Bắc Giang và Bắc Ninh (tỉnh Hà Bắc trước đây) là hai trong số những địa phương có tốc độ công nghiệp hóa nhanh và phát triển công nghiệp thuộc top đầu cả nước những năm gần đây. Sau khi sáp nhập 2 tỉnh trên, tỉnh Bắc Ninh mới càng khẳng định vị thế vững chắc của mình với danh hiệu thủ phủ điện tử của Việt Nam. Trong 9 tháng năm 2025, Bắc Ninh ghi dấu ấn mạnh mẽ trên bản đồ đầu tư khi thu hút tổng vốn trên 15,3 tỷ USD, trong đó riêng vốn FDI đứng đầu cả nước.
Trong khi Bắc Ninh nổi bật với vị trí đắc địa, tốc độ công nghiệp hóa sớm và sự hiện diện của các ông lớn công nghệ thì Bắc Giang lại ghi điểm nhờ tăng trưởng kinh tế ấn tượng, hạ tầng mở rộng và sức bật mạnh mẽ từ dòng vốn đầu tư nước ngoài.
Cả hai địa phương đã và đang tạo dựng nên một hệ sinh thái công nghiệp điện tử năng động, bền vững – nơi vị trí địa lý, hạ tầng, nhân lực và chiến lược thu hút FDI hội tụ, hình thành những trung tâm công nghệ mới của miền Bắc.
ĐỊA LÝ THUẬN LỢI, TĂNG TRƯỞNG DẪN ĐẦU
Một trong những yếu tố then chốt góp phần đưa Bắc Ninh trước khi sáp nhập trở thành trung tâm sản xuất điện tử là vị trí địa lý chiến lược. Nằm ở cửa ngõ phía Đông Bắc thủ đô Hà Nội, Bắc Ninh được ví như “viên ngọc quý” của vùng Đồng bằng sông Hồng, đóng vai trò là mắt xích quan trọng trong tam giác kinh tế trọng điểm Hà Nội – Hải Phòng – Quảng Ninh.
Với khoảng cách chỉ 30km tới Hà Nội, gần sân bay quốc tế Nội Bài và cảng biển Hải Phòng, Bắc Ninh sở hữu lợi thế rõ rệt trong việc kết nối giao thương nội địa và quốc tế. Đáng chú ý, sân bay quốc tế Gia Bình đang được triển khai xây dựng, cùng tuyến đường kết nối trung tâm Hà Nội sẽ gia tăng đáng kể năng lực vận chuyển.
Vị trí này không chỉ giúp rút ngắn thời gian vận chuyển hàng hóa mà còn tạo điều kiện lý tưởng cho hoạt động xuất nhập khẩu, yếu tố sống còn của ngành công nghiệp điện tử toàn cầu.
Trên nền tảng vị trí địa lý thuận lợi, Bắc Ninh đã phát triển nhanh chóng và bền vững về kinh tế, đặc biệt trong lĩnh vực công nghiệp. Năm 2024, quy mô kinh tế của tỉnh xếp thứ 9 toàn quốc với tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP) đạt hơn 232.800 tỷ đồng, tăng 6,03% so với năm 2023.
Trong quý 1/2025, Bắc Ninh tiếp tục ghi nhận những tín hiệu tích cực khi GRDP tăng trưởng ấn tượng 9,64% so với cùng kỳ, cho thấy nền kinh tế địa phương đang trên đà phục hồi và bứt phá sau đại dịch.
Theo định hướng phát triển đến năm 2030, Bắc Ninh đặt mục tiêu trở thành thành phố trực thuộc Trung ương với nền công nghiệp hiện đại, ứng dụng công nghệ cao.
Tầm nhìn đến năm 2050, tỉnh hướng đến xây dựng hệ sinh thái công nghiệp công nghệ cao, tập trung vào nhóm ngành mũi nhọn như điện tử, công nghiệp bán dẫn, công nghệ thông tin và trí tuệ nhân tạo.
Trái với Bắc Ninh, Bắc Giang (cũ) có địa hình đa dạng từ trung du đến miền núi, dân số đông và phân bố rộng. Nằm ở vị trí chiến lược quan trọng, Bắc Giang nằm trên hành lang kinh tế Hà Nội – Hải Phòng, Lạng Sơn – Nam Ninh (Trung Quốc), liền kề vùng kinh tế trọng điểm của Miền Bắc.
