Khi nói đến việc cải thiện sức khỏe tinh thần tại nơi làm việc, điều quan trọng không chỉ nằm ở những chính sách hay lời động viên mà còn là việc xây dựng một môi trường lành mạnh và tích cực, nơi mỗi cá nhân cảm thấy an toàn, được hỗ trợ và được ghi nhận một cách xứng đáng.
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) ước tính rằng gần 60% dân số toàn cầu đang tham gia lực lượng lao động. Với việc phần lớn cuộc sống diễn ra trong không gian công sở, việc xây dựng một môi trường làm việc tích cực không còn là lựa chọn, mà đã trở thành nhu cầu thiết yếu.
Dù người sử dụng lao động đóng vai trò trung tâm trong việc tạo dựng môi trường ấy, thì mỗi cá nhân từ nhân viên đến quản lý cũng cần ý thức rõ ràng về vai trò của mình trong việc nuôi dưỡng sự tích cực và gắn kết.
BẮT ĐẦU TỪ CHÍNH BẢN THÂN
Một trong những bước đầu tiên để cải thiện sức khỏe tinh thần là học cách ưu tiên cho chính mình. Điều này không có nghĩa là trở nên ích kỷ hay tách biệt. Ngược lại là biết cách chăm sóc bản thân để có thể làm việc bền vững và đóng góp hiệu quả hơn.
Những hành động tưởng như nhỏ như nghỉ giải lao ngắn giữa giờ làm, đảm bảo giấc ngủ chất lượng hay duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, đều góp phần trực tiếp đến trạng thái tâm lý trong ngày.
Theo một nghiên cứu của Đại học Waterloo (Canada), mặc dù nhân viên thường có nhu cầu nghỉ giải lao khi cảm thấy áp lực nhưng họ lại ít khi thực hiện điều đó vì cảm giác phải hoàn thành công việc đúng hạn. Hệ quả là mức độ căng thẳng tăng cao và hiệu suất giảm sút rõ rệt.
Song song đó, báo cáo từ Mayo Clinic cho biết, thiếu ngủ mạn tính cũng được chứng minh là làm suy giảm khả năng tập trung, tăng nguy cơ rối loạn lo âu và trầm cảm.
Bên cạnh đó, thiết lập mối quan hệ tích cực với đồng nghiệp là một yếu tố quan trọng khác giúp tăng cường sự gắn bó và cảm giác được hỗ trợ. Những người cảm thấy kết nối với đội nhóm có khả năng chống chịu tốt hơn trước các áp lực, và ít có nguy cơ trải qua kiệt sức về cảm xúc.
Theo nghiên cứu của Gallup năm 2022, nhân viên có bạn thân tại nơi làm việc thường có mức độ hài lòng với công việc cao gấp đôi so với những người không có bạn thân.
Cụ thể, 32% nhân viên có bạn bè tại nơi làm việc đồng ý rằng mức độ hài lòng với công việc đã tăng lên, trong khi chỉ có 15% nhân viên không có bạn bè có quan điểm tương tự. Điều này cho thấy mối quan hệ xã hội tích cực tại nơi làm việc đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện tinh thần và hiệu suất làm việc của nhân viên.
Một chiến lược khác là thiết lập ranh giới rõ ràng giữa công việc và cuộc sống cá nhân. Việc rời khỏi công việc đúng giờ (khi điều kiện cho phép), không mang việc về nhà và dành thời gian cho bản thân hoặc gia đình vào buổi tối không chỉ giúp cân bằng cảm xúc mà còn giúp sạc lại năng lượng để bắt đầu ngày mới hiệu quả hơn.
Để hỗ trợ điều này, người lao động có thể tạo một thói quen kết thúc ngày làm việc như dọn dẹp bàn làm việc, viết vài dòng tổng kết ngày hoặc tắt hoàn toàn thiết bị công việc trong khung giờ cố định. Những nghi thức nhỏ như vậy có tác dụng giúp tâm trí chuyển từ chế độ công việc sang cá nhân, tạo cảm giác nghỉ ngơi rõ ràng.
Khi gặp khó khăn, đừng ngần ngại tìm kiếm sự giúp đỡ. Tận dụng các nguồn lực có sẵn tại nơi làm việc như tư vấn viên nội bộ, các chương trình hỗ trợ nhân viên, những buổi chia sẻ tâm lý nhóm đều là những cách hữu ích để bạn không cảm thấy đơn độc trong hành trình cải thiện sức khỏe tinh thần.
Nhưng chăm sóc sức khỏe tinh thần không chỉ là việc riêng của mỗi cá nhân. Văn hóa tổ chức chỉ thực sự lành mạnh khi mọi người cùng nhau kiến tạo. Do vậy, việc mỗi người chủ động xây dựng môi trường làm việc tích cực cũng quan trọng không kém.
Thái độ sống và cách ứng xử hàng ngày có thể tác động đến không khí toàn bộ nhóm. Hãy bắt đầu bằng cách tin vào thiện chí của người khác và tránh những phán xét vội vàng. Giữ sự chuyên nghiệp, hạn chế những cuộc trò chuyện tiêu cực hoặc mang tính chất đàm tiếu sau lưng là cách đơn giản nhưng hiệu quả để xây dựng niềm tin trong đội ngũ.
