Hiệu ứng từ bộ phim "Địa đạo: Mặt trời trong bóng tối" đã thổi bùng làn sóng quan tâm đến lịch sử, trở thành cú hích mạnh mẽ khiến nhiều du khách háo hức tìm về Địa đạo Củ Chi – nơi lưu giữ những câu chuyện thật đằng sau màn ảnh, để tận mắt chứng kiến và cảm nhận không khí của một thời kháng chiến oanh liệt.
Chỉ sau hai tuần khởi chiếu, Địa đạo: Mặt trời trong bóng tối vẫn vững vàng giữ ngôi vương phòng vé. Theo số liệu từ Box Office Vietnam, chỉ riêng ba ngày cuối tuần vừa qua, bộ phim đã thu về hơn 27 tỷ đồng, nâng tổng doanh thu lên con số ấn tượng 130 tỷ đồng.
Lấy bối cảnh chính tại hệ thống địa đạo Củ Chi, Địa đạo không chỉ là một tác phẩm điện ảnh, mà còn là cây cầu cảm xúc kết nối quá khứ oai hùng với khán giả hôm nay. Phim được đánh giá là một trong những cột mốc đáng tự hào của dòng phim chiến tranh Việt Nam, cả về nghệ thuật lẫn thương mại.
Sức lan tỏa mạnh mẽ của bộ phim cũng góp phần "thắp lửa" cho du lịch lịch sử. Những ngày qua, tour khám phá địa đạo Củ Chi đang trở thành lựa chọn hàng đầu của nhiều du khách, đặc biệt trong dịp lễ 30/4 năm nay – thời điểm ý nghĩa kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.
LỊCH SỬ HÌNH THÀNH ĐỊA ĐẠO CỦ CHI
Địa đạo Củ Chi, nằm cách trung tâm TP.HCM khoảng 70km về phía Tây Bắc, là một hệ thống phòng thủ ngầm vĩ đại trong lòng đất, gắn liền với lịch sử hào hùng của cuộc kháng chiến chống Pháp (1946-1948).
Được xây dựng bởi quân và dân các xã, công trình này phục vụ như nơi ẩn náu, cất giấu vũ khí và quân tư trang trong suốt những năm tháng chiến tranh.
Hệ thống đường hầm có độ sâu từ 3m đến 12m, gồm ba tầng, kéo dài hơn 200km, có khả năng chịu đựng sức công phá của các loại bom hạng nặng.
Trong giai đoạn từ 1961 đến 1965, địa đạo được mở rộng và kết nối thành một mạng lưới các nhánh hầm thông suốt, cùng với những hố đinh, bãi mìn được bố trí trên mặt đất để bảo vệ công trình khỏi sự tấn công của đối phương. Sau chiến tranh, Địa đạo Củ Chi đã được công nhận là di tích lịch sử cấp quốc gia, trở thành một minh chứng sống động cho lòng kiên cường và sự sáng tạo của quân và dân ta trong những năm tháng gian khổ.
DI CHUYỂN
Để đến với Địa đạo Củ Chi, du khách không nhất thiết phải đi theo tour, mà hoàn toàn có thể tự mình khám phá Địa đạo Củ Chi bằng xe máy, ô tô cá nhân hoặc xe buýt.
Nếu chọn phương tiện cá nhân thì hành trình từ trung tâm TP.HCM đến Củ Chi khá dễ dàng. Tuyến đường Cách Mạng Tháng 8 – Trường Chinh – quốc lộ 22 là lộ trình quen thuộc, phù hợp cho cả những nhóm bạn muốn rong ruổi cùng nhau. Cung đường này khá rộng rãi, nhiều trạm dừng chân, cây xăng và hàng quán ven đường nên rất thuận tiện để nghỉ ngơi hay "nạp năng lượng".
Với những ai yêu thích sự yên bình, muốn hòa mình vào cảnh sắc làng quê và tìm hiểu đời sống người dân vùng ven, cung đường Quang Trung – Tô Ký – Hóc Môn, rồi rẽ vào tỉnh lộ 15 là lựa chọn lý tưởng. Vừa lái xe vừa ngắm cánh đồng, làng mạc dọc hai bên đường chắc chắn sẽ mang đến một trải nghiệm khác biệt.
Dù đi theo tuyến nào, đừng quên kiểm tra xăng xe, mang đầy đủ giấy tờ cần thiết và theo dõi thời tiết trước khi xuất phát để tránh những cơn mưa bất chợt. Thời gian di chuyển dao động từ 1,5 đến 2 tiếng, tùy điều kiện giao thông.
Với những ai ưa sự tiện lợi, xe buýt là một lựa chọn đáng cân nhắc. Chỉ cần bắt tuyến số 13 từ Bến xe Bến Thành đến bến xe An Sương, sau đó tiếp tục với tuyến số 79, du khách sẽ đến thẳng Khu di tích Địa đạo Củ Chi.
