Sau tháng 6 bứt phá, xuất khẩu tôm Việt Nam trong tháng 7/2025 tiếp tục duy trì đà tăng trưởng tích cực, mang về 410 triệu USD, tăng 9% so với cùng kỳ năm trước. Mặc dù tốc độ tăng có chậm lại so với những tháng trước đó, con số này vẫn cho thấy sự ổn định và khả năng phục hồi của ngành tôm trong bối cảnh thị trường thế giới đối mặt với nhiều biến động.
Cũng nhờ đà tăng trưởng liên tục, tổng kim ngạch xuất khẩu tôm trong 7 tháng đầu năm đã chạm mốc 2,5 tỷ USD, tăng tới 24% so với cùng kỳ năm 2024. Đây là tín hiệu đáng mừng, khẳng định vị thế của tôm Việt Nam trên thị trường quốc tế, đồng thời mở ra triển vọng lạc quan cho những tháng cuối năm.
Trong giai đoạn này, tỷ trọng xuất khẩu tôm Việt Nam ở các thị trường trọng điểm có sự phân hóa rõ rệt. Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam - VASEP, bất chấp những thách thức tại thị trường Mỹ, xuất khẩu tôm Việt Nam vẫn ghi nhận mức tăng trưởng ấn tượng nhờ sự bứt phá mạnh mẽ tại các thị trường khác.
Dẫn đầu là Trung Quốc và Hồng Kông với kim ngạch 710 triệu USD trong 7 tháng đầu năm, tăng tới 78% so với cùng kỳ. Riêng trong tháng 7, xuất khẩu sang thị trường này đạt 115 triệu USD, tăng 63%. Nhu cầu tiêu thụ nội địa phục hồi, đặc biệt với các sản phẩm tôm hùm, cùng lợi thế về địa lý và chi phí logistics thấp đã giúp tôm Việt Nam cạnh tranh hiệu quả hơn.
Bên cạnh đó, khối CPTPP (Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương) cũng đóng góp đáng kể với 699 triệu USD, tăng 36% và chiếm 28% tổng giá trị xuất khẩu. Nhật Bản, thị trường lớn nhất trong khối, đạt 320 triệu USD (tăng 15%), mặc dù xuất khẩu trong tháng 7 giảm nhẹ do đồng yên suy yếu. Tuy nhiên, sự ưa chuộng của người tiêu dùng Nhật Bản đối với các sản phẩm giá trị gia tăng và chế biến sẵn đã giúp duy trì đơn hàng ổn định.
Thị trường EU cũng là điểm sáng với kim ngạch 309 triệu USD, tăng 17%, trong đó Đức và Pháp lần lượt tăng 28% và 17%. Lợi thế từ Hiệp định EVFTA, nhu cầu tiêu dùng ổn định khi lạm phát hạ nhiệt và xu hướng tiêu thụ các sản phẩm chế biến sẵn là động lực chính cho sự tăng trưởng này.
Cuối cùng, Hàn Quốc tiếp tục là thị trường ổn định với 203 triệu USD (tăng 13%), nhờ nhu cầu cao đối với tôm chế biến, các sản phẩm tiện lợi phục vụ kênh HORECA và sức tiêu thụ bền vững trong bối cảnh kinh tế nội địa ít biến động.
Ở chiều ngược lại, với những bất lợi thấy rõ, kim ngạch xuất khẩu tôm sang Mỹ có dấu hiệu đuối sức khi chỉ đạt đạt 63 triệu USD trong tháng 7, giảm 29% so với cùng kỳ. Lũy kế 7 tháng, đạt 404 triệu USD, chỉ tăng 3%.
Sau giai đoạn tăng mạnh vào tháng 5–6 nhờ đơn hàng “né thuế”, xuất khẩu sang Mỹ giảm tốc khi thuế đối ứng 20% đối với hàng tôm từ Việt Nam bắt đầu tác động, kết hợp với nguy cơ thuế chống bán phá giá và thuế chống trợ cấp ở mức cao. Biên lợi nhuận bị thu hẹp khiến các doanh nghiệp phải cân nhắc lại chiến lược giá và cơ cấu đơn hàng. Với mức thuế đối ứng 20%, tôm Việt Nam đang mất dần lợi thế cạnh tranh so với các đối thủ chính như Ecuador (15%), Indonesia và Philippines (19%).
Xuất khẩu tôm Việt Nam sang thị trường Mỹ, vốn là thị trường lớn thứ hai sau Trung Quốc, đang đối mặt với những thách thức nghiêm trọng ngoài vấn đề thuế quan còn vướng vào các cuộc điều tra của thị trường này. Cụ thể, ngành tôm đang bước vào giai đoạn khó khăn khi kết quả sơ bộ POR19 do Bộ Thương mại Mỹ công bố vào tháng 6 cho thấy mức thuế chống bán phá giá (CBPG) đã tăng cao đối với nhiều doanh nghiệp xuất khẩu lớn của Việt Nam.
Nếu mức thuế này không được điều chỉnh trong kết quả cuối cùng dự kiến công bố vào tháng 12, tôm Việt Nam có nguy cơ bị loại khỏi thị trường trọng điểm này, gây ảnh hưởng lớn đến kim ngạch xuất khẩu toàn ngành.
Trước tình hình này, chuyên gia VASEP dự báo cả năm, xuất khẩu tôm có thể đạt 3,6–3,8 tỷ USD trong kịch bản doanh nghiệp tiếp tục khai thác tốt thị trường châu Á, EU, các nước CPTPP và đẩy mạnh sản phẩm giá trị gia tăng sang Nhật Bản. Tuy nhiên, tốc độ tăng trưởng có thể chậm lại trong nửa cuối năm nếu Mỹ tiếp tục giảm nhập khẩu từ Việt Nam do tác động của thuế đối ứng và các biện pháp phòng vệ thương mại.
Trong khi đó, các đối thủ như Ecuador, Indonesia, Philippines đang duy trì mức thuế nhập khẩu thấp hơn, tạo áp lực cạnh tranh lớn hơn. Để giữ đà tăng trưởng, doanh nghiệp cần chủ động đa dạng hóa thị trường, tăng tỷ trọng sản phẩm chế biến, đáp ứng yêu cầu chứng nhận khắt khe và xây dựng chiến lược giá phù hợp với biến động chính sách quốc tế.