Trung tâm tỉnh Bắc Giang (cũ) cách Thủ đô Hà Nội 50km, cửa khẩu Hữu Nghị (Lạng Sơn) 11km, sân bay quốc tế Nội Bài 50km, cảng biển Hải Phòng và cảng biển nước sâu Cái Lân – Quảng Ninh 130km.
Nhờ phát triển công nghiệp, những năm gần đây, tình hình phát triển kinh tế - xã hội tại Bắc Giang vươn lên mạnh mẽ. Năm 2022, tốc độ tăng trưởng kinh tế (GRDP) của tỉnh Bắc Giang đạt 19,3%, năm 2023 đạt 13,45% và năm 2024 đạt 13,85%, đứng đầu cả nước.
Riêng quý 1/2025, tỉnh Bắc Giang cũng dẫn đầu cả nước về tốc độ tăng trưởng GRDP với 14,02%. Tổng vốn FDI năm 2024 và quý 1/2025 lên tới 2,23 tỷ USD.
HỆ SINH THÁI TỶ ĐÔ GẶP NHÂN LỰC CÔNG NGHỆ DỒI DÀO
Bắc Ninh từ lâu đã là ngôi sao sáng của miền Bắc nhờ nền kinh tế công nghiệp phát triển mạnh mẽ. Để thu hút vốn đầu tư từ 41 quốc gia và vùng lãnh thổ, nhất là trong lĩnh vực điện tử, tỉnh đã quy hoạch 16 khu công nghiệp tập trung. Trong đó, 12 khu công nghiệp với tổng diện tích gần 6.400ha đã đi vào hoạt động với hiệu suất cao (tỷ lệ lấp đầy trên 62%).
Tỉnh đã quy hoạch và vận hành hàng loạt khu công nghiệp quy mô lớn, hiện đại như Yên Phong, VSIP, Quế Võ, Đại Đồng – Hoàn Sơn… Những khu công nghiệp này không chỉ có cơ sở hạ tầng đồng bộ mà còn được quy hoạch bài bản theo tiêu chuẩn quốc tế, đáp ứng tốt các yêu cầu khắt khe của các nhà đầu tư nước ngoài.
Hiện, dư địa mặt bằng về hạ tầng công nghiệp của tỉnh Bắc Ninh khá dồi dào, còn khoảng 2.500 ha đến năm 2025, dự kiến năm 2026 - 2030, tỉnh sẽ phát triển thêm 6 khu công nghiệp ở phía Nam với diện tích 2.000 ha.
Điểm nhấn đặc biệt trong bức tranh công nghiệp của Bắc Ninh chính là sự hiện diện của các tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới, nổi bật nhất là Samsung. Năm 2008, Samsung đầu tư vào khu công nghiệp Yên Phong, biến nơi đây thành trung tâm sản xuất điện thoại di động lớn nhất toàn cầu của hãng. Tính đến nay, tổng vốn đầu tư của Samsung tại Bắc Ninh đã vượt 9,3 tỷ USD, chiếm gần 50% tổng kim ngạch xuất khẩu của tỉnh.
Sự hiện diện của ông lớn này đã kéo theo hàng trăm doanh nghiệp vệ tinh từ Hàn Quốc, Nhật Bản, Trung Quốc và các quốc gia khác đến đầu tư như LG, Canon, Nokia, Amkor… giúp hình thành một hệ sinh thái công nghiệp điện tử quy mô lớn. Đồng thời làm gia tăng nhu cầu về nhà ở, dịch vụ, tiện ích xã hội và hạ tầng đô thị quanh các khu công nghiệp.
Để đáp ứng yêu cầu phát triển nhanh và bền vững, nguồn nhân lực luôn là yếu tố được tỉnh Bắc Ninh đặc biệt chú trọng. Bắc Ninh sở hữu lực lượng lao động trẻ, cần cù, có khả năng thích nghi nhanh với môi trường công nghiệp hiện đại và dễ dàng đào tạo theo yêu cầu của doanh nghiệp.
Theo Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Bắc Ninh, tính đến năm 2022, lực lượng lao động từ 15 tuổi trở lên trên địa bàn tỉnh đạt gần 787.000 người, trong đó 78% đã qua đào tạo, đặc biệt tập trung trong các lĩnh vực kỹ thuật và công nghệ cao.
