Mùa đại hội cổ đông thường niên của các doanh nghiệp niêm yết, bao gồm các ngân hàng đang đến gần. Giữa những con số báo cáo tài chính và kế hoạch lợi nhuận cho năm tới, điều khiến cổ đông mong chờ nhất vẫn là cổ tức sẽ được chia bao nhiêu, và nhận bằng tiền mặt hay cổ phiếu?
“MƯA” CỔ TỨC NGÀNH NGÂN HÀNG
Ngân hàng VIB vừa công bố kế hoạch tổ chức Đại hội đồng cổ đông thường niên 2025 vào sáng 27/3/2025 tại TP.HCM. Theo tài liệu trình đại hội, VIB dự kiến sẽ chia cổ tức với tỷ lệ bằng tiền với tỷ lệ 7% vốn điều lệ (vốn điều lệ tại ngày 31/12/2024 là 29.791 tỷ đồng). Tổng cộng số tiền sử dụng để chi trả cổ tức là hơn 2.085 tỷ đồng.
Ngoài việc chia cổ tức bằng tiền mặt, Hội đồng quản trị VIB cũng đề xuất phương án tăng vốn điều lệ thông qua phát hành cổ phiếu thưởng cho cổ đông hiện hữu và cán bộ nhân viên. Ngân hàng sẽ phát hành gần 417,1 triệu cổ phiếu cho cổ đông hiện hữu, tương ứng tỷ lệ 14%, đưa vốn điều lệ tăng thêm gần 4.171 tỷ đồng. Cùng với đó, VIB cũng phát hành 7,8 triệu cổ phiếu thưởng cho cán bộ nhân viên, tương ứng tỷ lệ 0,26%, giúp vốn điều lệ tăng thêm 78 tỷ đồng.
Ngân hàng cho biết cổ phiếu thưởng cho cổ đông hiện hữu không bị hạn chế chuyển nhượng, trong khi cổ phiếu cho cán bộ nhân viên bị hạn chế chuyển nhượng trong vòng một năm kể từ ngày kết thúc đợt phát hành.
Tổng cộng, sau khi hoàn thành hai cấu phần trên, vốn điều lệ của VIB sẽ tăng từ hơn 29.791 tỷ đồng lên hơn 34.040 tỷ đồng, tương ứng tỷ lệ tăng vốn là 14,26%. Sau khi hoàn thành việc chia cổ tức và phát hành cổ phiếu thưởng, nguồn lợi nhuận sau thuế chưa phân phối của VIB sẽ còn lại 140,4 tỷ đồng.
Trước đó, SHB, VietinBank, Vietcombank, BIDV, MB hay VPBank… đều đã công bố kế hoạch phát hành cổ phiếu trả cổ tức và cổ phiếu thưởng cho cổ đông để tăng vốn điều lệ.
Cụ thể, ngày 26/2 vừa qua là ngày giao dịch không hưởng quyền của cổ đông ngân hàng SHB để chốt danh sách trả cổ tức năm 2023 đợt 2 bằng cổ phiếu với tỷ lệ 11%, tương ứng cổ đông sở hữu 100 cổ phiếu sẽ nhận thêm 11 cổ phiếu mới.
Ngày đăng ký cuối cùng là 27/2. Với tỷ lệ kể trên, SHB dự kiến phát hành thêm hơn 402,8 triệu cổ phiếu mới, qua đó nâng vốn điều lệ lên gần 40.660 tỷ đồng. Sau phát hành, SHB sẽ hoàn tất chi trả cổ tức năm 2023 với tổng tỷ lệ 16%, gồm 5% bằng tiền mặt (đã tạm ứng từ tháng 8/2024) và 11% bằng cổ phiếu.
