Dược sĩ Lê Kim Phụng (giữa) thảo luận cùng các chuyên gia tại Hội thảo "Phòng chống ung thư tuyến tiền liệt"
Theo Dược sĩ Lê Kim Phụng, Trường Đại học Nguyễn Tất Thành, ung thư tuyến tiền liệt (TTL) và phì đại TTL là bệnh phổ biến nhất ở nam giới. Thống kê cho thấy ở Australia đa số nam giới được chẩn đoán dương tính với ung thư TTL, gần 3.500 người chết mỗi năm, con số này cao hơn số phụ nữ chết vì ung thư vú.
Nguy cơ mắc bệnh ung thư TTL thường tăng theo tuổi, ở tuổi 75 là 1/7 và ở tuổi 85, tỷ lệ là 1/5. Nguyên nhân có thể do di truyền, do chế độ ăn uống hoặc cũng có thể do lối sống và môi trường. Thật không may, thuốc điều trị phì đại cũng như ung thư TTL thường đi kèm nhiều tác dụng phụ như nổi mề đay, khó thở, nhịp tim nhanh hoặc bất thường, đau ngực, chóng mặt và mờ mắt.
Tuy nhiên, theo Dược sĩ Lê Kim Phụng, hiện có thể dùng các liệu pháp tự nhiên để kiểm soát và ngăn chặn ung thư TTL bằng cách kết hợp nhóm thực phẩm chứa chất chống oxy hóa (antioxydants) và nhóm thảo dược hỗ trợ.
1.Nhóm thực phẩm chứa chất chống oxy hóa (antioxydants)
- Lựu: Nước ép quả lựu chứa nhiều hoạt chất phytochemicals chống oxy hóa mạnh ức chế sự tạo thành các chất gây ung thư và ức chế cả các tế bào ung thư sản xuất hormone tăng trưởng. Một nghiên cứu được trình bày tại hội nghị của American Urological Association năm 2009 cho thấy nhóm đàn ông chỉ uống một ly (#200ml) nước ép lựu mỗi ngày sẽ giảm 4 lần lượng PSA trong máu so với nhóm chứng. Các nghiên cứu in vitro cũng chứng minh rằng một số hợp chất trong nước ép lựu cũng gây ức chế sự phát triển của các tế bào ung thư TTL.
- Trà xanh: Trong trà xanh chứa một loại polyphenol được gọi là catechin. Chúng tích lũy trong mô tuyến tiền liệt và tiêu diệt một cách có chọn lọc các tế bào ung thư, làm giảm sự gia tăng nồng độ PSA trong máu. Các nghiên cứu tại Nhật Bản được đăng trong Tạp chí Therapeutic Advances in Urology in 2014 cho thấy nam giới uống trà xanh thường xuyên trong 12 tuần sẽ giảm tới 86% nguy cơ mắc bệnh ung thư TTL.
- Curcumin trong củ nghệ. Một nghiên cứu đăng trên Tạp chí Y khoa Panminerva Medica của Ý năm 2012 đã theo dõi 33 bệnh nhân phì đại TTL được bổ sung curcumin trong 6 tháng. Các nhà nghiên cứu nhận thấy những người đàn ông này có ít triệu chứng phì đại TTL, dòng nước tiểu được cải thiện và chất lượng cuộc sống tốt hơn so với những người trong nhóm đối chứng. Theo các nhà nghiên cứu của National University College of Medicine tại Seoul, chất curcumin làm giảm tác dụng tăng sinh của tế bào TTL và làm giảm lượng PSA trong máu.
- Bông cải xanh - và các rau họ cải (Brassicaceae) thường chứa các hợp chất giàu lưu huỳnh là tác nhân chống ung thư mạnh. Quý ông ăn nhiều loại cải có khả năng giảm nguy cơ ung thư TTL 40%. Những thực phẩm này cũng làm giảm lượng PSA trong nghiên cứu thực nghiệm.
