Kiêng ăn ba thực phẩm kể trên được xem là giải pháp giúp chống lại mụn, có làn da mịn màng, giải độc cho cơ thể và cuối cùng, có thể giúp bạn giảm cân. Được cổ vũ nồng nhiệt bởi những ngôi sao như Kim Kardashian, không có gì lạ khi chế độ ăn này được hưởng ứng nhiệt liệt, từ những đất nước coi bột mì và bơ sữa là món chính như Mỹ, Canada cho đến những đất nước ít phụ thuộc vào bánh mì hơn, như Việt Nam.
“Kiêng vài nhóm thực phẩm nào đó bao giờ cũng dễ hơn là duy trì một chế độ ăn cân bằng với tất cả mọi thực phẩm, và đó là lý do mọi người đổ xô vào các chế độ kiêng riêng lẻ này”, Lisa Young, một giáo sư về dinh dưỡng tại Đại học New York và là tác giả của cuốn sách The Portion Teller Plan cho biết.
Cơ thể sẽ hưởng lợi gì từ những chế độ ăn kiêng này?
KIÊNG GLUTEN (GLUTEN FREE)
Không ăn: Gluten là một protein được tìm thấy trong lúa mì, lúa mạch, lúa mạch đen. Bạn phải bỏ qua tất cả những sản phẩm được chế biến từ những thành phần này như: bánh mì, mì , ngũ cốc , kẹo, ngũ cốc, khoai tây chiên, bánh quy giòn và bia hơi, rau trộn salad, một số loại súp, nước tương, mạch nha….
Các tín đồ của gluten free ăn các thức ăn thay thế với gạo, rau dền, các loại đậu hạt, trứng, thịt và gia cầm không tẩm bột, trái cây, rau quả và sữa. Chế độ ăn này ban đầu được dành cho những bệnh nhân loét dạ dày (celiac) – một căn bệnh đường ruột do cơ thể không hấp thu được chất gluten. Khi họ ăn thức ăn gluten, một loạt các phản ứng miễn dịch khó chịu sẽ xảy ra: chuột rút cơ bắp, phát ban da, thiếu máu, có nhiều nguy cơ phát triển ung thư ruột. Bệnh Celiac ảnh hưởng đến khoảng 3 triệu người ở Mỹ, và ảnh hưởng đến khoảng 10% dân số tại Việt Nam (70 % dân số Việt Nam có nguy cơ đau dạ dày). Điều đáng nói là rất nhiều người vẫn hấp thụ gluten bình thường trong 20,30 hay 40 năm nhưng đột nhiên gặp phản ứng sau đó như khó tiêu, nôn nao hoặc nổi mụn. Cách duy nhất để xác định cơ thể bạn có phản ứng với gluten hay không là ăn bánh mì trong vài ngày. Nếu cảm thấy vô cùng khó chịu, bạn nên chuyển sang chế độ gluten free.
Lợi ích: Những người loét dạ dày hoặc nhạy cảm với gluten sẽ cảm thấy lợi ích nhiều nhất. Buồn nôn, đau đầu, đầy hơi…sẽ biến mất ngay và sức khoẻ được cải thiện đặc biệt ở vấn đề tiêu hoá. Tại các nước có bột mì là món chính trong thực đơn như Mỹ, gluten free còn là chế độ ăn kiêng cho người giảm cân bởi có rất ít lựa chọn thay thế cho bột mì. Thị trường phải phát triển các dòng bánh ngọt, bánh nướng và pizza có dán mác G –free, dù vẫn rất hạn chế.
Trong khi đó, ở Việt Nam, cắt bỏ gluten không có gì khó, trừ việc bạn có niềm đam mê với bánh ngọt, bánh mì và các sản phẩm tương tự từ bột mì. Bởi vậy, ăn kiêng gluten free không giúp gì cho những người muốn giảm béo nhưng có thể có hiệu quả với những người da mụn. Dị ứng gluten có thể kích hoạt những phản ứng viêm gây ra mụn trứng cá, trứng cá đỏ hay bệnh chàm eczema, bởi vậy những người đang bị mụn cũng được khuyến cáo nên dừng thức ăn chứa gluten.
