Thị trường vàng nửa đầu năm 2025 ghi nhận nhiều biến động đáng chú ý. Giá vàng liên tục thiết lập các mốc đỉnh tại một số thời điểm, trong khi chênh lệch giữa giá vàng trong nước và thế giới có xu hướng mở rộng. Tuy vậy, gần đây thị trường bắt đầu xuất hiện tín hiệu tích cực với ‘gap' đang có dấu hiệu thu hẹp trở lại.
Trong báo cáo cập nhật thị trường vàng Việt Nam mới công bố, các chuyên gia từ Chứng khoán Rồng Việt (VDSC) cho rằng thời gian vừa qua, giá vàng Việt Nam tăng nhanh và cao hơn nhiều so với giá vàng thế giới, điển hình là kể từ giai đoạn giữa tháng 4/2025, khi chênh lệch giá vàng Việt Nam và thế giới nới rộng từ 4% lên đến 8 - 11% chỉ trong 2 ngày và kéo dài đến gần cuối tháng 5/2025 mới bắt đầu có tín hiệu thu hẹp lại.
Mặc dù khoảng cách thu hẹp của giá vàng thế giới và giá vàng trong nước mới được nhìn thấy trong thời gian ngắn, điều này vẫn cho thấy một dấu hiệu tích cực nghiêng về phản ứng của thị trường sau những đề xuất mang tính chiến lược và trọng tâm về “thiết lập lại” thị trường vàng.
Việc giá vàng trong nước tăng cao trong thời gian dài khiến việc kinh doanh vàng miếng trở nên khó khăn, giao dịch trên thị trường bị đánh giá là kém minh bạch, doanh nghiệp sản xuất trang sức đối mặt với thách thức thu gom nguồn vàng nguyên liệu và vàng miếng với khối lượng và giá mua đầu vào hợp lý.
Nhu cầu thị trường vàng Việt Nam biến động mạnh theo quý và đang chứng kiến xu hướng đi ngược lại với các nước trong khu vực. Nhu cầu vàng tại Việt Nam thường đạt đỉnh vào quý 1 hàng năm, trùng với mùa cao điểm mua sắm dịp Tết Âm lịch và giai đoạn giá vàng toàn cầu biến động mạnh, cho thấy tính mùa vụ rõ rệt trong hành vi tích trữ vàng của người dân.
Tuy nhiên, quý 1/2024 ghi nhận mức sụt giảm 15% so với quý trước, chủ yếu do nguồn cung vàng miếng trên thị trường trong nước rơi vào tình trạng khan hiếm kéo dài.
Trái ngược với xu hướng có phần nguội đi tại Việt Nam, thị trường Đông Nam Á chứng kiến lực cầu vàng phục hồi nhẹ trong thời gian gần đây. Trong đó, Thái Lan đang nổi lên như một điểm sáng trên thị trường vàng Đông Nam Á, với nhu cầu vàng trong quý đầu năm tăng mạnh 16,7%, theo báo cáo của Hội đồng Vàng Thế giới. Diễn biến này phản ánh xu hướng ngày càng rõ rệt trong việc lựa chọn vàng như một tài sản trú ẩn an toàn, giữa bối cảnh kinh tế toàn cầu vẫn còn nhiều bất ổn.
Tuy vậy, nhu cầu vàng của Việt Nam vẫn đang cao hơn các nước trong cùng khu vực, tính đến thời điểm quý 1/2025.
Một số đề xuất chính sách đang được kỳ vọng sẽ có tác động tích cực đến thị trường vàng nói chung và ngành sản xuất bán lẻ trang sức nói riêng. Trong nhóm giải pháp được đề xuất gần đây, VDSC nhận thấy một số kiến nghị đề xuất quan trọng đến thị trường và doanh nghiệp như: Xóa bỏ thế độc quyền Nhà nước về thương hiệu vàng miếng một cách có kiểm soát, có thể cấp phép cho doanh nghiệp tham gia sản xuất; Mở rộng quyền nhập khẩu có kiểm soát; Đưa Việt Nam thành trung tâm chế tác xuất khẩu vàng trang sức chất lượng cao;
Phát triển các kênh đầu tư thay thế hấp dẫn để huy động vàng từ trong dân; Duy trì ổn định kinh vĩ mô nhằm giúp người dân tăng niềm tin vào đồng tiền Việt Nam; Sớm xây dựng hệ thống thông tin, dữ liệu về thị trường vàng.
VDSC đánh giá rằng việc “hiện thực hóa” các đề xuất nêu trên là cần thiết với mục tiêu lâu dài là bình ổn thị trường, thu hẹp chênh lệch giá vàng trong nước - thế giới, giảm tình trạng đầu cơ thông qua cơ chế thị trường minh bạch.
Trong trung và dài hạn, rõ ràng đây là những bước đệm tích cực đối với ngành sản xuất và bán lẻ trang sức với kỳ vọng nguyên liệu vàng được cung ứng đủ, hợp pháp, ổn định, tránh phụ thuộc vào việc thu gom nhỏ lẻ với rủi ro về giá, số lượng, chất lượng và nguồn gốc.
Bên cạnh đó, nhóm phân tích của VDSC nhận định, ngành sản xuất và bán lẻ trang sức Việt Nam có thể hưởng lợi nếu thị trường vàng được kiểm soát ổn định hơn. Việc thúc đẩy các kênh đầu tư thay thế sẽ góp phần làm dịu dòng tiền chảy vào vàng miếng, đồng thời định hướng người tiêu dùng chuyển sang các sản phẩm có giá trị sử dụng thực tiễn hơn.
Tuy nhiên, “nút thắt” vẫn còn tồn tại và cần thời gian để “gỡ”. Trong suốt nhiều năm, quan điểm phổ biến của người dân Việt Nam là coi vàng như một kênh tích trữ tài sản an toàn, ít rủi ro mất giá hơn so với các kênh đầu tư khác. Điều này dẫn đến xu hướng mua vào nhiều hơn bán ra, bất chấp biến động thị trường.
“Câu hỏi cốt lõi lõi ở đây vẫn luôn là “niềm tin của người dân có thể thay đổi được không, quan điểm tích sản bằng vàng có thay đổi được không, nếu có thì thay đổi như thế nào?”. Việc tìm ra đáp án cho các câu hỏi trên sẽ quyết định tính hiệu quả của kế hoạch huy động vàng trong dân đưa vào lưu thông. Cơ chế thực hiện cụ thể các chiến lược nêu trên vẫn đang được bản thảo đề phù hợp với bối cảnh thị trường hiện tại, và cần được cân nhắc toàn diện do vàng là sản phẩm hàng hóa rất đặc biệt trong nền văn hóa – kinh tế - tiêu dùng của Việt Nam”, báo cáo nêu.
