Thị trường bất động sản phát triển mạnh mẽ, vai trò của nhà môi giới bất động sản đang ngày càng được đánh giá cao, với những yêu cầu ngày càng khắt khe. Tới thời điểm hiện tại, chỉ có khoảng 40.000 người hoạt động môi giới bất động sản có chứng chỉ môi giới do các cơ quan chức năng cấp. Trong khi đó, nhiều người mong muốn nhưng chưa có chứng chỉ môi giới bởi không có “suất" thi.
CÁC KỲ THI KHÔNG ĐỦ
Cách đây 30 năm, Luật Đất đai năm 1993 ra đời cho phép việc chuyển nhượng quyền sử dụng đất dễ dàng hơn, đã góp phần đặt nền móng đầu tiên cho thị trường bất động sản Việt Nam hình thành và phát triển.
Năm 2006, Quốc hội Việt Nam thông qua Luật Kinh doanh bất động sản đầu tiên, trong đó có các nội dung liên quan tới hoạt động đầu tư, tạo lập, mua bán, chuyển nhượng bất động sản và hoạt động kinh doanh dịch vụ bất động sản. Từ đây, nghề môi giới bất động sản tại Việt Nam được khai sinh, được thừa nhận, địa vị pháp lý của nhà môi giới được xác lập rõ ràng.
Đến năm 2014, Quốc hội ban hành Luật Kinh doanh bất động sản mới, với các quy định liên quan tới hoạt động môi giới bất động sản theo hướng cởi mở hơn. Cho đến nay, sau gần 20 năm hình thành và phát triển, lực lượng môi giới bất động sản đã có nhiều đóng góp vô cùng quan trọng vào sự phát triển mạnh mẽ của thị trường bất động sản nói riêng và của nền kinh tế nói chung. Thông qua lực lượng trung gian này, hàng trăm nghìn giao dịch với giá trị hàng triệu tỷ đồng đã được kết nối thực hiện mỗi năm.
Thực tế, những năm gần đây, cùng với sự phát triển ngày càng "nóng" của thị trường bất động sản, vai trò của môi giới bất động sản đang ngày càng được đánh giá cao, với những yêu cầu ngày càng khắt khe.
Bên cạnh những môi giới hoạt động không có chứng chỉ hành nghề, trình độ, năng lực, hiểu biết về pháp luật còn nhiều yếu kém, ngày càng có nhiều môi giới nhận thức được tầm quan trọng của việc nâng cao kỹ năng, kiến thức và đạt được chứng chỉ hành nghề môi giới bất động sản, thật sự có mong muốn cung cấp thông tin, hỗ trợ giao dịch, tạo ra một môi trường giao dịch hiệu quả và công bằng cho cả người mua và người bán.
Theo dữ liệu nghiên cứu của Hội Môi giới bất động sản Việt Nam (VARS) cho thấy, tới thời điểm hiện tại, cả nước mới chỉ có khoảng 40.000 môi giới bất động sản được cấp chứng chỉ hành nghề.
Dù có nhiều hơn số lượng môi giới này, đã trải qua quá trình đào tạo chuyên môn nghiệp vụ một cách bài bản, đã tham gia các khóa học bồi dưỡng kiến thức hành nghề môi giới bất động sản, sẵn sàng tham gia các kỳ thi sát hạch nhưng lại chưa có chứng chỉ chỉ vì không có "suất" thi.
Trước đó, theo quy định của Luật Kinh doanh Bất động sản 2014, Sở Xây dựng các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương có trách nhiệm tổ chức kỳ thi sát hạch và cấp chứng chỉ.
Tuy nhiên, thực tế trong 10 năm qua, có một số địa phương quan tâm triển khai, nhưng cũng rất hạn chế số lượt, số lượng. Tỷ lệ các kỳ thi chứng chỉ hành nghề môi giới bất động sản được tổ chức còn quá nhỏ so với nhu cầu. Ví dụ, tại Hà Nội, địa phương có hàng vạn môi giới bất động sản hoạt động nhưng chỉ tổ chức 2, 3 lần trong năm, với khoảng 2000 - 3000 lượt thí sinh tham dự. TP.HCM cũng ghi nhận tình trạng tương tự.
