Việc nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam sẽ là một cột mốc quan trọng, không chỉ đánh dấu sự thay đổi lớn trong vị thế của Việt Nam trên bản đồ tài chính toàn cầu, mà còn mở ra cơ hội vàng cho các nhà đầu tư trong nước. Tuy nhiên, đằng sau niềm hy vọng này là một câu hỏi đầy thách thức: Làm thế nào để các nhà đầu tư cá nhân tại Việt Nam không chỉ giữ vững vị thế mà còn có thể tận dụng tối đa "cơn sóng" dòng tiền quốc tế đang ập đến?
Điều này càng trở nên cấp bách khi số lượng nhà đầu tư cá nhân tham gia vào thị trường chứng khoán ngày càng tăng. Theo thống kê từ Tổng công ty Lưu ký và Bù trừ chứng khoán Việt Nam, tính đến cuối tháng 2/2023, đã có đến 9,48 triệu tài khoản chứng khoán cá nhân trong nước, chiếm khoảng 9,4% dân số.
CƠ HỘI VÀ RỦI RO: ĐÒN BẨY CHO NHỮNG NHÀ ĐẦU TƯ THỰC SỰ
Việc nâng hạng chứng khoán Việt Nam không chỉ là một bài toán tài chính mà còn là bài kiểm tra bản lĩnh cho nhà đầu tư cá nhân, cùng với cơ hội lớn, không thể thiếu những rủi ro. Khi các quỹ ETF và các tổ chức đầu tư quốc tế đổ vào thị trường Việt Nam, dự báo dòng tiền ngoại có thể lên đến hàng tỷ USD trong những năm tới. Điều này sẽ tạo ra một cuộc cạnh tranh khốc liệt, không còn dễ dàng là “sân nhà” cho nhà đầu tư nội.
Câu hỏi lớn đặt ra: Nhà đầu tư cá nhân Việt Nam sẽ nằm vai trò gì trong cuộc chơi lớn này? Đây có phải là thời điểm quan trọng đòi hỏi những quyết định đúng đắn, khi mà cơ hội và thử thách đang cùng lúc đặt lên bàn cờ.
Theo ông Đỗ Bảo Ngọc, Phó Tổng giám đốc Chứng khoán Kiến Thiết Việt Nam (CSI), năm 2025 sẽ là thời điểm mang tính bước ngoặt, việc thị trường chuyển từ cận biên lên mới nổi sẽ không chỉ thu hút dòng tiền mới, mà còn đồng nghĩa với việc tăng cường sự tham gia của các tổ chức lớn, với chiến lược đầu tư bài bản hơn, mạnh mẽ hơn. Nhà đầu tư cá nhân sẽ phải đối mặt với áp lực cạnh tranh mạnh mẽ từ các nhà đầu tư nước ngoài và các tổ chức trong nước có nguồn lực tài chính và nghiên cứu mạnh mẽ.
Khi nâng hạng thị trường chứng khoán, nhà đầu tư cá nhân sẽ có thêm cơ hội tiếp cận nhiều sản phẩm tài chính mới hơn như: ETF, chứng khoán phái sinh, quỹ hưu trí tự nguyện, giúp họ đa dạng hóa danh mục đầu tư. Tuy nhiên, nhà đầu tư cá nhân sẽ gặp rủi ro từ sự cạnh tranh của dòng vốn lớn.
Cụ thể, tỷ trọng giao dịch của nhà đầu tư cá nhân có thể giảm khi thị trường Việt Nam thu hút dòng vốn lớn từ các quỹ đầu tư nước ngoài, tỷ trọng giao dịch của nhà đầu tư cá nhân sẽ có xu hướng giảm so với trước đây. Các tổ chức đầu tư dài hạn sẽ chiếm ưu thế, thay vì dòng tiền nhỏ lẻ chi phối như hiện tại.
Ông Ngọc cho rằng việc xuất hiện ngày càng nhiều quỹ đầu tư chuyên nghiệp không chỉ khiến tỷ trọng giao dịch của nhà đầu tư cá nhân suy giảm, mà còn buộc họ phải cạnh tranh với những đối thủ có lợi thế vượt trội về phân tích và tiếp cận thông tin. Điều này đòi hỏi họ phải nâng cao kiến thức và chiến lược đầu tư. Khi thị trường trở nên minh bạch hơn, ít biến động theo tin đồn và dòng tiền đầu cơ, nhà đầu tư cá nhân sẽ dần chuyển từ lướt sóng ngắn hạn sang đầu tư giá trị và dài hạn.
