TikTok đang trở thành điểm nóng của thông tin sai lệch về thương hiệu

Hình ảnh những bức tượng ma quỷ đặt trên kệ cửa hàng lóe lên trong video TikTok khi nền nhạc ma quái phát ra. Tiếng chủ nhân của clip trên TikTok giấu tên nói: “Rõ ràng Hobby Lobby hiện có rất nhiều bức tượng Baphomet [satan] và ma quỷ trên kệ, điều này thực sự khó hiểu vì Hobby Lobby là một công ty Cơ đốc giáo”.

Video này là kết quả đầu tiên xuất hiện trên danh sách video khi nhà phân tích của NewsGuard tìm kiếm từ khóa "Hobby Lobby" trên TikTok. Trên thực tế, trái ngược với tuyên bố của chủ nhân clip trên, công ty bán lẻ đồ thủ công mỹ nghệ này không bán tượng ma quỷ, và những bức ảnh hiển thị trong video là do AI tạo ra.

Những hình ảnh này được tạo ra bởi chương trình trí tuệ nhân tạo (AI) có tên Midjourney. Jennifer Vinyard, một kỹ thuật viên dược phẩm có trụ sở tại Austin và là thành viên của The Satanic Temple, đã tạo ra những hình ảnh này và chia sẻ chúng.

Tuy nhiên, hình ảnh trên được đưa vào clip và lan truyền một cách chóng mặt trên TikTok đã khiến rất nhiều người phẫn nộ với thương hiệu Hobby Lobby vì chủ sở hữu của Hobby Lobby, David Green đã được tạp chí Forbes mô tả là “nhà hảo tâm truyền giáo lớn nhất trên thế giới” và nói rằng toàn bộ đế chế trị giá 5.1 tỷ USD (3 tỷ bảng Anh) của ông thuộc về Chúa.

Một phân tích của NewsGuard cho thấy Hobby Lobby không phải là thương hiệu lớn duy nhất trở thành nạn nhân của thông tin sai lệch tràn lan trên TikTok. Trong đợt khảo sát từ ngày 7-13/7/2023, NewsGuard đã phân tích kết quả tìm kiếm video TikTok của 9 thương hiệu lớn. Những thương hiệu: Anheuser-Busch, Balenciaga, Barilla, Bud Light, Chick-fil-A, Heineken, Hobby Lobby, Kohl's và Target được chọn để xem xét vì gần đây chúng đã trở thành mục tiêu của sự chỉ trích hoặc tẩy chay chính trị.

NewsGuard nhận thấy rằng các video chia sẻ thông tin sai lệch về những thương hiệu này đã có tổng cộng 57 triệu lượt xem. Gần một nửa số lượt xem là dành cho các video sử dụng phương tiện do AI tạo ra hoặc bị thao túng để truyền bá thông tin sai lệch.

Tổng cộng, NewsGuard đã phân tích 520 video TikTok và phát hiện ra rằng 14%, tương đương 73 video, chứa các tuyên bố sai sự thật, gây hiểu lầm hoặc không có căn cứ nhắm vào chính các thương hiệu. Những kết quả tìm kiếm video này được tạo ra bằng cách phân tích 20 kết quả hàng đầu trong số 26 tìm kiếm từ khóa liên quan đến các thương hiệu có trụ sở tại Hoa Kỳ và Châu Âu.

Phân tích của NewsGuard nhằm mục đích mô phỏng cách người dùng thông thường tìm kiếm tin tức và thông tin về các thương hiệu trên TikTok. NewsGuard tìm thấy thông tin sai lệch thông qua các tìm kiếm trung lập, đơn giản, chẳng hạn như " Target", và thông qua các tìm kiếm do TikTok đề xuất liên quan đến các thương hiệu, thường mang tính khiêu khích.

Ví dụ: Khi một nhà phân tích của NewsGuard nhập "Mục tiêu" vào trường tìm kiếm, "Tẩy chay mục tiêu 2023" được đề xuất làm cụm từ tìm kiếm. Khi một nhà phân tích của NewsGuard nhập "Anheuser-Busch" vào trường tìm kiếm, TikTok đã đề xuất tìm kiếm "Anheuser-Busch ceo là một đặc vụ cia."

Nghiên cứu cho thấy giới trẻ ngày càng chuyển sang TikTok thay vì Google để tìm kiếm thông tin. Vào tháng 9/2022, một phân tích tương tự của NewsGuard cho thấy rằng đối với một mẫu tìm kiếm TikTok về các chủ đề tin tức nổi bật, gần 20% kết quả video chứa thông tin sai lệch.

