Trải qua 35 năm hình thành, xây dựng và phát triển, du lịch đã có bước chuyển mình mạnh mẽ để trở thành một trong số những ngành kinh tế trụ cột của Việt Nam.
KHÁCH QUỐC TẾ ĐẾN VIỆT NAM TĂNG MẠNH
Với sự quan tâm của Đảng, Nhà nước ban hành các văn bản chỉ đạo nhằm tạo hành lang pháp lý thuận lợi cho du lịch phát triển trong thời kỳ mới, đặc biệt là Nghị quyết 45 của Hội đồng Chính phủ về đổi mới quản lý và phát triển ngành du lịch vào năm 1993, Thông báo kết luận 179 của Bộ Chính trị về phát triển du lịch trong tình hình mới vào năm 1998… ngành du lịch nhanh chóng bắt nhịp với tiến trình hội nhập quốc tế của đất nước và tăng trưởng ấn tượng.
Nếu như năm 1990, nước ta đón 250 nghìn lượt khách quốc tế (chủ yếu là các đoàn khách nước ngoài theo các chương trình, hoạt động đối ngoại của Đảng, Nhà nước), thì 5 năm sau đã có 1,4 triệu lượt khách đến Việt Nam, tăng gần 6 lần. Đến năm 2000, ngành du lịch đón gần 2,1 triệu lượt khách quốc tế và đạt 5 triệu lượt vào năm 2010 (tăng 20 lần so với năm 1990).
Giai đoạn 2015 - 2019 chứng kiến sự ra đời của một số văn bản quan trọng đối với ngành du lịch như Nghị quyết 08 của Bộ Chính trị năm 2017 về phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn; Luật Du lịch (sửa đổi) được Quốc hội thông qua cùng năm 2017…
Nhờ có các chính sách thuận lợi, ngành du lịch đạt tốc độ tăng trưởng đột phá, đón 7,9 triệu lượt khách quốc tế vào năm 2015, trên 10 triệu lượt vào năm 2016, gần 13 triệu lượt vào năm 2017, đạt 15,5 triệu lượt vào năm 2018 và đỉnh cao là 18 triệu lượt vào năm 2019 - thời điểm trước dịch Covid-19, cao hơn 72 lần so với năm 1990. Tốc độ tăng trưởng bình quân khách quốc tế giai đoạn này đạt 22,7% - xếp vào nhóm cao hàng đầu trên thế giới theo đánh giá của Tổ chức Du lịch Liên hợp quốc.
Tuy nhiên đại dịch Covid-19 xảy ra trên toàn cầu từ đầu năm 2020, hoạt động du lịch bị ngừng trệ trong thời gian dài, mọi thứ gần như trở về con số 0. Sau khi chính thức mở cửa khôi phục lại hoạt động du lịch từ 3/2022, ngành du lịch Việt Nam nỗ lực bền bỉ, quyết liệt tái thiết hoạt động để đạt được sự phục hồi ấn tượng sau đại dịch.
Lễ đón khách quốc tế thứ 15 triệu đến Việt Nam vào năm 2018
Năm 2022, Việt Nam đón 3,7 triệu lượt khách quốc tế (tương đương 20% so với năm 2019), đến năm 2023 đã phục hồi 70% với 12,6 triệu lượt. Kết thúc năm 2024, lượng khách quốc tế đạt 17,6 triệu lượt, phục hồi 98% so với năm 2019. Đây là mức phục hồi tốt nhất trong khu vực Đông Nam Á. Bảy tháng đầu năm 2025, ngành du lịch đón trên 12,2 triệu lượt khách quốc tế, tăng 22,5% so với cùng kỳ năm 2024 và cao hơn 24,8% so với cùng kỳ năm 2019 - thời kỳ hoàng kim của du lịch trước dịch Covid-19. Tổ chức Du lịch Liên hợp quốc đánh giá tốc độ tăng trưởng trong Quý 1/2025 của du lịch Việt Nam (30%) là cao nhất trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương.
BỆ ĐỠ CHO SỰ PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG
Cùng với sự tăng trưởng nhanh chóng của khách quốc tế, thị trường du lịch nội địa cũng tăng trưởng ngoạn mục. Khách du lịch nội địa từ 1 triệu lượt vào năm 1990 tăng lên 11 triệu năm 2000, 28 triệu năm 2010 và đạt 85 triệu lượt vào năm 2019.
