Uống cà phê là một văn hóa đặc sắc của người Việt Nam ta. Và nền văn hóa ấy dường như càng được phát huy và tỏa sáng tại TP.HCM. Có thể nói như vậy vì dù cho kinh tế có phát triển lên xuống như thế nào, mặc kệ vào mùa mưa hay nắng, những quán cà phê từ bình dân cho đến cao cấp, từ quán lề đường cho tới các mặt bằng sang trọng tại các vị trí “đắc địa” ở TPHCM chẳng bao giờ vắng khách. Tất nhiên là không kể thời gian giãn cách như hiện nay.
Cà phê truyền thống dễ thấy là được pha trong phin, gọi là cà phê phin. Theo dòng phát triển của thời thế, ly cà phê của đời sống hiện đại được du nhập thêm các loại hình mới, như cà phê pha máy, cà phê ủ lạnh. Nhưng với những con người hoài cổ, những ai đã trót đam mê hương vị đắng ngắt ban đầu nhưng có hậu ngọt dịu của cà phê có lẽ không thể không biết đến loại cà phê được pha theo một cách thức xưa cũ, ấy là cà phê vợt.
Cà phê vợt, ngay cái tên đã thể hiện rõ nét cách thức thực hiện khi người pha chế dùng đến một loại vợt được làm bằng vải mịn, dài và khít để lọc cà phê trong chiếc siêu (ấm) đất nấu trên bếp lửa than. Tên cà phê vớ, hay cà phê bít tất ra đời là cũng vì lý do đó.
Qua hai lần lọc thủ công như vậy, cà phê vợt có thành phẩm khá khác biệt với hương vị tao nhã, thanh nhẹ, ít đắng và không cho cảm giác nặng nề như cà phê được pha theo phin truyền thống. Một điểm thú vị khác của các quán cà phê vợt đó là ly cà phê thành phẩm sẽ được quán tự thực hiện các công đoạn thủ công: từ rang xay, nấu, chắt lọc, cho đến pha chế.
Tại TP.HCM ngày nay vẫn còn một số quán cà phê pha chế theo kiểu cũ này. Cùng điểm qua 3 quán cà phê vợt lâu đời dưới đây để khám phá một trời ký ức về Sài Gòn xưa. Tất nhiên, trong thời gian giãn cách thì bạn chỉ có thể mua mang về.
1. Quán cà phê vợt trong hẻm Phan Đình Phùng, quận Phú Nhuận
Quán cà phê vợt này nằm ở địa chỉ 330/2 đường Phan Đình Phùng, gần ngã tư Phú Nhuận, thuộc phường 1, quận Phú Nhuận. Mặc dù nằm trong con hẻm nhỏ, nhưng quán lúc nào cũng tấp nập khách ghé qua.
Do quầy pha chế của quán nằm trong mặt tiền chật hẹp, khách quen đến đây thường mua mang đi là chính. Với những khách muốn ngồi tại chỗ nhâm nhi, đa số là các bạn trẻ, thì đã có vài mặt bằng chủ quán thuê ở gần đó.
Nơi để ngồi thưởng thức cà phê tuy chỉ là những chiếc ghế nhựa vừa làm ghế, vừa làm bàn, trong không gian tù túng, hơi bất tiện, nhưng xem ra lại khá thích hợp với loại hình cà phê vợt đầy hoài niệm này. Tuy nhiên, trong thời gian giãn cách hiện nay thì chỉ bán mang về.
Nguồn: Internet
Pha chế cà phê vợt
Nguồn: Internet
Quán cà phê vợt trong hẻm Phan Đình Phùng bán suốt từ thuở mới khai trương và cho tới nay chưa từng ngơi nghỉ một ngày nào.
Được biết, quán mở từ khoảng năm 1954, người đời sau kế nghiệp người đời trước như một nghề cha truyền con nối từ truyền thống gia đình. Quán bán suốt từ thuở mới khai trương và cho tới nay chưa từng ngơi nghỉ một ngày nào.
2. Cheo Leo Cafe ở quận 3
Cheo Leo Cafe nằm ở số 109/36 đường Nguyễn Thiện Thuật, phường 2, quận 3, gần chợ Bàn Cờ. Lúc mới mở quán, do thấy xung quanh là khu đất trống trải, nhà cửa thưa thớt, nên người chủ đầu tiên đã đặt tên quán là Cheo Leo.
Nguồn: Internet
Mặt tiền quán Cheo Leo Cafe khá nhỏ và cũ kỹ. Ảnh chụp trước khi giãn cách
Nguồn: Internet
Các dụng cụ để pha cà phê ở Cheo Leo
Trải qua hơn 80 năm kinh doanh theo cách cha truyền con nối, Cheo Leo Café vẫn nằm ở vị trí cũ, trong một ngôi nhà nhỏ và cũ kỹ, bên trong chỉ đủ chỗ cho vài chiếc bàn ghế đơn sơ. Quán không có máy lạnh, không trang trí gì nhiều, nhưng hầu như luôn đông khách, đa số là khách quen.
Ở đây, bênh cạnh món chính là cà phê đá, cà phê sữa, thì quán còn có cà phê cốt dừa mang hương vị đặc biệt chỉ được phục vụ vào cuối tuần. Ngoài hương vị cà phê vợt thanh nhẹ, một điểm ưa thích ở quán có lẽ chính là những bài nhạc vàng cũ xưa qua các giọng ca của một thời vàng son đã đi vào dĩ vãng.
Nguồn: Internet
Cà phê cốt dừa có hương vị đặc biệt chỉ được phục vụ vào cuối tuần
Cheo Leo Cafe mở cửa trong khoảng thời gian: 05:30 - 12:00, và 13:00 - 18:45 hàng ngày, trừ ngày 1 và 15 (dương lịch).
3. Cà phê vợt Ba Lù trong chợ Phùng Hưng, quận 5
Quán cà phê vợt Ba Lù có tuổi đời ngót nghét đã hơn 60 năm. Quán nằm ở số 193 đường Phùng Hưng, phường 14, quận 5, ngay trong chợ Phùng Hưng luôn đông người qua lại. Theo lời Ba Lù, anh chủ quán hiện tại, thì quán mở cửa bán hàng ngày từ rất sớm, khoảng chừng 2g sáng cho tới 5g chiều là nghỉ, khi chợ đã vãn bớt khách.
Nguồn: Internet
Góc xưa cũ ở cà phê vợt Ba Lù
Nguồn: Internet
Công đoạn lọc cà phê qua vợt
Cũng như những quán cà phê vợt lâu đời ở TPHCM, cà phê vợt Ba Lù cũng được chủ quán tự rang xay, nấu và pha chế. Tuổi đời lâu năm, chủ quán vui vẻ dễ gần, hương vị cà phê đậm đà nhưng không quá nặng, thanh nhưng lại có đặc trưng riêng, là những điểm cộng của quán.
Nguồn: Internet
Hương vị cà phê đậm đà nhưng không quá nặng, thanh nhưng lại có đặc trưng riêng
Nhưng có lẽ, điều mà người ta ấn tượng nhất ở cà phê vợt Ba Lù chính là không gian chật hẹp, xộc mùi ẩm mốc cùng những bài trí đặc trưng của một ngôi nhà người Hoa. Tất cả gợi nên những hoài niệm xưa cũ và khó quên.