- Cà chua, dưa hấu và lycopene: Lycopene là một caroten cho màu đỏ trong trái cây và rau quả. Kết quả từ 67 nghiên cứu năm 2016 thực hiện bởi Bart’s và The Royal London Hospital kết luận lycopene trong cà chua và các dạng chế biến như sauce cà chua có thể làm giảm nguy cơ phì đại TTL. Một bài báo năm 2019 nghiên cứu các đặc tính chống ung thư của lycopene cho thấy rằng nó bảo vệ tế bào TTL như một chất chống oxy hóa, chống viêm. Dưa hấu cũng là một nguồn tuyệt vời của sắc tố carotene, lycopene và còn cao hơn so với cà chua. 100g dưa hấu tươi cung cấp 4532 đơn vị lycopene, trong khi chỉ có 2573 ở cà chua. Chính vì vậy mà Hội đồng Nghiên cứu Quốc gia thuộc Viện Hàn lâm Khoa học, Viện Ung thư Quốc gia, Quỹ Nghiên cứu Ung thư Thế giới và Viện Nghiên cứu Ung thư Hoa Kỳ đều khuyến nghị chúng ta nên tăng lượng trái cây có múi, rau họ cải, rau xanh và rau màu vàng và trái cây và rau quả giàu vitamin A và C để giảm nguy cơ ung thư.
- Hạt bí ngô và hạt hướng dương: Một nghiên cứu năm 2014, dầu hạt bí ngô và sự kết hợp của dầu hạt bí ngô và dầu cọ có thể cải thiện các triệu chứng phì đại TTL lành tính. Các chất phytochemical, acid béo omega 3, delta-7-sterol, tocopherols và các vi chất dinh dưỡng đặc biệt là kẽm và selen trong hạt bí ngô và hạt hướng dương có thể làm giảm tác dụng của dihydrotestosterone đối với TTL và ngăn chặn sự chuyển đổi testosterone thành dihydrotestosterone. Hạt bí ngô rất giàu kẽm. Một nghiên cứu năm 2011 cho thấy mô TTL ác tính hoặc phì đại có lượng kẽm ít hơn nhiều so với mô TTL bình thường. Kẽm bảo vệ chống lại các gốc tự do và chống viêm, giúp sửa chữa DNA bị hư hỏng. Có thể bổ sung 10-20mg kẽm mỗi ngày hoặc ăn các loại thực phẩm giàu kẽm như hải sản, các loại hạt.
- Hạt lanh: Được xem là nguồn acid alpha-linolenic. Kết quả nghiên cứu năm 2014 cũng lưu ý rằng lignans trong hạt lanh, cũng như acid béo omega-3, có tác dụng bảo vệ cơ thể chống ung thư TTL. Viện Nghiên cứu Ung thư Hoa Kỳ cũng khuyến cáo bằng nhiều cách khác nhau nên bổ sung hạt lanh vào chế độ ăn uống để phòng bệnh.
- Cà phê: Cafein cũng là một chất chống oxy hóa cao. Nghiên cứu trên 48.000 đàn ông được thực hiện tại The Harvard School of Public Health đã chứng minh rằng những người đàn ông uống 4 - 6 tách cà phê mỗi ngày, sẽ có khả năng giảm nguy cơ ung thư TTL 20% so với nhóm đối chứng.
2. Nhóm thảo dược hỗ trợ
- Cây thì là đen: Loại cây này có tên khoa học là Nigella sativa, các nghiên cứu gần đây cho thấy nó có tác dụng tích cực trên ung thư TTL, nhờ hoạt chất thymoquinone. Nó có hiệu quả “in vivo” cũng như “in vitro” trong trường hợp ung thư tuyến tiền liệt nhạy cảm với androgen (nghiên cứu năm 2014). Một nghiên cứu năm 2007 được đăng trên tạp chí Cancer Research, cũng cho rằng hợp chất hóa thực vật này an toàn được sử dụng để phòng ngừa ung thư TTL. Chiết xuất của hạt hiện đang được thử nghiệm về tác dụng chống viêm và làm giảm tác dụng phụ của hóa trị liệu trong điều trị ung thư nhờ tăng cường chức năng miễn dịch ở người.
