam và khu vực đón nhận rộng rãi. Zalo là một trong những sản phẩm thành công nhất, được ra mắt từ năm 2012 như một ứng dụng nhắn tin và gọi điện miễn phí trên nền tảng di động và máy tính, hiện có hơn 79 triệu người dùng hoạt động hàng tháng và tiếp tục giữ vị trí ứng dụng kết nối phổ biến nhất tại Việt Nam.
Bên cạnh đó, VNG cũng đang phát triển ZaloPay, một nền tảng thanh toán số tích hợp trực tiếp trong ứng dụng Zalo, hỗ trợ người dùng thực hiện các giao dịch thanh toán nhanh chóng và tiện lợi.
Dịch vụ Zing MP3 ra mắt từ năm 2007 từng là một trong những nền tảng nghe nhạc trực tuyến được yêu thích nhất tại Việt Nam và là một phần trong hệ sinh thái Zing của VNG.
Ngoài ra, VNG còn cung cấp các sản phẩm như ZingPlay, các tựa game di động và dịch vụ đám mây cùng với các giải pháp AI mới như Kiki Auto và Kiki Info, phục vụ người dùng và doanh nghiệp trong nhiều hoàn cảnh khác nhau.
HÀNH TRÌNH CHUYỂN MÌNH TỪ “ĐỐT TIỀN” SANG PHỤC HỒI
Trong những năm gần đây, kết quả kinh doanh của Công ty Cổ phần Tập đoàn VNG phản ánh rõ quá trình chuyển dịch từ giai đoạn thua lỗ kéo dài sang giai đoạn phục hồi và cải thiện hiệu quả hoạt động.
Cụ thể, giai đoạn 2021 - 2024, VNG liên tiếp đón nhận các khoản lỗ mỗi năm. Trong đó, năm 2021 là năm đầu tiên VNG báo lỗ 72,4 tỷ đồng, trong khi doanh thu thuần vẫn đạt 7,6 nghìn tỷ đồng. Tiếp tục chiều thua lỗ, năm 2022 ghi nhận khoản lỗ hơn 1,5 nghìn tỷ đồng.
Năm 2023 được xem là năm khó khăn nhất của VNG khi doanh nghiệp ghi nhận khoản lỗ sau thuế 2.317 tỷ đồng và lỗ ròng 2.101 tỷ đồng, tăng lần lượt 51% và 195% so với năm 2022.
So với báo cáo tự lập với lỗ sau thuế 756 tỷ đồng và lỗ ròng 540 tỷ đồng, con số lỗ sau thuế và lỗ ròng của VNG trong báo cáo kiểm toán đã lần lượt tăng gấp 3 và 4 lần.
Theo lý giải của VNG, nguyên nhân có sự chênh lệch lớn ở phần lỗ sau thuế trên báo cáo tài chính hợp nhất so với các báo cáo trước đó là do sự thay đổi trong chính sách kế toán liên quan đến việc ghi nhận doanh thu trò chơi trực tuyến.
Bước sang năm 2024, tình hình kinh doanh của VNG có sự cải thiện rõ rệt. Theo báo cáo thường niên năm 2024, doanh thu thuần hợp nhất của VNG đạt khoảng 9.273 tỷ đồng, tăng hơn 20% so với năm 2023.
Sự tăng trưởng này đến từ các mảng kinh doanh cốt lõi như trò chơi trực tuyến, nền tảng Zalo và các dịch vụ liên quan đến AI. Mặc dù doanh nghiệp vẫn ghi nhận lỗ sau thuế khoảng 1.180 tỷ đồng, mức lỗ này đã giảm mạnh so với năm 2023, cho thấy nỗ lực kiểm soát chi phí và nâng cao hiệu quả vận hành đã bắt đầu phát huy tác dụng.
Nhiều phân tích tài chính nhận định rằng năm 2024 là giai đoạn “đáy lợi nhuận” của VNG khi công ty bắt đầu cân bằng tốt hơn giữa đầu tư dài hạn và hiệu quả ngắn hạn.
Sang đến năm 2025, các chỉ số kinh doanh tiếp tục cho thấy xu hướng tích cực. Theo báo cáo tài chính hợp nhất quý 3/2025 của VNG, doanh thu thuần đạt 2.894 tỷ đồng, tăng 12% so với cùng kỳ năm 2024, trong khi lợi nhuận thuần từ hoạt động kinh doanh đạt 263 tỷ đồng, ghi nhận mức tăng hơn 30% so với cùng kỳ.
Mảng game duy trì đà tăng trưởng với tổng bookings đạt hơn 2.300 tỷ đồng. Đặc biệt các nhóm sản phẩm game chiến lược và dài hạn tăng trưởng 39% doanh thu so với cùng kỳ 2024.
Đáng chú ý, Zalo tiếp tục là nền tảng nhắn tin quốc dân với 79,2 triệu người dùng hàng tháng và là cầu nối số hóa tích cực giữa cơ quan nhà nước, doanh nghiệp và người dân trong hành trình chuyển đổi số.
Quý 3/2025 cũng ghi dấu tăng trưởng mạnh mẽ của Zalopay và VNG Digital Business (doanh nghiệp số). Zalopay không chỉ mở rộng người dùng và giao dịch mà còn tăng trưởng 389% doanh thu từ dịch vụ tài chính, đồng thời thúc đẩy thanh toán số trong giao thông đô thị.
Ở mảng doanh nghiệp số, doanh thu từ AI chiếm 51% và thị trường quốc tế đóng góp 55%, cho thấy nhu cầu hạ tầng số ngày càng tăng cả trong và ngoài nước.
Được biết, trong năm 2025, VNG đặt mục tiêu doanh thu đạt 10.773 tỷ đồng, thể hiện mức tăng trưởng 16,2% so với thực hiện năm 2024. Tuy nhiên, về lợi nhuận, công ty dự kiến lợi nhuận sau thuế của công ty mẹ sẽ tiếp tục ghi nhận con số âm 561 tỷ đồng. Dù vậy, mức lỗ kế hoạch này đã giảm đáng kể so với khoản lỗ 1.018 tỷ đồng của năm 2024.