Không chỉ gặp thách thức về mặt chiến lược, nhà đầu tư cá nhân còn có nguy cơ bị lép vế khi khả năng tiếp cận thông tin trở nên hạn chế. Sự hiện diện của các quỹ đầu tư lớn đồng nghĩa với việc thông tin thị trường có thể được khai thác sâu hơn bởi các tổ chức chuyên nghiệp, trong khi nhà đầu tư nhỏ lẻ có ít công cụ để phân tích toàn diện. Điều này có thể dẫn đến tình trạng bất lợi trong giao dịch, thậm chí rơi vào trạng thái bị động trước những biến động bất ngờ của thị trường.
Dòng tiền ngoại có thể vào mạnh nhưng cũng có thể rút ra nhanh chóng nếu có rủi ro từ kinh tế vĩ mô, khiến thị trường biến động mạnh, điều này khiến nhà đầu tư cá nhân không theo kịp thị trường. Nhiều nhà đầu tư cá nhân có thể bị cuốn theo các đợt "sóng" lớn mà không có chiến lược cụ thể, dễ bị thua lỗ nếu không kiểm soát rủi ro tốt, ông Ngọc cho hay.
Bên cạnh đó, sự phong phú của các sản phẩm tài chính mới cũng đặt ra một vấn đề đáng lo ngại. Dù thị trường ngày càng đa dạng hóa công cụ đầu tư, nhưng nếu không trang bị đủ kiến thức, nhà đầu tư cá nhân rất dễ mắc sai lầm khi sử dụng.
Như ông Ngọc nhận định, việc tiếp cận các sản phẩm tài chính mới vẫn còn hạn chế đối với nhiều nhà đầu tư nhỏ lẻ, và điều này có thể khiến họ rơi vào những rủi ro không đáng có.
Chưa kể, thị trường chứng khoán Việt Nam vẫn đang trong quá trình hoàn thiện, với nhiều yếu tố cần cải thiện như cơ sở hạ tầng giao dịch, tính minh bạch của hệ thống thông tin và cơ chế bảo vệ quyền lợi nhà đầu tư. Đặc biệt, đối với nhà đầu tư cá nhân, đặc biệt là những người chưa có kinh nghiệm, việc nhận thức và thích nghi với những yếu tố này là vô cùng quan trọng để tránh mắc phải sai lầm trong quá trình đầu tư.
Theo ông Lê Đức Khánh, Giám đốc phân tích của Công ty Chứng khoán VPS, việc phân tích này sẽ là rào cản cho nhiều nhóm nhà đầu tư hiện nay. Cụ thể là sự đa dạng về độ tuổi và kinh nghiệm trong nhóm khách hàng hiện nay tạo ra những thách thức khác nhau, đòi hỏi mỗi nhóm phải có cách tiếp cận riêng.
Chẳng hạn, đối với những nhà đầu tư lớn tuổi, quan điểm bảo thủ và góc nhìn tiêu cực về thị trường chứng khoán có thể là rào cản lớn. Họ thường nhìn nhận thị trường theo một cách khác so với thực tế tại Việt Nam và ít có xu hướng tìm hiểu để tham gia đầu tư. Điều này có thể khiến họ bỏ lỡ những cơ hội tiềm năng, đồng thời gặp nhiều khó khăn nếu quyết định gia nhập thị trường khi chưa có sự chuẩn bị đầy đủ.
Ở chiều ngược lại, nhóm nhà đầu tư trẻ lại có lợi thế về khả năng tiếp cận công nghệ và thông tin nhanh nhạy. Tuy nhiên, nhiều người trong số họ là những nhà đầu tư mới, thiếu kinh nghiệm và chưa thực sự hiểu rõ cách thị trường vận hành. Những lỗ hổng về kiến thức tài chính, dòng vốn, ảnh hưởng của chính sách kinh tế trong nước và thế giới hay cách đánh giá doanh nghiệp có thể khiến họ rơi vào những quyết định đầu tư sai lầm, dẫn đến thua lỗ.
