Bộ Giao thông vận tải đánh giá, đến nay hầu hết các địa phương chưa hoàn thành công tác bồi thường đất nông nghiệp (theo tiến độ phải xong trong năm 2019). Cùng với đó, việc bồi thường đất ở đang ở giai đoạn lập phương án, chưa phê duyệt, một số địa phương chưa thi công xây dựng khu tái định cư.
Trong 30% mặt bằng còn lại chưa bồi thường có 1 phần rất lớn là di dời các công trình hạ tầng kỹ thuật (điện, nước, viễn thông), nhưng tới nay mới ở bước khảo sát, lập phương án đền bù, di dời. Trong khi, thời hạn các địa phương cam kết với Thủ tướng xong công tác mặt bằng trong quý II/2020.
Bộ GTVT cũng cho biết, hiện nay ở một số địa phương, kinh phí giải phóng mặt bằng thực tế tăng vượt tổng mức của Tiểu dự án giải phóng mặt bằng (bao gồm cả chi phí dự phòng) trong Tổng mức đầu tư được duyệt như dự án Mai Sơn-Quốc lộ 45 tăng khoảng 305 tỷ đồng, dự án Quốc lộ 45-Nghi Sơn tăng khoảng 541 tỷ đồng, dự án Nghi Sơn-Diễn Châu tăng khoảng 443 tỷ đồng, dự án Diễn Châu-Bãi Vọt tăng khoảng 390 tỷ đồng, dự án Cam Lộ-La Sơn tăng khoảng 190 tỷ đồng...
Theo Bộ GTVT, trong quá trình thực hiện các dự án tái định cư, một số địa phương lập dự án với quy mô các công trình đường giao thông, diện tích lô đất… chưa phù hợp quy định về quy hoạch. Điều này làm tăng diện tích xây dựng khu tái định cư, tăng chi phí giải phóng mặt bằng.
Do đó, Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể đã đề nghị các địa phương rà soát và tính toán lại toàn bộ chi phí giải phóng mặt bằng theo thực tế để Bộ GTVT có cơ sở xử lý, thực hiện các thủ tục điều chỉnh, bổ sung phần kinh phí tăng thêm.
Hiện Bộ GTVT và Bộ Kế hoạch và Đầu tư đang thực hiện báo cáo để trình Quốc hội thông qua chủ trương chuyển đổi 8 đoạn dự án từ đầu tư BOT sang đầu tư công. Song song với đó, Thủ tướng giao Bộ GTVT phối hợp với địa phương xong công tác giải phóng mặt bằng trong quý II/2020, để sẵn sàng khởi công các dự án vào tháng 8 tới.