HÀNH TRÌNH KHÁM PHÁ "VÙNG ĐẤT THÉP"
Đến với Đại đạo Củ Chi, du khách như sống lại những ngày hào hùng của dân tộc. Mỗi trải nghiệm nơi đây sẽ là những khoảnh khắc đáng nhớ.
Đền Bến Dược
Đền Bến Dược là điểm dừng chân đầu tiên trong hành trình khám phá Địa đạo Củ Chi – một không gian lắng đọng, thiêng liêng giữa vùng đất thép anh hùng. Công trình được xây dựng để tưởng niệm đồng bào, chiến sĩ đã anh dũng chiến đấu và hy sinh trên chiến trường Sài Gòn – Gia Định trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ.
Ngay từ cổng tam quan, du khách đã cảm nhận được vẻ trầm mặc và tôn nghiêm. Mái ngói âm dương cùng kiến trúc gợi nhớ những ngôi đình làng cổ kính khiến nơi đây vừa gần gũi, vừa linh thiêng.
Bước vào khu đền chính được thiết kế theo hình chữ U, du khách sẽ thấy bàn thờ Tổ quốc và Chủ tịch Hồ Chí Minh được đặt trang trọng ở vị trí trung tâm. Bao quanh là những tấm bia đá hoa cương khắc tên 45.670 liệt sĩ và các Mẹ Việt Nam Anh hùng, với dòng chữ được mạ vàng sáng rực. Mỗi cái tên là một câu chuyện, một phần ký ức hào hùng được khắc ghi để nhắc nhở các thế hệ hôm nay và mai sau về giá trị của độc lập, tự do.
Sau khi dâng hương tại Đền Bến Dược, du khách tiếp tục hành trình bằng xe điện, băng qua quãng đường khoảng một cây số để đến khu vực địa đạo – trái tim của vùng đất thép Củ Chi. Một số đoạn hầm đã được cải tạo, mở rộng lối vào để việc tham quan trở nên thuận tiện và an toàn hơn, nhưng vẫn giữ được không khí chật hẹp, âm u đặc trưng, nơi từng ghi dấu bao câu chuyện sống còn giữa lòng đất.
Trải nghiệm chui địa đạo
Hệ thống địa đạo tại đây được thiết kế như một “thành phố ngầm” thực thụ, với mạng lưới đường hầm dẫn đến nhiều khu chức năng quan trọng như hầm ở và làm việc của các lãnh đạo, hầm y tế, bếp Hoàng Cầm, kho chứa lương thực, vũ khí, khu vực ăn uống, giếng nước, ô chiến đấu, nhà may quân trang và cả công binh xưởng. Tất cả đều được bố trí thông minh, linh hoạt, phản ánh sự sáng tạo tuyệt vời của quân và dân Củ Chi trong những năm tháng chiến tranh ác liệt.
Tại mỗi điểm dừng, hướng dẫn viên sẽ đưa du khách đi tham quan, thuyết minh cặn kẽ về từng công trình và các di tích lịch sử. Không chỉ là chuyến đi khám phá, đây còn là hành trình trở về quá khứ, nơi từng mét đất, từng gian hầm đều mang trong mình câu chuyện của lòng dũng cảm, sự hy sinh và niềm tin sắt đá vào ngày thống nhất.
Địa đạo Củ Chi có nhiều đường hầm chật hẹp đến nghẹt thở, có đoạn chỉ vừa đủ cho một người bò qua, hoặc phải cúi rạp người, gần như áp sát mặt đất mới có thể di chuyển. Ngày nay, các lối hầm mở cửa cho du khách tham quan đã được lắp thêm hệ thống chiếu sáng để đảm bảo an toàn, tuy nhiên vẫn không khuyến khích những ai mắc hội chứng sợ không gian kín, có tiền sử hen suyễn hoặc bệnh tim.
Công trình kỳ vĩ này bắt đầu được đào từ năm 1946 và liên tục được mở rộng, củng cố trong suốt hơn hai thập kỷ sau đó. Toàn bộ hệ thống nằm trên vùng đất đặc biệt - đất sét pha đá ong nên có độ bền vững cao, rất ít bị sạt lở. Các đường hầm được bố trí thành 3 tầng, sâu từ 3 đến 12 mét dưới lòng đất, có khả năng chống chịu với nhiều loại bom đạn hạng nặng.
Hệ thống địa đạo Củ Chi tỏa rộng như một mạng nhện khổng lồ dưới lòng đất, mang đến cho du khách cảm giác như lạc vào một mê cung kỳ bí. Từ trục “xương sống” chính, vô số nhánh hầm đan xen, kéo dài theo nhiều hướng, có những lối dẫn ra tận sông Sài Gòn.