CHIẾN LƯỢC NÀO DÀNH CHO NHÀ ĐẦU TƯ CÁ NHÂN
Trước bối cảnh thị trường chứng khoán Việt Nam sắp nâng hạng, các nhà đầu tư cá nhân cần điều chỉnh chiến lược của mình để tận dụng cơ hội và kiểm soát rủi ro. Các chuyên gia kinh tế đều khẳng định rằng, kỷ nguyên công nghệ số chính là chìa khóa để nhà đầu tư nắm bắt cơ hội và quản lý rủi ro hiệu quả.
Các nền tảng giao dịch trực tuyến, công cụ phân tích chứng khoán và ứng dụng tài chính thông minh ngày càng trở nên phổ biến, giúp các nhà đầu tư có thể đưa ra quyết định chính xác và nhanh chóng hơn bao giờ hết. Việc áp dụng công nghệ vào đầu tư không chỉ giúp giảm thiểu rủi ro, mà còn nâng cao hiệu quả giao dịch, giúp nhà đầu tư vững vàng hơn trong môi trường biến động.
Ngoài ra, việc tham gia vào các cộng đồng đầu tư trực tuyến đang trở thành xu hướng mạnh mẽ, nơi nhà đầu tư có thể học hỏi kinh nghiệm, chia sẻ chiến lược và cập nhật những xu hướng thị trường mới nhất. Không chỉ là nơi trao đổi kiến thức, các cộng đồng này còn là nơi để nhà đầu tư củng cố sự tự tin, giúp họ đưa ra quyết định đầu tư đúng đắn hơn trong những tình huống không chắc chắn.
Ông Đỗ Bảo Ngọc, Phó Tổng giám đốc Chứng khoán Kiến Thiết Việt Nam (CSI), nhấn mạnh rằng dòng vốn lớn đổ vào thị trường, các cổ phiếu có nền tảng vững chắc, quản trị minh bạch và tài chính lành mạnh sẽ được ưu tiên. Vì vậy, nhà đầu tư cá nhân nên tập trung vào những mã cổ phiếu này thay vì chạy theo các cổ phiếu mang tính đầu cơ.
Để giảm thiểu rủi ro, nhà đầu tư cần học cách quản lý danh mục đầu tư một cách hợp lý. Việc phân bổ tài sản vào nhiều loại hình khác nhau như cổ phiếu, trái phiếu, ETF hoặc các sản phẩm tài chính khác sẽ giúp giảm tác động từ biến động thị trường. Khi thị trường phát triển, các công cụ như chứng khoán phái sinh có thể được sử dụng để phòng ngừa rủi ro, hoặc tham gia vào các quỹ đầu tư thụ động để có chiến lược đầu tư an toàn hơn.
Ví dụ điển hình, Warren Buffett, nhà đầu tư huyền thoại của thế giới đã để lại một bài học đắt giá cho các nhà đầu tư về chiến lược đầu tư khi đặt niềm tin vào cổ phiếu Apple, minh chứng rõ nét cho tư duy dài hạn và sự nhạy bén trên thị trường.
Mặc dù mã này vẫn tăng 15% trong năm 2024, Buffett không ngần ngại bán ra để thu tiền mặt. Và thời gian đã chứng minh ông đúng. Đầu tháng 3/2025, thị trường tài chính rúng động khi những cơn sóng điều chỉnh mạnh mẽ quét qua. Chỉ số S&P 500 sụt giảm 9%. Trong bối cảnh đó, việc Buffett sớm rút lui khỏi một số khoản đầu tư trọng yếu đã giúp Berkshire Hathaway tránh được những tổn thất lớn.
Không những thế, cổ phiếu Berkshire Hathaway còn tăng trưởng đáng kể bất chấp thị trường chao đảo. Từ đầu năm 2025 đến nay, giá trị cổ phiếu của tập đoàn này đã tăng 9%. Trong hai năm trước đó, mức tăng lần lượt đạt 25% và 16%.
THAY ĐỔI KIẾN THỨC ĐẦU TƯ
Trong bối cảnh thị trường chứng khoán Việt Nam chuẩn bị nâng hạng, việc nâng cao nhận thức và kiến thức đầu tư trở thành yếu tố then chốt giúp các nhà đầu tư cá nhân không chỉ duy trì sự ổn định mà còn đạt được thành công lâu dài. Một trong những yếu tố quan trọng nhất trong việc xây dựng nền tảng đầu tư vững chắc chính là kiến thức tài chính.
Theo nhận định của Phó Tổng giám đốc Chứng khoán Kiến Thiết, việc nâng cao kiến thức tài chính là bước đi không thể thiếu đối với mỗi nhà đầu tư cá nhân. Ông cho rằng, nhiều nhà đầu tư hiện nay vẫn đang áp dụng chiến lược ngắn hạn, với kỳ vọng về những lợi nhuận tức thời.
