Sáng 20/11, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ, Trưởng Ban chỉ đạo Đổi mới và Phát triển kinh tế tập thể chủ trì cuộc họp về xây dựng Đề án tổng kết việc thực hiện Nghị quyết số 13/NQ-TW ngày 18/3/2002 của Trung ương Đảng về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể (KTTT) để trình cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định các chủ trương, chính sách phát triển thành phần kinh tế được coi là nền tảng của nền kinh tế quốc dân.
Trước đó vào tháng 10 vừa qua, Chính phủ đã tổ chức Hội nghị toàn quốc tổng kết 15 năm triển khai Nghị quyết số 13 dưới sự chủ trì của Thủ tướng Chính phủ.
Sau hội nghị này, Ban chỉ đạo tiếp tục chắt lọc các ý kiến phát biểu và chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ để hoàn thiện báo cáo tổng kết, trình Ban cán sự Đảng Chính phủ cho ý kiến trước khi trình Bộ Chính trị thảo luận, xem xét ban hành các chủ trương để phát triển KTTT trong giai đoạn tới.
Tại cuộc họp diễn ra sáng nay, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ nhấn mạnh yêu cầu cho cơ quan soạn thảo và các bộ, ngành phải xác định rõ thực trạng và yêu cầu phát triển KTTT trong giai đoạn hiện nay.
Theo Phó Thủ tướng, mặc dù còn khó khăn nhưng đến nay KTTT đã thoát khỏi tình trạng yếu kém kéo dài và có bước phát triển khởi sắc, nhất là trong 5 năm gần đây sau khi có Kết luận số 56 của Bộ Chính trị về đẩy mạnh thực hiện Nghị quyết số 13. Khoảng 50% HTX phát triển hiệu quả, tạo thêm việc làm và thu nhập cho thành viên và người lao động và thực hiện nghĩa vụ với ngân sách nhà nước (khoảng 6% GDP-PV).
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, Phó Thủ tướng nhận định chất lượng hoạt động của HTX còn nhiều tồn tại; sự quan tâm của cấp uỷ, chính quyền địa phương đối với KTTT không đồng đều; quản lý nhà nước về KTTT còn yếu kém, chưa có hệ thống thông tin dữ liệu của lĩnh vực này,…
“Có địa phương khó khăn nhưng KTTT, HTX, tổ hợp tác phát triển tốt như Hà Giang, Sơn La,… nhưng nhiều địa phương thì chưa quan tâm phát triển”, Phó Thủ tướng nói và chỉ ra để đánh giá hiệu quả của KTTT không chỉ tập trung vào số lượng HTX, quy mô tài sản, doanh thu mà phải tính tới sự đóng góp tổng thể về kinh tế, xã hội, an ninh trật tự tại cơ sở, giảm chi phí đầu vào, gia tăng giá trị đầu ra cho từng thành viên của KTTT theo đúng yêu cầu của Nghị quyết số 13.
Đồng tình với nhận định này, Thứ trưởng, Phó Chủ nhiệm Uỷ ban Dân tộc Lê Sơn Hải cho rằng qua thực tiễn công tác, nhiều địa phương vẫn chưa quan tâm tới KTTT. Chính phủ đã tổ chức tổng kết 15 năm triển khai Nghị quyết số 13 nhưng còn nhiều tỉnh chưa tổng kết hoặc thực hiện tổng kết còn hình thức, chưa phân tích kỹ tình hình và đặt ra các kiến nghị để thực hiện tiếp trong giai đoạn tới.
Trong khi đó, đại diện Ban Kinh tế Trung ương chỉ ra kinh tế hợp tác khác với doanh nghiệp ở tính đa dạng để liên kết, kết nối sức mạnh của kinh tế hộ. “Trong HTX có doanh nghiệp, doanh nghiệp là thành viên hoặc trực thuộc HTX. Một doanh nghiệp có thể tham gia nhiều HTX khác nhau” nhưng trên thực tiễn vẫn chưa triển khai được.
Để đánh giá hiệu quả hoạt động của HTX, Ban Kinh tế Trung ương yêu cầu các bộ, ngành cung cấp các số liệu cụ thể về đóng góp của KTTT chiếm bao nhiêu phần trăm trong chuỗi thị trường và chi phối trên thị trường là bao nhiêu phần trăm đối với một số ngành hàng và nêu rõ các chỉ số về phát triển cộng đồng.
Về vấn đề luật pháp, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ bày tỏ HTX và tổ hợp tác trong nông nghiệp là phổ biến và có đặc thù riêng vì gắn chặt chẽ với sử dụng đất đai và kinh tế hộ gia đình; đề nghị các bộ, ngành thảo luận xin ý kiến Bộ Chính trị về việc xây dựng luật riêng về kinh tế hợp tác trong nông nghiệp trên cơ sở hệ thống pháp lý hiện nay.
Bên cạnh đó, Phó Thủ tướng cũng đặt ra trường hợp doanh nghiệp “đội lốt” HTX để hoạt động và chính sách cho phép thành lập doanh nghiệp trong HTX nhưng qua thực tiễn, nhiều HTX lại đề nghị được chuyển đổi thành doanh nghiệp để các bộ, ngành cho ý kiến; việc xử lý triệt để các HTX không thể giải thể, chuyển đổi được vì vướng nợ khê đọng hay tỷ lệ cung ứng sản phẩm ra ngoài HTX khi đã cung cấp đầy đủ dịch vụ cho thành viên; xem xét việc uỷ thác chức năng kiểm toán HTX cho Liên minh Hợp tác xã Việt Nam thực hiện để minh bạch tài chính của khối này...
Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ cũng đề nghị các bộ, ngành rà soát các quan điểm của Đảng về KTTT tại Nghị quyết số 13, bổ sung các ý nghĩa của KTTT về hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường, định hướng XHCN, có tác động quan trọng tới các chính sách xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo bền vững, bảo đảm an sinh xã hội...