- Trinh nữ hoàng cung: Trong y học cổ truyền, chiết xuất của trinh nữ hoàng cung được sử dụng vì hoạt tính chống virus và hỗ trợ trong điều trị ung thư. Theo các kết quả nghiên cứu mới nhất, trinh nữ hoàng cung không chỉ tuyệt vời để ngăn ngừa và điều trị nhiều bệnh ở phụ nữ như u nang buồng trứng, u xơ tử cung mà còn tìm thấy rất hiệu quả để điều trị các bệnh ở nam giới như ung thư TTL.
Một nghiên cứu chứng minh chiết xuất trinh nữ hoàng cung làm giảm kích thước TTL và cải thiện triệu chứng với tỷ lệ 92.6%. 158 người đàn ông mắc bệnh phì đại TTL đã được điều trị bằng trinh nữ hoàng cung 2 lần mỗi ngày trong 64 ngày. Kết quả 97% số người tham gia đã trở lại kích thước bình thường và không có bất kỳ tác dụng phụ đáng kể.
Chiết xuất trinh nữ hoàng cung làm giảm kích thước TTL và cải thiện triệu chứng với tỷ lệ 92.6%.
3. Thái độ tinh thần trong cuộc sống
Thiền định và yoga để cải thiện sức khỏe tổng thể. Giảm căng thẳng là liệu pháp tự nhiên tốt nhất để tránh bệnh TTL. Một nghiên cứu năm 2017 đăng trên Tạp chí Quốc tế về Ung thư do Bức xạ cũng chứng minh thiền và yoga giúp giảm đáng kể tình trạng mệt mỏi do xạ trị, hóa trị hoặc nhiều triệu chứng khác.
4. “2 nên” và “2 tránh” để ngăn ngừa tái phát ung thư TTL
2 nên, gồm nên bổ sung chất chống oxy hóa để ngăn ngừa tổn thương tế bào do các gốc tự do sinh ra. Nên theo chế độ ăn kiêng nhiều thực vật và tăng thêm 3 - 6 loại trái cây và rau quả vào khẩu phần ăn mỗi ngày. Chú trọng rau xanh và các loại quả mọng màu đỏ. Đồng thời cũng nên thường xuyên giải độc cơ thể, giải độc gan, uống thêm artichaud, bồ công anh, nghệ, tập thể dục nhẹ và thường xuyên để giúp đổ mồ hôi.
2 tránh gồm tránh các thực phẩm gây viêm vì chúng góp phần gây ung thư và bệnh tim mạch. Thực phẩm gây viêm gồm thịt không hữu cơ, động vật không ăn cỏ, dầu hydro hóa (thực phẩm chiên, một số đồ nướng, hầu hết các thức ăn vặt), đường tinh luyện, sữa và lúa mì. Bổ sung thảo dược giúp giảm viêm như quercetin, acid béo omega 3 (dầu cá), curcumin từ bột nghệ. Tuyệt đối tránh bia rượu, thuốc lá và thừa cân. Đồng thời, tránh tiếp xúc với độc tố môi trường và tránh tiêu thụ thực phẩm bị nhiễm thuốc trừ sâu. Độc tố như Cadmium có trong pin hoặc nhựa, Bisphosphenal A trong nhựa polycarbonate và chất trám răng. Các liệu pháp điều trị ung thư như hóa trị liệu làm suy yếu nghiêm trọng hệ thống miễn dịch.
“Dù là biện pháp nào, dùng loại gì thì người bệnh cũng đều phải nói chuyện với bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng trước khi dùng bất kỳ chất bổ sung nào khác”, Dược sĩ Lê Kim Phụng nhấn mạnh.