Hướng dẫn của TikTok nêu rõ rằng nền tảng này nghiêm cấm thông tin sai lệch “có thể gây tổn hại đáng kể cho cá nhân hoặc xã hội”, nhưng hướng dẫn nói rằng chính sách này “không mở rộng đến tổn hại thương mại và danh tiếng”. Khi được yêu cầu bình luận về phát hiện của NewsGuard, người phát ngôn của TikTok nói rằng các nguyên tắc này phù hợp với các tiêu chuẩn ngành liên quan đến thông tin sai lệch. Người phát ngôn nói thêm rằng TikTok đã xóa 3 trong số 18 video mà NewsGuard chia sẻ với TikTok. (Trên thực tế, NewsGuard phát hiện ra rằng chỉ có hai trong số các video bị xóa.) Người phát ngôn đã yêu cầu NewsGuard không nêu tên và diễn giải các phản hồi của công ty.

NewsGuard đã gửi email đến các công ty đứng sau chín thương hiệu được đề cập trong báo cáo này, hỏi xem liệu họ có biết rằng thông tin sai lệch đang được lan truyền về thương hiệu của họ trên TikTok hay không. Không có thương hiệu nào phản hồi.

SỰ THÙ ĐỊCH NGÀY CÀNG TĂNG

NewsGuard nhận thấy rằng cuộc tranh luận công khai về TikTok xung quanh hành động của các công ty lớn nhanh chóng trở nên độc hại và truyền bá thông tin sai lệch về các thương hiệu.

Ví dụ: Kết quả thứ hai xuất hiện khi tìm kiếm "Target Boycott 2023" được đề xuất cho NewsGuard dưới dạng tìm kiếm từ khóa khi nhập "Target" có hình ảnh một phụ nữ tuyên bố rằng Target đang cung cấp đồ tắm "tuck-friendly" cho trẻ em LGBTQ+. “Họ đang đưa nó cho con của bạn,” người phụ nữ nói và giơ lên ​​thứ mà cô ấy nói là một bộ đồ tắm vừa vặn. “Nếu điều đó không cho bạn lý do để tẩy chay Target thì tôi không biết lý do là gì.” Video đã được xem 225.900 lần tính đến ngày 19/7/2023, là một trong ba video đưa ra tuyên bố tương tự được cung cấp cho NewsGuard trong phân tích của mình.

Vào tháng 5/2023, những người bảo thủ đã kêu gọi tẩy chay Target đối với bộ sưu tập Pride của công ty, bao gồm quần áo theo chủ đề LGBTQ + dành cho trẻ em. Tuy nhiên, nhà bán lẻ này không bán đồ bơi LGBTQ+ với trẻ em và họ chưa bao giờ làm như vậy, theo người phát ngôn của công ty và bài đánh giá của NewsGuard về trang phục của nhà bán lẻ trên trang web của họ. Target đã sản xuất những bộ đồ bơi thân thiện, nhưng chúng chỉ có kích cỡ dành cho người lớn và không được bán cho trẻ em.

Trong 8 từ khóa liên tìm kiếm quan đến Bud Light và nhà máy bia Anheuser-Busch của Hoa Kỳ, NewsGuard đã cung cấp 20 video chứa những tuyên bố sai sự thật, gây hiểu lầm và không có căn cứ về bia và công ty sở hữu nó. Vào tháng 3/2023, những người bảo thủ đã kêu gọi tẩy chay Bud Light sau khi loại bia này được Hot TikToker chuyển giới Dylan Mulvaney giới thiệu trong một chương trình quảng cáo trên mạng xã hội.

Khi NewsGuard tìm kiếm "Anheuser-Busch" trên TikTok, thuật toán của mạng xã hội đã đề xuất cụm từ "Anheuser-Busch ceo là một đặc vụ CIA", trong số những cụm từ khác, dẫn đến 8 video tuyên bố rằng Brendan Whitworth, giám đốc điều hành của Anheuser-Busch, là một đặc vụ CIA. Trên thực tế, Whitworth đã làm việc cho CIA với tư cách là nhân viên điều hành, nhưng ông đã rời cơ quan này vào năm 2006, theo trang web kiểm tra thực tế Verify This.

