Sáng 22/10, Triển lãm và hội thảo quốc tế lần thứ 16 về ngành cấp thoát nước, công nghệ lọc nước và xử lý nước thải tại Việt nam (Vietwater 2025) khai mạc tại TP.HCM. Đây là sự kiện thường niên lớn nhất của ngành nước Việt Nam do Informa Markets Vietnam phối hợp cùng các bộ ban ngành, hiệp hội… tổ chức.
Vietwater 2025 quy tụ hơn 400 doanh nghiệp trong nước và quốc tế đến từ 45 quốc gia và vùng lãnh thổ, giới thiệu các công nghệ, thiết bị và giải pháp tiên tiến trong cấp thoát nước, công nghệ lọc nước, xử lý nước thải, và môi trường đô thị bền vững.
Dự kiến, triển lãm sẽ đón hơn 11.000 khách tham quan thương mại và các chuyên gia trong ngành tới tham dự tham dự để cập nhật xu hướng, mở rộng hợp tác và chia sẻ tri thức.
Một trong những vấn đề được quan tâm hàng đầu tại Vietwater 2025 là nước sạch. Theo báo cáo Vietnam’s Sector Spotlight Series của FiinRatings, thị trường nước sạch Việt Nam đang ghi nhận nhiều điểm sáng. Trong 10 năm qua, lượng nước sạch thương mại tăng trưởng bình quân 6,3% mỗi năm và được dự báo sẽ tiếp tục tăng 5 - 7% mỗi năm đến năm 2030, nhờ nhu cầu ngày càng cao từ hộ gia đình, công nghiệp và thương mại.
Ước tính, ngành nước sạch cần khoảng 38 nghìn tỷ đồng (tương đương 1,6 tỷ USD) vốn đầu tư đến năm 2030, huy động từ cả khu vực công lẫn tư nhân. Các công cụ tài chính xanh, đặc biệt là trái phiếu xanh (Green Bonds), đang được coi là giải pháp bền vững để đáp ứng nhu cầu vốn dài hạn, đồng thời thúc đẩy các dự án hạ tầng nước thân thiện môi trường.
Đáng chú ý, hiệu quả vận hành của ngành vẫn duy trì ổn định với rủi ro tài chính thấp. Nhờ cơ chế giá điều tiết và đặc thù độc quyền tự nhiên, các nhà máy nước quy mô lớn tại các trung tâm kinh tế và khu công nghiệp đảm bảo biên lợi nhuận vững chắc, với tỷ lệ nợ/EBITDA trung bình khoảng 2,5 lần trong năm 2023, phản ánh mức độ an toàn tài chính đáng tin cậy.
Theo FiinRatings, việc phát hành trái phiếu xanh trên thị trường Việt Nam vẫn còn khá khiêm tốn. Tuy nhiên, thị trường này được kỳ vọng sẽ phát triển mạnh mẽ hơn trong thời gian tới nhờ vào một số động lực quan trọng.
Thứ nhất, khung pháp lý ngày càng hoàn thiện và đồng bộ, với việc Chính phủ ban hành các chính sách, tiêu chí phân loại xanh quốc gia, cũng như các ưu đãi về thuế và dịch vụ chứng khoán nhằm khuyến khích phát hành và đầu tư vào trái phiếu xanh. Điều này tạo ra hành lang pháp lý vững chắc, minh bạch và thuận lợi cho các doanh nghiệp và nhà đầu tư tham gia thị trường.
Thứ hai, nhu cầu từ phía nhà đầu tư ngày càng tăng cao do xu hướng đầu tư theo tiêu chí ESG (Môi trường, Xã hội và Quản trị). Các nhà đầu tư không chỉ tìm kiếm lợi nhuận mà còn quan tâm đến các dự án có tác động tích cực đến môi trường và phát triển bền vững. Điều này thúc đẩy sự gia tăng nhu cầu đối với trái phiếu xanh như một công cụ tài chính vừa hiệu quả vừa có ý nghĩa xã hội.
Và cuối cùng, FiinRatings đánh giá, các doanh nghiệp ngày càng chủ động xây dựng khung tài chính xanh và thực hiện đánh giá độc lập theo tiêu chuẩn quốc tế như của Climate Bonds Initiative (CBI) và Hiệp hội Thị trường Vốn Quốc tế (ICMA). Sự chuẩn hóa này giúp nâng cao uy tín và tính minh bạch của trái phiếu xanh, tạo niềm tin cho nhà đầu tư trong và ngoài nước.
Ước tính của FiinRatings cho rằng, các lô trái phiếu xanh gần đây trên thị trường Việt Nam có mức lãi suất phát hành khoảng dưới 6%. Các chi phí liên quan như phí bảo lãnh dao động khoảng từ 1,5- 2,5% tùy vào đánh giá của tổ chức bảo lãnh, phí trả trước khoảng 1-2%, phí cam kết khoảng dưới 1% và các khoản phí khác.
Nhìn chung tổng chi phí phải trả ước tính của doanh nghiệp phát hành trái phiếu xanh vẫn thấp hơn khoảng từ 1-2% so với chỉ riêng lãi suất phát hành trái phiếu thường của trung bình các doanh nghiệp có cùng nhóm ngành.
Ở góc độ khác, GS.TS Nguyễn Văn Phước, Chủ tịch Hội Nước và Môi trường TP.HCM, nhận định: Nguồn tài nguyên nước tưởng chừng như vô tận, mạch máu của sự sống và phát triển nhưng đang đối mặt với những thách thức sinh tử.
Ngay tại vùng siêu đô thị TP.HCM, "mạch máu" của hệ thống sông Đồng Nai - Sài Gòn đang phải chịu những áp lực nặng nề: Từ ô nhiễm nguồn nước ngày càng suy giảm, lưu lượng sụt giảm vào mùa khô, cho đến tình trạng xâm nhập mặn ngày một lấn sâu, đe dọa trực tiếp các điểm lấy nước thô. Trong khi đó, nhu cầu nước cho một siêu đô thị dịch vụ như TP.HCM, một thủ phủ công nghiệp như Bình Dương, và một trung tâm logistics - năng lượng như Bà Rịa - Vũng Tàu đang trở nên khổng lồ và cấp bách hơn bao giờ hết.
“Những thách thức đó lại càng trở nên trầm trọng hơn dưới tác động cộng hưởng của biến đổi khí hậu. Những trận mưa cực đoan, những đợt triều cường lịch sử gây ngập úng đô thị, những mùa khô hạn gay gắt kéo dài… không còn là dự báo, mà là thực tại mà chúng ta phải đối mặt”, GS.TS Nguyễn Văn Phước nhấn mạnh và khẳng định: Cách tiếp cận "khai thác - sử dụng - thải bỏ" truyền thống đã không còn phù hợp nữa mà cần một cuộc cách mạng trong tư duy và hành động bằng giải pháp “kinh tế tuần hoàn” trong ngành nước. Đó là sự chuyển đổi căn bản trong nhận thức: Xem nước đã qua sử dụng và các thành phần trong đó là nguồn tài nguyên quý giá cần được thu hồi, tái chế và tái sử dụng.