Tuy nhiên, thị trường chứng khoán không phải lúc nào cũng đem lại kết quả nhanh chóng, và sự thay đổi trong chiến lược từ ngắn hạn sang dài hạn là điều cần thiết. Một khi đã có sự chuẩn bị kỹ càng và kiến thức vững chắc, nhà đầu tư có thể tận dụng những cơ hội mà làn sóng nâng hạng thị trường mang lại, cũng như sự tham gia của dòng vốn ngoại.
Ngoài việc các nhà đầu tư tự bổ sung kiến thức, đây chính là lúc các nhà đầu tư cần sự hỗ trợ từ các tổ chức tài chính, ngân hàng, và các chuyên gia chứng khoán. Các tổ chức tài chính và các chuyên gia chứng khoán có thể đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc cung cấp những chương trình đào tạo chuyên sâu, các hội thảo, và khóa học về đầu tư chứng khoán.
Những hoạt động này không chỉ giúp nâng cao nhận thức mà còn tạo điều kiện để các nhà đầu tư cá nhân có thể giảm thiểu rủi ro trong quá trình tham gia thị trường, đồng thời nắm bắt và tận dụng những cơ hội phát sinh khi thị trường chứng khoán Việt Nam đang trên đà nâng hạng.
Theo ông Lê Đức Khánh, Giám đốc phân tích của Công ty Chứng khoán VPS, không chỉ Ủy ban Chứng khoán mà cả các công ty chứng khoán hàng đầu trên thị trường cần phải chủ động kết nối và cung cấp thông tin chính thống, cũng như kiến thức ứng dụng cho các nhà đầu tư.
Điều này sẽ giúp các nhà đầu tư hiểu rõ hơn về thị trường và có khả năng đưa ra những quyết định đầu tư hiệu quả trong bối cảnh thị trường chứng khoán Việt Nam ngày càng phát triển mạnh mẽ. Việc tạo ra một nền tảng vững chắc về kiến thức sẽ là bước đi đầu tiên giúp các nhà đầu tư tự tin hơn khi đối mặt với những thay đổi và thách thức trong thị trường.
Trong quá trình tham gia thị trường chứng khoán, các nhà đầu tư cần hiểu rõ rằng có vô vàn cơ hội khác nhau. Tuy nhiên, để đạt được lợi nhuận bền vững, họ không thể chỉ dựa vào may mắn hay các quyết định đầu tư ngẫu hứng, ông khánh chia sẻ.
Thay vào đó, các nhà đầu tư cần phải học hỏi và chuyên nghiệp hóa hơn trong việc quản lý tài sản. Kiến thức tài chính là yếu tố cốt lõi không thể thiếu, bên cạnh đó, các kiến thức về tài chính cá nhân và các công cụ tài chính cũng sẽ giúp nhà đầu tư có cái nhìn tổng quan và chiến lược đầu tư hiệu quả hơn,
Đặc biệt, việc thị trường chứng khoán Việt Nam được nâng hạng không chỉ là một sự kiện mang tính bước ngoặt đối với nền kinh tế mà còn là một cơ hội lớn đối với các nhà đầu tư cá nhân.
Tuy nhiên, để tận dụng tối đa những lợi ích mà sự kiện này mang lại, các nhà đầu tư cá nhân cần có một chiến lược đầu tư thông minh, sáng suốt và kiên định. Hơn nữa, việc sử dụng công nghệ như một công cụ hỗ trợ trong việc quản lý danh mục đầu tư cũng sẽ giúp nhà đầu tư đưa ra các quyết định kịp thời và chính xác hơn.
Tóm lại, việc nâng cao kiến thức đầu tư, từ việc nắm vững các nguyên lý tài chính cơ bản cho đến việc hiểu rõ các công cụ tài chính phức tạp, sẽ giúp các nhà đầu tư cá nhân đứng vững và phát triển trong thị trường chứng khoán đang trên đà thay đổi mạnh mẽ.
Với sự hỗ trợ từ các tổ chức tài chính và các chuyên gia, cùng với một chiến lược đầu tư hợp lý, các nhà đầu tư sẽ không chỉ bảo vệ được tài sản mà còn có thể tận dụng hiệu quả các cơ hội trên thị trường.