Whitworth cũng là chủ đề của các thuyết âm mưu khác. Một video TikTok khác cho rằng Whitworth đã quyết định đưa Mulvaney vào một quảng cáo vì anh ấy muốn chống lại định kiến ​​​​đối với người chuyển giới sau vụ xả súng ngày 27/3/2023 tại một trường tiểu học ở Nashville khiến 6 người thiệt mạng. Nghi phạm bị cảnh sát bắn chết là Aiden Hale, một người đàn ông chuyển giới. "Vậy bây giờ hãy gặp Brendan Whitworth, Anheuser Busch... mức lương hàng năm 12 [triệu], cựu thành viên CIA, người đã đưa một người chuyển giới vào America's Beer ngay sau khi một người chuyển giới giết chết những đứa trẻ tại trường Cơ đốc giáo ở Nashvilke [sic]... RU AWAKE YET?" đoạn phụ đề trên là của clip mà NewsGuard thu thập được. Tính đến ngày 19/7/2023, video đã thu được 61.600 lượt xem.

Trên thực tế, Bud Light đã đưa ra quyết định hợp tác với Mulvaney từ trước thảm kịch ở Nashville. Bài đăng đầu tiên được Bud Light tài trợ đã được đăng trên Instagram của Mulvaney vào tháng 2/2023.

"NHỮNG ĐỨA TRẺ KHÓC NHÈ"

7 trong số 73 video sai sự thật hoặc gây hiểu lầm được NewsGuard xác định bao gồm các hình ảnh và clip bị chỉnh sửa kỹ thuật số, 3 trong số đó sử dụng hình ảnh dường như được tạo ra bởi trí tuệ nhân tạo để khiến thương hiệu bị hiểu lầm. Tổng cộng, những video này đã được xem 26.010.700 lần tính đến ngày 19/7/2023 (một video xuất hiện hai lần). Trong một số trường hợp, các video đã tác động tâm lý đến nhiều người dùng để lại bình luận kêu gọi tẩy chay các công ty được đề cập.

Ngoài video Hobby Lobby được đề cập ở trên, hai video TikTok có hình ảnh do AI tạo ra cho rằng Target đang bán quần áo của ma quỷ. “Hãy xem những bức ảnh mà tôi sắp cho bạn xem về những gì Target có sẵn cho con cái chúng ta và mỗi người trong số các bạn,” Hot TikToker Christian với nic name “King Joshua” cho biết trong một video ngày 12/6/2023. Trong Clip anh ta đưa ra một loạt hình ảnh mô tả một cửa hàng được trang trí bằng hình ảnh ma quỷ và một người đàn ông mặc quần áo theo chủ đề ma quỷ.

Video, là kết quả thứ chín cho cụm từ tìm kiếm "Target", đã thu hút hơn 1 triệu lượt xem, với nhiều người bình luận cho biết họ sẽ không mua sắm tại nhà bán lẻ nữa. “Tẩy chay vĩnh viễn lần này,” một người dùng viết. "Ai vào? Đừng gây sự với con chúng tôi."

Trên thực tế, Target không bán bộ quần áo của ma quỷ mà "Vua Joshua" đã trưng bày. Những bức ảnh do AI tạo ra dường như có nguồn gốc từ một người dùng Facebook tên là "The Pumpkin Empress", người đã đăng video trên trang của mình vào tháng 5/2023 với chú thích "Những bức ảnh AI: Thực sự là của bạn, hãy thoải mái yêu nó."

Một video bị thao túng kỹ thuật số khác tuyên bố rằng Bud Light đang "đáp trả" những lời chỉ trích mà họ nhận được về quan hệ đối tác Mulvaney bằng cách mua một quảng cáo trên bảng quảng cáo có nội dung "lol CRYBABIES (Những đứa trẻ khóc nhè)". Người dùng đã đăng video — có tên "Jess in Miami" trên TikTok — cho rằng bảng quảng cáo đã chứng minh rằng Bud Light đã dàn dựng cuộc tranh cãi để thu hút sự chú ý của công chúng. Tính đến ngày 19/7/2023, clip đã thu hút được 1,4 triệu lượt xem. (Sau khi NewsGuard liên hệ với TikTok để yêu cầu bình luận, video đã bị xóa.)

Trên thực tế, Bud Light không gọi những người chỉ trích mình là "những đứa trẻ hay khóc nhè" và bảng quảng cáo đặt tại Toronto thực tế hiển thị quảng cáo cho một công ty khác—dịch vụ phát trực tuyến Disney+. Toby Sturek, giám đốc điều hành tại Branded Cities, công ty sở hữu bảng quảng cáo trên, đã khẳng định: “Bảng quảng cáo của chúng tôi đã bị thay đổi theo những hình ảnh lan truyền trên mạng xã hội”.