Sự trân trọng lẫn nhau cũng đóng vai trò then chốt. Một lời khen đúng lúc, sự ghi nhận cho nỗ lực của đồng nghiệp hay đơn giản là thái độ lịch sự khi làm việc nhóm, có thể giúp mỗi người cảm thấy giá trị của mình được công nhận.
Giao tiếp cởi mở, trung thực và tôn trọng, đặc biệt khi đưa ra hoặc tiếp nhận phản hồi, là nền tảng của môi trường làm việc lành mạnh. Đồng thời, việc đúng giờ, giữ cam kết và lắng nghe chủ động cũng thể hiện rằng bạn coi trọng người khác và những gì họ đang làm.
Cuối cùng, sự tích cực tại nơi làm việc không phải là điều tự nhiên xảy ra mà là kết quả của những hành động có chủ ý. Từ việc chăm sóc bản thân đến cách mỗi người hiện diện và tương tác với mọi người xung quanh, tất cả đều là những viên gạch nhỏ tạo nên nền móng vững chắc cho một không gian làm việc thực sự lành mạnh, nơi con người không chỉ làm việc, mà còn được sống đúng với giá trị của mình.
TẠO MÔI TRƯỜNG TỐT ĐỂ GIỮ NGƯỜI GIỎI
Khi áp lực công việc ngày càng gia tăng và nhận thức về sức khỏe tinh thần được quan tâm nhiều hơn, trách nhiệm của người sử dụng lao động trong việc kiến tạo một không gian làm việc tích cực, an toàn và hỗ trợ toàn diện cho đội ngũ cũng quan trọng không kém. Việc đầu tư vào phúc lợi tinh thần không chỉ mang lại lợi ích cho từng cá nhân, mà còn tạo ra tác động tích cực lâu dài đối với hiệu quả hoạt động và hình ảnh của tổ chức.
Trước hết, việc xây dựng một văn hóa doanh nghiệp tích cực là yếu tố then chốt. Một môi trường mà ở đó mọi nhân viên cảm thấy mình được lắng nghe, được công nhận và có khả năng đóng góp vào sự phát triển chung chính là nền tảng để sức khỏe tinh thần được nuôi dưỡng.
Những doanh nghiệp đi đầu trong việc chăm sóc nhân sự thường chú trọng đến việc tạo điều kiện làm việc linh hoạt từ giờ giấc đến hình thức làm việc như làm việc từ xa hoặc kết hợp. Đồng thời, cần đảm bảo rằng mọi người đều hiểu rõ vai trò và kỳ vọng công việc với khối lượng công việc được phân bổ hợp lý để tránh kiệt sức.
Ghi nhận những nỗ lực và thành tích cũng là một phần không thể thiếu trong việc duy trì tinh thần làm việc tích cực. Một lời khen đúng lúc, một phần thưởng nhỏ cho nỗ lực vượt bậc, những điều tưởng chừng đơn giản nhưng có thể tạo ra động lực rất lớn.
Doanh nghiệp cũng nên khuyến khích các cuộc trò chuyện cởi mở về sức khỏe tinh thần, biến chủ đề này trở thành một phần bình thường trong môi trường làm việc, thay vì điều gì đó bị né tránh hoặc gắn với định kiến.
Bên cạnh yếu tố văn hóa, doanh nghiệp cũng cần thiết lập các chính sách cụ thể và rõ ràng về hỗ trợ sức khỏe tinh thần. Những chính sách này cần được truyền thông đầy đủ, dễ tiếp cận và phải được thực thi một cách nghiêm túc.
Các hành vi phân biệt đối xử, quấy rối hay bắt nạt nơi làm việc cần được xử lý nhanh chóng và dứt khoát để bảo vệ không gian làm việc an toàn cho tất cả mọi người.
Không dừng lại ở chính sách, việc đào tạo và cung cấp các nguồn lực hỗ trợ là bước tiếp theo để doanh nghiệp thể hiện cam kết của mình. Các khóa đào tạo về nhận thức văn hóa, giảm thiên kiến vô thức, kỹ năng nhận biết dấu hiệu kiệt sức và thiết lập ranh giới cá nhân nên được tổ chức định kỳ cho toàn bộ nhân viên.
Đồng thời, người quản lý cần được huấn luyện để nhận diện căng thẳng trong nhóm, biết cách thiết lập ranh giới lành mạnh với cấp dưới nhằm tránh tạo áp lực không cần thiết.
Ngoài ra, hãy đảm bảo rằng các tài nguyên chăm sóc sức khỏe tinh thần luôn sẵn có, dễ sử dụng và phù hợp với nhu cầu thực tế. Điều này có thể bao gồm việc cung cấp thông tin chi tiết về các tổ chức tư vấn độc lập, đường dây nóng tâm lý, các chương trình hỗ trợ nhân viên do chính doanh nghiệp tài trợ.
Những nguồn lực này không chỉ giúp nhân viên vượt qua giai đoạn khó khăn, mà còn thể hiện sự quan tâm sâu sắc và cam kết lâu dài của doanh nghiệp đối với sức khỏe toàn diện của đội ngũ.