Lưu ý: Với những người không dị ứng gluten, thức ăn dán mác gluten free chưa chắc đã tốt. Nếu không có Gluten để tạo độ dẻo cho bánh quy, bánh mì hoặc vỏ bánh pizza, các nhà sản xuất lại đôi khi sử dụng nhiều chất béo hoặc đường khiến hàm lượng calo tăng lên đáng kể. Ví dụ, 30g bánh quy Gluten- free có 140 calo so với 107 calo cho loại thông thường. Một cái bánh mì tròn có 260 calo trong khi loại không chứa Gluten là 280 calo.
KIÊNG SỮA (DAIRY FREE)
Không ăn: Dairy free không có nghĩa là bạn chỉ không uống sữa. Bạn phải dừng toàn bộ các thực phẩm chế biến từ sữa, như bơ, pho mát, sữa chua, cream, tất cả các loại bánh có dùng bơ sữa và xúc xích. Rất nhiều người có phản ứng khó chịu ngay sau khi uống xong một cốc sữa. Đó là bởi họ thiếu một loại men giúp tiêu hóa lactose trong sữa, khiến nó nằm lại trong ruột và bị vi khuẩn tấn công, gây ra sự đầy bụng, ợ hơi, nôn nao và khó tiêu.
Lợi ích: Về cơ bản, đa phần chúng ta có thể tiêu hoá lactose một cách bình thường. Nhưng kiêng sữa có thể mang đến một số lợi ích khác: Nội tiết tố trong sữa có thể gia tăng nội tiết tố androgen trong cơ thể của bạn, tăng sản sinh dầu làm tắc nghẽn lỗ chân lông cho những người da dầu.
Đường trong các sản phẩm sữa làm cho cơ thể giải phóng các yếu tố tăng trưởng tương tự insulin, gây nên tình trạng viêm, phá vỡ collagen và elastin. Kiêng sữa có thể giúp trì hoãn các dấu hiệu lão hóa trong một thời gian dài hơn.
Lưu ý: Có nhiều báo cáo đã chỉ ra rằng kiêng sữa không có nhiều tác dụng trong việc giảm cân, hay hầu như không ảnh hưởng gì đến cân nặng của bạn. Sữa chứa các chất dinh dưỡng quan trọng như vitamin D và can xi. Nếu kiêng sữa, bạn cần ăn nhiều rau xanh và bổ sung vitamin D bằng các thực phẩm khác.
KIÊNG ĐƯỜNG (SUGAR FREE)
Không ăn: Có quá nhiều sản phẩm có chứa đường và bạn phải loại bỏ tất cả: các loại bánh ngọt, cream, các sản phẩm sữa đóng hộp, thực phẩm chế biến, các loại chè, các loại đồ uống đóng chai, nước sốt… Kiêng ăn đường không phải là ý tưởng mới mẻ. Nhiều nhà khoa học đã gọi chất này là chất độc huỷ hoại cơ thể, “một phụ gia quỷ ám của con người” (New York Times). Jana Klauer, một bác sỹ New York City và là tác giả của cuốn The Park Avenue Nutritionist’s Plan (St. Martin’s Press) nói: “Đường có thể đóng góp vào sự thay đổi tâm trạng, tăng cân, và, qua thời gian, giảm đề kháng insulin. Gần như chắc chắn nó là chất gây nghiện với nhiều người. Chỉ cần nếm thử một chút đồ ngọt, họ sẽ không cưỡng lại cảm giác phải ăn nhiều hơn nữa”. Đường là một trong nhiều nguyên nhân dẫn đến bệnh béo phì, bệnh tim, tăng huyết áp và nhiều bệnh ung thư khác.