Nhiều năm trở lại đây, ngân hàng SHB luôn nằm trong nhóm nhà băng thường xuyên chia cổ tức cho cổ đông với tỷ lệ cao. Năm 2022, cổ đông SHB đã nhận mức cổ tức cổ phiếu với tỷ lệ 18%, trong khi tỷ lệ chia các năm 2020-2021 trước đó cũng lần lượt ở 10,5% và 15%. Theo kế hoạch được Đại hội đồng cổ đông thường niên thông qua, tỷ lệ cổ tức năm 2024 của SHB dự kiến tiếp tục duy trì ở mức cao 18%.
Hội đồng quản trị Vietcombank trước đó đã phê duyệt phương án phát hành cổ phiếu để trả cổ tức từ nguồn lợi nhuận còn lại sau thuế, sau trích lập các quỹ lũy kế đến hết năm 2018 và lợi nhuận còn lại năm 2021.
Trong đó, ngân hàng này dự kiến chi trả cổ tức với tỷ lệ lên tới 49,5%. Với gần 5,6 tỷ cổ phiếu đang lưu hành, Vietcombank sẽ phát hành gần 2,8 tỷ cổ phiếu mới để trả cổ tức, qua đó nâng vốn điều lệ thêm hơn 27.666 tỷ đồng, lên 83.557 tỷ đồng.
Tương tự, Hội đồng quản trị VietinBank cũng dự kiến dùng toàn bộ lợi nhuận còn lại năm 2023, khoảng hơn 12.500 tỷ đồng, để chia cổ tức bằng cổ phiếu cho cổ đông. Trước đó, lãnh đạo ngân hàng cho biết phần lợi nhuận giữ lại trong các năm 2022, 2021, 2016 cũng sẽ được sử dụng để chia cổ tức cho cổ đông bằng cổ phiếu nhằm mục đích tăng vốn.
Một ngân hàng quốc doanh khác là BIDV cũng đang trình kế hoạch trả cổ tức với tỷ lệ 20% bằng cổ phiếu; trong khi MB dự kiến chia cổ tức cho cổ đông với tỷ lệ 25-30%...
NGÂN HÀNG VẪN CHUỘNG TRẢ CỔ TỨC GIẤY
Không nhiều ngân hàng mạnh tay chi trả cổ tức bằng tiền mặt, nhưng với đà tăng ấn tượng của nhiều cổ phiếu ngân hàng từ đầu năm đến nay, việc nhận cổ tức bằng cổ phiếu vẫn mang lại động lực tích cực cho nhà đầu tư. Dù vậy, không ít người vẫn băn khoăn về nguy cơ pha loãng cổ phiếu.
Theo các chuyên gia, với hạn mức tăng trưởng tín dụng năm 2025 do Ngân hàng Nhà nước đặt ra ở mức 16%, dư địa tăng trưởng tín dụng của các ngân hàng, đặc biệt là nhóm ngân hàng lớn, năm nay rất rộng mở. Điều này đòi hỏi các nhà băng phải củng cố nguồn vốn vững chắc để đáp ứng các tiêu chuẩn về an toàn vốn khi tín dụng tăng mạnh.
Trong bối cảnh đó, việc trả cổ tức bằng cổ phiếu không chỉ giúp ngân hàng gia tăng vốn tự có mà còn cải thiện hệ số an toàn vốn (CAR), qua đó mở rộng dư địa tăng trưởng tín dụng.
Động thái này được hỗ trợ bởi kết quả kinh doanh khả quan của ngành ngân hàng. Chẳng hạn, SHB duy trì tỷ lệ cổ tức cao nhờ nền tảng tài chính vững chắc, thể hiện qua lợi nhuận liên tục tăng trưởng qua các năm.
Năm 2024, SHB đạt lợi nhuận trước thuế 11.543 tỷ đồng, tăng 25% so với năm trước, vượt kế hoạch đề ra và xác lập mức lãi cao nhất trong lịch sử ngân hàng. Đây cũng là lần đầu tiên ngân hàng của Chủ tịch Đỗ Quang Hiển gia nhập “câu lạc bộ vạn tỷ đồng”.
