Sau nhiều ngày kiểm tra công tác quản lý, cấp phép khai thác vật liệu xây dựng cho dự án cao tốc Bắc – Nam, Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) vừa báo cáo Thủ tướng về những bất cập trong việc cung ứng nguồn vật liệu cho các dự án thành phần trên tuyến cao tốc này.
Cụ thể, đoàn kiểm tra của Bộ TN&MT thực hiện kiểm tra tại 10 tỉnh có dự án đi qua, trong đó chỉ có ba tỉnh là Ninh Bình, Khánh Hòa, Bình Thuận công bố giá đất san lấp, số còn lại không công bố, hoặc chỉ công bố khi có đề nghị của Ban quản lý dự án…
Tại Ninh Bình, Thanh Hóa, Nghệ An, Khánh Hòa, Bình Thuận, Hà Tĩnh… số lượng các mỏ đất sét đã cấp phép đang khai thác khá nhiều, trữ lượng vượt quá nhu cầu về đất đắp nền đường, nhưng công suất theo giấy phép khai thác thấp hoặc rất thấp.
Báo cáo của Bộ TN&MT nêu rõ: “Việc tận dụng các nguồn vật liệu thay thế đất sét như tro xỉ của các dự án nhiệt điện, vật liệu xay nghiền thay thế đều khan hiếm hoặc ở rất xa dự án. Song song đó, công tác thu hồi khoáng sản đi kèm là lớp đất sét phủ tại các mỏ đá vật liệu xây dựng không nhiều, chỉ đạt khoảng 50% tổng khối lượng đất phủ…”.
Đoàn kiểm tra của Bộ TN&MT cũng chỉ ra bất cập trong công tác tư vấn lập thiết kế kỹ thuật, vì chưa đánh giá đầy đủ các yếu tố về địa chất mỏ nên nhiều mỏ đã quy hoạch nhưng khi triển khai thi công dự án kiểm tra thực tế không đạt yêu cầu theo tiêu chuẩn, quy chuẩn làm vật liệu đường cao tốc, nhất là đất đắp nền đường.
Đáng chú ý, một số địa phương như Khánh Hòa, Đồng Nai, Bình Thuận… chưa chủ động nghiên cứu để tháo gỡ nhằm đẩy nhanh tiến độ bổ sung quy hoạch, rút ngắn thời gian thẩm định cấp phép khai thác vật liệu ngay sau khi có Chỉ thị số 07 của Thủ tướng…
Bộ TN&MT cũng cho rằng công tác quản lý nhà nước về giá vật liệu xây dựng tại một số địa phương chưa đáp ứng được yêu cầu, chưa làm “trọng tài” để đảm bảo sự cam kết về tiêu thụ sản phẩm và giá thành thương mại giữa các đơn vị khai thác và các nhà thầu.
“Đặc biệt, thiếu sự chủ động giữa một số Ban quản lý dự án với chính quyền địa phương để tìm kiếm, xác định nguồn vật liệu, tăng công suất; xử lý vướng mắc liên quan đến thủ tục cấp mỏ vật liệu ngay sau khi dự án thành phần được triển khai...”- Bộ TN&MT chỉ rõ.
Trước những bất cập này, Bộ TN&MT đề xuất Thủ tướng cho phép UBND tỉnh nơi dự án đi qua được điều chỉnh nâng công suất khai thác theo nhu cầu của dự án thành phần. Tuy nhiên, sau khi cung cấp đủ khối lượng cho dự án cần dừng việc nâng công suất, tiếp tục khai thác theo công suất quy định trong giấy phép khai thác khoáng sản đã cấp.
Đối với các tỉnh có dự án đi qua, Bộ TN&MT kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo điều chỉnh khu vực chưa cấp phép thăm dò từ hình thức đấu giá quyền khai thác khoáng sản sang không đấu giá quyền khai thác khoáng sản để cấp cho nhà thầu, nhà đầu tư.
Bộ TN&MT cũng kiến nghị Thủ tướng: “Ngoài ra yêu cầu các tỉnh tăng cường kiểm tra, thanh tra các tổ chức, cá nhân khai thác khoáng sản để xử lý các hành vi vi phạm theo quy định, kiên quyết thu hồi giấy phép khai thác đối với các tổ chức, cá nhân không cung cấp vật liệu cho dự án…”.