Lợi ích: nếu là bạn là fan của đồ ngọt, hãy cắt giảm lượng đường ra khỏi khẩu phần ăn ngay để giúp có tâm trạng ổn định. Đường tạo ra glucose và năng lượng tăng vọt. Glucose có thể kích hoạt các enzym phá vỡ các mô, bao gồm collagen và elastin (những nhân tố giúp chúng ta trẻ trung) trong da của bạn ” Jessica Wu, một bác sĩ da liễu Los Angeles và là tác giả của “Feed Your Face” cho biết.
Cắt giảm đường còn giúp vòng eo thon thả hơn, miễn là bạn đừng đổ xô vào các món mặn để thay thế. Cắt giảm đường cũng là việc làm cần thiết với da mụn như đã nói ở trên. Đường chính là tác nhân gây viêm và kéo dài tình trạng da bị tổn thương, khiến da nhanh lão hoá.
Lưu ý: Việc cắt giảm đường dài ngày có thể gây áp lực ở nhiều người vốn nghiện đồ ngọt và giảm mức độ thèm ăn cũng như sự phấn chấn của họ.
KIÊNG NGUYÊN THUỶ (PALEO DIET)
Không ăn: tất cả thực phẩm chế biến sẵn, thực phẩm đóng hộp, ngũ cốc, rượu, đường hay sữa. Chỉ ăn thịt gia cầm, cá, trái cây và các loại hạt – những thực phẩm có thể săn bắt hoặc hái lượm, những thực phẩm có trước khi con người có khả năng canh tác.
Chế độ ăn kiêng này bắt nguồn từ ý tưởng: tổ tiên chúng ta ăn gì thì chúng ta cũng nên ăn thế và hàng ngàn năm tiến hoá chưa chắc đã thay đổi cấu tạo cơ thể để thích nghi với những thực phẩm mà nền công nghệ tạo ra. Paleo diet được cổ vũ bởi những ngôi sao như Jessica Biel, Miley Cyrus, Megan Fox… nên mang khá nhiều màu sắc thời thượng.
“Thử nghiệm lâm sàng đã chỉ ra rằng chế độ ăn uống Paleo là chế độ ăn uống tối ưu có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch, huyết áp, viêm nhiễm, giúp giảm cân, giảm mụn trứng cá, thúc đẩy sức khỏe tối ưu và hiệu suất thể thao”, Loren Cordain, Ph D., giáo sư Đại học bang Colorado và tác giả của cuốn “Chế độ ăn kiêng Paleo” nói.
Tuy nhiên, các nhà phê bình đặt nhiều câu hỏi về tính logic của mô hình ăn kiêng này. Nếu tuân theo đúng nguyên tắc “Ăn những gì người nguyên thuỷ ăn” một cách chính xác thì rõ ràng, những gì chúng ta có thể ăn ít đến tuyệt vọng, ví dụ như ở Việt Nam: gia cầm, gia súc hoặc cá đa phần được nuôi dưỡng với các thức ăn công nghiệp, không ít thì nhiều. Rau quả cũng bị can thiệp với vô số hoá chất.
Thực phẩm tự nhiên, nếu có, sẽ bị đẩy giá cao đến mức khó có thể tới tay người dân một cách thường xuyên. Dù vậy, chế độ ăn kiêng Paleo cũng nhắc chúng ta những bài học lớn về sức khoẻ:
- Ăn những thức ăn càng gần với tự nhiên càng tốt. Thực phẩm đóng hộp hay chế biến không lý tưởng cho cơ thể của bạn.
- Ăn ít muối hoặc đường. Quá nhiều natri cũng như quá nhiều đường đều khiến cơ thể bị phiền phức theo một cách nào đó.
- Khuyến khích những chất béo tự nhiên như bơ, dầu hạt lanh và dầu dừa. Nên tự nấu ăn, để cơ thể được hưởng lợi từ các thực phẩm tươi sống và ấm nóng.
- Không cần đếm số calo. Người tiền sử không đếm xem họ cần ăn bao nhiêu calo. Hãy ăn những gì bạn thích một cách cân bằng giữa các nhóm thực phẩm trong chế độ Paleo.