Trong thời kỳ hoạt động du lịch quốc tế bị hoàn toàn đóng băng do đại dịch Covid-19, du lịch nội địa là điểm tựa để duy trì và phục hồi hoạt động du lịch. Nhờ những chương trình kích cầu du lịch nội địa lớn do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam phát động thị trường du lịch nội địa nhanh chóng trở nên sôi động. Ngay trong năm 2022, lượng khách du lịch nội địa đã đạt 101,3 triệu lượt, vượt qua con số kỷ lục 85 triệu lượt vào năm 2019, và tiếp tục tăng lên 108 triệu lượt vào năm 2023 và 110 triệu lượt vào năm 2024. Chỉ trong 7 tháng đầu năm 2025, lượng khách du lịch nội địa đã đạt 93 triệu lượt và được kỳ vọng sẽ tiếp tục tăng mạnh trong bối cảnh năm 2025 diễn ra nhiều sự kiện, lễ kỷ niệm quan trọng của đất nước.
ĐIỂM SÁNG TRONG BỨC TRANH PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI
Lượng khách du lịch quốc tế và nội địa ngày càng tăng, du lịch mang lại nguồn thu ngày lớn cho nền kinh tế. Hoạt động du lịch thu hút sự tham gia của nhiều thành phần kinh tế khác nhau, tạo nhiều việc làm trong xã hội, mang lại thu nhập không chỉ cho những đối tượng trực tiếp kinh doanh du lịch mà cả đối tượng gián tiếp thông qua việc cung cấp hàng hóa, dịch vụ cho các cơ sở kinh doanh du lịch, giúp nâng cao đời sống cho các cộng đồng dân cư địa phương.
Đáng chú ý, năm 2010, tổng thu từ du lịch đạt 355 nghìn tỷ đồng, thì đến năm 2019 con số đó là 755.000 tỷ đồng, du lịch đóng góp khoảng 9,2% GDP nền kinh tế. Sau dịch Covid-19, ngành du lịch phục hồi mạnh mẽ, tổng thu từ du lịch năm 2022 đạt 495 nghìn tỷ đồng, năm 2023 đạt 678 nghìn tỷ đồng và năm 2024 đạt 840 nghìn tỷ đồng. Du lịch được Chính phủ đánh giá là điểm sáng trong tổng thể bức tranh kinh tế - xã hội của đất nước.
Trong nỗ lực chung của cả nước phục hồi nền kinh tế sau Covid-19, du lịch được Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đánh giá là ngành có nhiều tiềm năng tăng trưởng, tạo động lực mạnh mẽ cho sự phát triển của các ngành, lĩnh vực khác. Đặc biệt, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã chủ trì 3 hội nghị lớn về du lịch chỉ trong thời gian ngắn để tháo gỡ khó khăn cho du lịch. Kết quả là sự ra đời của Nghị quyết 82 ngày 18/5/2023 của Chính phủ về nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu đẩy nhanh phục hồi, tăng tốc phát triển du lịch hiệu quả, bền vững; Chỉ thị 08 ngày 23/2/2024 của Thủ tướng Chính phủ về phát triển du lịch toàn diện, nhanh và bền vững thời gian tới; Công điện 34 ngày 10/04/2025 của Thủ tướng Chính phủ về việc thúc đẩy phát triển du lịch, bảo đảm thực hiện tốc độ tăng trưởng kinh tế hai con số… và nhiều cơ chế, chính sách quan trọng khác, đặc biệt là chính sách cởi mở về thị thực và xuất nhập cảnh.
Có thể nói, từ sau khi đất nước đổi mới, mở cửa hội nhập, hàng loạt chính sách lớn đã được ban hành, đặt du lịch vào vị trí một ngành kinh tế tổng hợp quan trọng với nhiệm vụ góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế cũng như tạo động lực tăng trưởng cho các ngành, lĩnh vực liên quan. Bước vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình hùng cường, thịnh vượng của dân tộc, ngành du lịch quyết tâm vượt qua các khó khăn, thử thách, tận dụng cơ hội và tiềm năng để tiếp tục duy trì đà tăng trưởng cao, đóng góp vào phát triển kinh tế - xã hội đất nước.