Không khí trong địa đạo được dẫn vào qua các lỗ thông hơi thông minh. Cứ cách khoảng 10 – 15 mét dọc theo các đường hầm, lại có một lỗ thông gió được khoét từ mặt đất xuống. Đặc biệt, miệng các lỗ này được ngụy trang khéo léo như những ụ mối đùn, hòa vào thiên nhiên xung quanh, khiến kẻ địch khó lòng phát hiện. Chính nhờ sự sáng tạo và tỉ mỉ đến từng chi tiết này mà địa đạo không chỉ là nơi trú ẩn an toàn mà còn là công trình quân sự độc đáo thời kháng chiến.
Một trong những công trình đặc biệt và thu hút nhất trong hệ thống địa đạo Củ Chi chính là căn hầm bí mật – những "căn cứ ngầm" được ngụy trang tài tình ngay dưới lòng đất hoặc bên trong những mái nhà tranh đơn sơ, mộc mạc. Nhìn từ bên ngoài, không ai có thể ngờ bên dưới lớp đất bình thường ấy lại là một không gian đủ để nhiều người trú ẩn, hội họp, cất giữ tài liệu mật hay vũ khí quan trọng. Sự khéo léo trong cách xây dựng, cùng óc sáng tạo vượt bậc của quân và dân Củ Chi giữa thời chiến khốc liệt, đã biến nơi đây thành biểu tượng của trí tuệ và lòng quả cảm.
Trong bối cảnh bị càn quét liên tục, quân dân nơi này không chỉ ẩn mình, mà còn chủ động sáng tạo nhiều hình thức phòng thủ độc đáo. Trong đó có các bãi chông hiểm hóc, được giấu kín dưới lớp lá khô hay trong lối mòn, đủ sức khiến quân địch phải e dè từng bước tiến.
Tham quan bếp Hoàng Cầm
Điểm cuối trong hành trình khám phá địa đạo là khu vực bếp Hoàng Cầm – nơi tái hiện lại cách những bữa cơm giữa chiến trường được chuẩn bị một cách kín đáo và thông minh. Khói bếp được dẫn qua nhiều tầng hầm để loãng ra trước khi thoát lên mặt đất, giúp tránh bị phát hiện từ trên cao. Bao quanh bếp là hệ thống hầm nhỏ dẫn đến các căn cứ ngầm khác, tạo thành mạng lưới liên hoàn.
Tại đây, du khách còn có dịp thưởng thức khoai mì hấp nước cốt dừa chấm muối mè – món ăn dân dã, giản dị nhưng thấm đượm ký ức chiến tranh, gắn liền với đời sống của người dân vùng đất thép.
Hành trình tiếp tục đưa du khách đến với khu vực tái hiện vùng giải phóng Củ Chi (1961–1972). Đây là một không gian sống động với sa bàn, phim 3D mô phỏng lại diễn biến trận càn Cedar Falls và đời sống kháng chiến trong vùng tam giác sắt. Du khách có thể tận tay tham gia vào những hoạt động gắn liền với sinh hoạt thời chiến như cấy lúa, giã gạo, bắt cá, xay lúa, đan lát hay làm bánh tráng truyền thống.
Chợ quê
Kết thúc chuyến tham quan, phần đông du khách ghé lại chợ quê với những mái lá mộc mạc, vách tre thân thuộc cùng rặng trúc xanh rì tạo nên không gian thư giãn đậm chất làng quê.
Tại đây, khoai mì chấm muối mè lại một lần nữa trở thành món ăn được yêu thích, như một lời chào nhẹ nhàng và đầy cảm xúc từ vùng đất từng oằn mình trong lửa đạn, nay đã hồi sinh trong bình yên và ký ức.
Trải nghiệm bắn súng thật
Không chỉ dừng lại ở hành trình khám phá hệ thống địa đạo huyền thoại, du khách khi đến với Củ Chi còn có cơ hội tham gia nhiều hoạt động giải trí ngoài trời thú vị.
Tại khuôn viên khu di tích, mọi người có thể thử sức với bắn súng thể thao, một trải nghiệm vừa kịch tính vừa hấp dẫn, hoặc thư giãn bên hồ với những buổi câu cá yên bình, tạm rời xa nhịp sống tất bật thường ngày.
Khu vực sân vườn còn là không gian lý tưởng để tham gia các trò chơi dân gian, gợi lại ký ức tuổi thơ với những hoạt động gần gũi, thân quen. Đặc biệt, tại một số điểm trong khuôn viên, du khách sẽ được chiêm ngưỡng những màn tái hiện cảnh chiến đấu sống động, tái dựng lại khung cảnh kháng chiến khốc liệt cùng tinh thần kiên cường, bất khuất của quân dân Củ Chi. Những khoảnh khắc ấy không chỉ chân thực mà còn chạm đến cảm xúc, giúp người xem phần nào hình dung được khí thế "gan vàng, dạ sắt" của một thời lịch sử hào hùng.