Bên cạnh lực lượng lao động tại chỗ, Bắc Ninh còn có lợi thế về liên kết đào tạo và tuyển dụng nhờ vị trí gần các trung tâm giáo dục kỹ thuật lớn như Đại học Bách Khoa Hà Nội, Đại học Công nghiệp Hà Nội, Học viện Kỹ thuật quân sự và Đại học Thủy lợi. Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho việc thu hút kỹ sư, kỹ thuật viên trình độ cao phục vụ nhu cầu nhân lực cho ngành công nghiệp điện tử.
Tại Bắc Giang, hạ tầng công nghiệp là một trong những nền tảng quan trọng giúp tỉnh phát triển mạnh mẽ ngành công nghiệp điện tử. Tỉnh đã quy hoạch và đầu tư đồng bộ nhiều khu công nghiệp trọng điểm như Quang Châu, Vân Trung, Đình Trám, Song Khê – Nội Hoàng… với vị trí chiến lược, kết nối tốt với hệ thống giao thông quốc gia và gần các trung tâm hậu cần như cảng Hải Phòng hay sân bay quốc tế Nội Bài. Những khu công nghiệp này được đánh giá cao về khả năng cung cấp mặt bằng sạch, hạ tầng kỹ thuật hoàn chỉnh và năng lực tiếp nhận các dự án công nghệ cao.
Không dừng lại ở hạ tầng, Bắc Giang còn là điểm đến hấp dẫn của các dòng vốn FDI, đặc biệt trong lĩnh vực sản xuất linh kiện điện tử và thiết bị công nghệ cao. Các tập đoàn lớn như Foxconn và Luxshare là những nhà cung ứng chính trong chuỗi giá trị toàn cầu của Apple đã chọn Bắc Giang làm nơi đặt nhà máy.
Với mức thuế tổng thống Mỹ Donald Trump áp lên Trung Quốc, gã khổng lồ công nghệ Apple sẽ ngày càng đẩy mạnh di dời sản xuất khỏi Trung Quốc mà Bắc Ninh chính là điểm đến thuận lợi nhất... Nếu bạn đến khu Bích Động, Vân Trung, Quang Châu vào giờ cao điểm đi làm buổi sáng hoặc giờ tan tầm buổi chiều sẽ thường xuyên bắt gặp cảnh công nhân các khu công nghiệp lũ lượt đổ ra khiến tắc đường cả cây số...
Sự hiện diện của các doanh nghiệp này không chỉ khẳng định tiềm năng phát triển công nghiệp điện tử tại đây mà còn kéo theo hàng loạt doanh nghiệp vệ tinh đến đầu tư, từng bước hình thành hệ sinh thái công nghiệp hiện đại và có tính liên kết cao.
Hiện nay, Bắc Giang có 16 khu công nghiệp và 55 cụm công nghiệp, thu hút tổng cộng 488 dự án. Trong đó, 373 dự án FDI với tổng vốn đầu tư quy đổi đạt khoảng 10,6 tỷ USD.
Bắc Giang cũng là một trong số ít các địa phương xác định rõ ràng chiến lược phát triển công nghiệp điện tử, công nghệ cao và bán dẫn trong dài hạn. Tỉnh ưu tiên đầu tư hạ tầng, cải cách hành chính, đẩy mạnh công nghiệp hỗ trợ và từng bước nâng cấp chuỗi sản xuất từ lắp ráp đơn giản lên các công đoạn có giá trị gia tăng cao hơn như thiết kế, chế tạo linh kiện. Yếu tố này giúp Bắc Giang không chỉ là nơi gia công, lắp ráp mà còn có tiềm năng trở thành một trung tâm công nghiệp công nghệ cao thực thụ trong tương lai gần.
Song song với đó, Bắc Giang có thế mạnh nổi bật nhờ lực lượng lao động dồi dào, trẻ, với hơn 1,1 triệu người trong độ tuổi lao động, trong đó tỷ lệ lao động đã qua đào tạo đạt trên 76%.
Với dân số trẻ, tỷ lệ lao động trong độ tuổi cao và ngày càng được đào tạo bài bản, tỉnh có khả năng cung ứng đội ngũ công nhân kỹ thuật và kỹ sư chất lượng cho ngành điện tử.
Chính quyền địa phương cũng chủ động phối hợp với các cơ sở đào tạo để nâng cao tay nghề và xây dựng lực lượng lao động phù hợp với yêu cầu của các nhà đầu tư công nghệ cao, nhất là trong bối cảnh ngành công nghiệp điện tử và bán dẫn đang có xu hướng dịch chuyển mạnh mẽ về các tỉnh phía Bắc.