Chính sách của TikTok nêu rõ rằng "Phương tiện tổng hợp hoặc chế tác hiển thị cảnh thực tế phải được tiết lộ rõ ​​ràng. Điều này có thể được thực hiện thông qua việc sử dụng nhãn dán hoặc chú thích, chẳng hạn như 'tổng hợp', 'giả', 'không có thật' hoặc 'đã được thay đổi'. " Tuy nhiên, không có video nào bị thao túng mà NewsGuard xác định trên TikTok chứa chú thích hoặc nhãn dán cho biết rõ ràng rằng chúng đã được chỉnh sửa. Một video, clip Hobby Lobby được đề cập ở đầu báo cáo này, bao gồm hình mờ của một nhóm Reddit đã chia sẻ các hình ảnh do AI tạo ra có tên là "Midjourney". (Midjourney cũng là tên của một chương trình tạo hình ảnh AI.) Người phát ngôn của TikTok nói với NewsGuard rằng hình mờ đáp ứng tiêu chuẩn của nền tảng để tiết lộ rằng video là do AI tạo ra.

NHỮNG ÂM MƯU KHÓ TIN NHƯNG TỒN TẠI

Như đã đề cập ở trên, NewsGuard nhận thấy rằng công cụ tìm kiếm của TikTok, công cụ gợi ý từ khóa cho người dùng khi họ nhập, thúc đẩy họ hướng tới các thuyết âm mưu và thông tin sai lệch liên quan đến thương hiệu.

Ví dụ: Khi một nhà phân tích của NewsGuard nhập từ khóa "Heineken" vào trường tìm kiếm TikTok vào ngày 13/7/2023, các cụm từ "Âm mưu của Heineken", "Heineken androchrome" [sic] và "Heineken bill Gates" hiển thị dưới dạng tìm kiếm được đề xuất.

Những từ khóa này trả về 10 video thúc đẩy các thuyết âm mưu vô căn cứ về Bill Gates và nhà sản xuất bia Hà Lan mà ông đã mua cổ phần trị giá 902 triệu USD, trong đó có một video cho rằng tỷ phú công nghệ đang sử dụng Heineken để "tiêm" hóa chất vào thực phẩm, nước và động vật. Một video khác cho thấy cổ phần tài chính của Gates tại Heineken là một phần trong kế hoạch giảm dân số thế giới. Cụm từ tìm kiếm được đề xuất "Heineken androchrome" [sic] trả về hai video quảng bá thuyết âm mưu QAnon cho rằng Gates đang vận chuyển adrenochrome, một hợp chất được tạo ra tự nhiên trong tuyến thượng thận của con người, trong thùng Heineken. Sau khi NewsGuard đưa ra bình luận, TikTok đã xóa một trong hai video quảng bá thuyết âm mưu adrenochrome.

Những người ủng hộ QAnon cho rằng giới thượng lưu thu hoạch adrenochrome từ những đứa trẻ bị lạm dụng và sử dụng nó để luôn khỏe mạnh và trẻ trung. Theo báo cáo từ Văn phòng Khoa học & Xã hội McGill, không có bằng chứng nào cho thấy hợp chất này có bất kỳ tác dụng trẻ hóa hoặc đặc tính gây ảo giác nào, hoặc Heineken đang vận chuyển nó.

Tương tự, khi một nhà phân tích của NewsGuard ở Ý nhập từ khóa "Barilla" vào TikTok vào ngày 11/7, cụm từ tìm kiếm được đề xuất đầu tiên là "barilla insetti", tiếng Ý có nghĩa là "côn trùng Barilla". Nhấp vào cụm từ sẽ mang lại bốn video ủng hộ tuyên bố vô căn cứ rằng mì ống Barilla được làm bằng côn trùng. "Bây giờ, thông tin chính thức là mì ống Barilla được làm bằng bột côn trùng" cho biết một video bằng tiếng Ý ("Però adesso è ufficiale che la Pasta Barilla viene fatta anche inserendo farina di insetti") đã thu hút được 353.000 lượt xem.

Câu chuyện này dường như bắt đầu được lan truyền lần đầu tiên vào tháng 10/2022, sau khi Quỹ Barilla trực thuộc công ty, tổ chức thúc đẩy nghiên cứu về tính bền vững, đã tweet một đoạn video trong đó một diễn viên hài người Ý nói về giá trị dinh dưỡng của thực phẩm làm từ côn trùng. Sau phản ứng dữ dội trên mạng xã hội, vào ngày 2/11, tổ chức này tuyên bố trong một thông cáo báo chí: "Tập đoàn Barilla chưa bao giờ công bố ra mắt các sản phẩm làm từ bột côn trùng và không quan tâm đến việc mở rộng kinh doanh theo hướng này." NewsGuard đã xem xét danh sách thành phần của các sản phẩm Barilla và xác nhận rằng công ty không sử dụng bột côn trùng trong mì ống của mình.

Thái Duy