Với kết quả này, lợi nhuận sau thuế chưa phân phối của SHB trên bảng cân đối kế toán đã chạm ngưỡng 15.000 tỷ đồng, trong tổng vốn chủ sở hữu gần 58.000 tỷ đồng. Khoản lợi nhuận chưa phân phối dồi dào mở ra kỳ vọng về mức cổ tức hấp dẫn cho cổ đông trong những năm tới.
Động lực giúp SHB duy trì đà tăng trưởng lợi nhuận đến từ quy mô tài sản và cho vay thuộc nhóm dẫn đầu khối ngân hàng thương mại tư nhân. Cuối năm 2024, tổng tài sản của SHB đạt hơn 747.200 tỷ đồng, tăng 18,5% so với năm 2023. Dư nợ cho vay khách hàng đạt 519.950 tỷ đồng, tăng 18,6%, trong khi huy động tiền gửi đạt 499.897 tỷ đồng, tăng 11,7%, đều vượt mức tăng trưởng trung bình của ngành.
Bức tranh lợi nhuận tích cực không chỉ có SHB mà còn xuất hiện tại nhóm ngân hàng quốc doanh. Vietcombank, VietinBank và BIDV đều có kế hoạch chia cổ tức cao nhờ kết quả kinh doanh ấn tượng. Năm 2024, Vietcombank dẫn đầu toàn ngành với lợi nhuận trước thuế 42.236 tỷ đồng, tăng 2%, VietinBank đạt 31.758 tỷ đồng, tăng 27% và BIDV ghi nhận 31.383 tỷ đồng, tăng 14%.
Trong nhóm ngân hàng tư nhân, MB và VPBank cũng có năm tài chính khởi sắc. MB báo lãi trước thuế 28.829 tỷ đồng, tăng 10%, trong khi VPBank đạt 20.013 tỷ đồng, tăng 85%.
Dù vậy, ngành ngân hàng vẫn đối diện với sự phân hóa rõ rệt. Một số nhà băng báo lãi đậm, trong khi không ít ngân hàng lại sụt giảm lợi nhuận, dẫn đến sự khác biệt lớn trong chính sách cổ tức.
Nhận định về triển vọng ngành ngân hàng trong thời gian tới, ông Ivan Tan, Giám Đốc Xếp Hạng Định Chế Tài Chính, S&P Global Ratings dự báo hệ thống ngân hàng Việt Nam dự kiến sẽ duy trì tốc độ tăng trưởng tín dụng ở mức 12-15% trong trung hạn (3-5 năm tới).
Sự phục hồi của thị trường bất động sản và trái phiếu doanh nghiệp có thể tiếp tục, nhờ vào triển vọng kinh tế tích cực và nỗ lực của chính phủ trong việc cải thiện khung pháp lý cho doanh nghiệp. Chẳng hạn, những cải cách mang tính dài hạn như sửa đổi Luật Đất đai có thể thúc đẩy hoạt động bất động sản, kéo theo tác động tích cực đến chất lượng tài sản và sự mở rộng của bảng cân đối ngân hàng.
Dù vậy, Việt Nam vẫn là thị trường có đặc điểm tăng trưởng tín dụng và giá tài sản mang tính chu kỳ cao, tạo ra những rủi ro đặc thù cho hệ thống ngân hàng.
Một điểm đáng lo ngại là nhiều ngân hàng vẫn có bộ đệm vốn mỏng. Do đó, các ngân hàng có thể sẽ tiếp tục duy trì chính sách chi trả cổ tức bằng cổ phiếu để đảm bảo nguồn vốn nội bộ đáp ứng tốc độ tăng trưởng tín dụng.
“Chúng tôi đánh giá triển vọng chung của hệ thống ngân hàng là ổn định, song sẽ tồn tại sự phân hóa rõ rệt: Các ngân hàng thương mại cổ phần lớn và ngân hàng quốc doanh sẽ tiếp tục giữ vững vị thế dẫn đầu về lợi nhuận và sức mạnh tài chính, trong khi các ngân hàng nhỏ hơn sẽ đối mặt với thách thức về vốn và chất lượng tài sản”, theo ông Ivan Tan.