Thậm chí, nhiều vùng, địa phương, có nhu cầu về chứng chỉ rất lớn nhưng không tổ chức bởi không đủ nguồn lực, kinh nghiệm, chuyên môn thực hiện, lo ngại sai sót...
RÀ SOÁT, LÊN KẾ HOẠCH TỔ CHỨC
Theo VARS, cả nước chỉ có khoảng 15 địa phương trên 63 tỉnh thành tổ chức các kỳ thi chứng chỉ môi giới bất động sản. Trước thực trạng đó, Luật Kinh doanh Bất động sản 2024 đã được thông qua đã có các quy định mới về phương thức tổ chức sát hạch và cấp chứng chỉ hành nghề môi giới.
Cụ thể, theo Luật Kinh doanh Bất động sản mới, Bộ Xây dựng sẽ là cơ quan tổ chức kỳ thi sát hạch và cấp chứng chỉ. Ngoài phân cấp cho Sở Xây dựng tổ chức kỳ thi và cấp chứng chỉ hành nghề môi giới bất động sản, Bộ Xây dựng có thể giao hoặc uỷ quyền cho một số đơn vị tổ chức kỳ thi, trong đó có Hiệp hội Bất động sản Việt Nam và Hội môi giới bất động sản Việt Nam.
Do đó, VARS cho rằng, quy định mới này phù hợp hơn theo quan điểm về một kỳ thi quốc gia nhằm đảm bảo chất lượng đào tạo, thi cử, tránh phát sinh tiêu cực. Thông qua việc rà soát nhu cầu, các kỳ thi sẽ được lên kế hoạch tổ chức với quy mô tương ứng.
"Người làm nghề buộc phải có thái độ nghiêm túc trong việc chuẩn bị kiến thức pháp luật cũng như trải qua đào tạo và sát hạch nghiêm túc để có thể thông qua kỳ thi cấp chứng chỉ hành nghề môi giới bất động sản", VARS phân tích.
Ông Nguyễn Văn Đính, Chủ tịch VARS nhấn mạnh, thời gian tới, cùng với các quy định nâng cao vai trò, ràng buộc pháp lý của nhà môi giới trong các giao dịch, hoạt động môi giới sẽ đi vào nề nếp, chính quy và chuyên nghiệp hơn.
Sẽ có nhiều hơn môi giới bất động sản chân chính, xây dựng thị trường dịch vụ bất động sản chuyên nghiệp, góp phần thúc đẩy sự phát triển của thị trường bất động sản Việt Nam nói chung. Đồng thời, dần dần thay đổi sự nhìn nhận của xã hội đối với nghề môi giới bất động sản.
Để hướng đến một thị trường dịch vụ bất động sản chuyên nghiệp, nâng cao vị thế nghề môi giới, bảo vệ các nhà môi giới bất động sản chân chính, VARS đề xuất, cơ quan quản lý Nhà nước cũng cần chỉ định cơ quan thực hiện công tác kiểm tra, thanh tra việc hành nghề môi giới bất động sản đúng luật.
Bên cạnh đó, để việc quản lý, phát triển thị trường bất động sản của Nhà nước thực sự hiệu quả, tiết kiệm ngân sách quốc gia, VARS kiến nghị, rất cần thiết phải rà soát lại, làm rõ vai trò của các hội chuyên môn nghề nghiệp tham gia vào trong quá trình đào tạo chuyên môn, chứng chỉ hành nghề.
Từ đó, xem xét, giao cho tổ chức xã hội nghề nghiệp của nhà môi giới, là Hội môi giới bất động sản Việt Nam chủ trì việc cấp, quản lý mã số định danh và tham gia vào việc khuyến cáo, giám sát Hội viên thực hiện đúng pháp luật.
