Chiều tối 18/12, Hội nghị Xây dựng nền công nghiệp nông nghiệp Việt Nam do Câu lạc bộ Nông nghiệp công nghệ cao (DAA Việt Nam) tỏ chức đã diễn ra tại Dinh Độc lập, Thành phố Hồ Chí Minh như một “talk show” cấp cao, quy mô lớn về nền nông nghiệp nước nhà.
Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc; Bí thư Thành ủy Thành ủy Hồ Chí Minh Đinh La Thăng; Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Nguyễn Xuân Cường, cùng lãnh đạo nhiều ban, bộ ngành Trung ương; lãnh đạo 20 địa phương có thế mạnh về sản xuất nông nghiệp đã tham dự và đối thoại với hơn 500 doanh nghiệp, nhà quản lý, nhà khoa học tại diễn dàn hết sức cởi mở và thẳng thắn này.
Đưa nông nghiệp thành ngành kinh tế có giá trị vượt trội
Theo ông Trương Gia Bình, Chủ tịch DAA Việt Nam, Câu lạc bộ mong muốn đưa ra cách làm mới trong nông nghiệp theo hướng ứng dụng công nghệ cao, xây dựng chuỗi liên kết giá trị, doanh nghiệp hóa nông nghiệp, nông dân. Cách làm mới này sẽ góp phần thay đổi ngành nông nghiệp Việt Nam từ sản xuất truyền thống sang “nông nghiệp công nghệ cao,” từ ngành có giá trị gia tăng và tốc độ tăng trưởng thấp sang ngành có giá trị vượt trội so với các ngành công nghiệp truyền thống và hình thành một chuỗi giá trị nông nghiệp hiệu quả cạnh tranh cùng các sản phẩm có chất lượng.
Để hướng tới xây dựng một nền nông nghiệp xanh, tại hội nghị, DAA Việt Nam đã giới thiệu đề án ứng dụng công nghệ số trong quản lý an toàn vệ sinh thực phẩm: “Sử dụng tem thông minh DAA STAMP truy xuất nguồn gốc và kiểm soát chất lượng Thực phẩm an toàn.” Dự án này sẽ giúp cơ quan chức năng kiểm soát chất lượng đầu vào của chuỗi sản xuất như: phân bón, giống, thuốc bảo vệ thực vật. Người tiêu dùng hoàn toàn dễ dàng biết nguồn gốc thực phẩm mình lựa chọn và giúp doanh nghiệp không bị đánh đồng sản phẩm chất lượng cao với sản phẩm trôi nổi trên thị trường.
Cải tổ chính sách về nông nghiệp
Những chia sẻ tại hội nghị cũng chính là những kinh nghiệm thành công thông qua các bài học thực tiễn từ chính các hội viên của DAA Việt Nam. Chẳng hạn như mô hình sản xuất tôm giống ứng dụng công nghệ cao của Công ty trách nhiệm hữu hạn Đầu tư Thủy Sản Nam Miền Trung; ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất hoa, giống hoa của Công ty Cổ phần rừng hoa Đà Lạt; đưa công nghệ cao kết hợp phát huy điều kiện thổ nhưỡng đặc trưng trong sản xuất rau sạch, giá trị cao của công ty An Phú…
Nổi bật qua các phiên thảo luận tại hội nghị, hàng loạt vấn đề vốn là rào cản tăng trưởng kinh tế nông nghiệp từ lâu nay đã được xới xáo, phân tích, trao đi, đổi lại và được đại diện các doanh nghiệp “chất vấn”, đề xuất, đặt câu hỏi trực tiếp tới người đứng đầu Chính phủ và “tư lệnh” các lĩnh vực, nhất là nông nghiệp, công thương, ngân hàng và các địa phương. Đáng chú ý, trong số này có những đề xuất quan trọng về “cải tổ” chính sách nhằm "cởi trói" để đưa nông nghiệp hữu cơ lên “bệ phóng” phát triển trong thời gian tới.
Một tín hiệu đáng mừng từ hội nghị cho thấy, các doanh nghiệp thành danh trên nhiều lĩnh vực như: công nghiệp cơ khí, bất động sản, công nghệ thông tin bày tỏ mong muốn và khẳng định sẽ bắt tay đầu tư vào phát triển kinh tế nông nghiệp, trong đó có những dự án lớn đầu tư vào trồng lúa. Các doanh nghiệp cũng kiến nghị Chính phủ "cởi trói" về đất đai; giao quyền tự chủ cho doanh nghiệp và người dân để có điều kiện khai tác tốt hơn nguồn đất sản xuất. Các doanh nghiệp cũng mạnh dạn kiến nghị Chính phủ cho ra đời một gói tín dụng hỗ trợ sản xuất nông nghiệp hữu cơ quy mô lớn tương tự như gói tín dụng 30 ngàn tỷ đồng hỗ trợ nhà ở cho người có thu nhập thấp và đặc biệt phải có chính sách ân hạn để phòng ngừa rủi ro mùa màng cho người nông dân.
Khắc phục hạn điền "trói" nông nghiệp
Phát biểu tại hội nghị, đề cập đến 3 lợi thế so sánh của nền kinh tế đất nước là nông nghiệp hữu cơ, công nghệ thông tin và du lịch, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đánh giá cao ý nghĩa của hội nghị trong việc thúc đẩy xây dựng một nền nông nghiệp sạch, hữu cơ. Thủ tướng nhìn nhận, đây là hội nghị mở đầu hướng đến sự phát triển bền vững của nền nông nghiệp Việt Nam và hy vọng hội nghị sẽ mở ra một chương mới cho kinh tế nông nghiệp đất nước thời gian tới.
Thủ tướng khẳng định, Đảng, Nhà nước xác định công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp nông thôn là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu trong quá trình hiện đại hóa, công nghiệp hóa đất nước. Việt Nam có khát vọng nỗ lực phấn đấu vươn lên, từng bước đứng vào đội ngũ cường quốc nông nghiệp trên thế giới, nông nghiệp Việt Nam phải trở thành trung tâm cung ứng sản phẩm nông nghiệp công nghệ cao có vị thế quan trọng trong mạng sản xuất và chuỗi giá trị toàn cầu. Từ nền tảng đó, thúc đẩy những ngành khác như: công nghiệp chế biến, thực phẩm, sản xuất máy móc và phát triển các thương hiệu nổi tiếng của Việt Nam.
Gửi đến hội nghị thông điệp của Chính phủ, liên quan đến đề xuất của DAA Việt Nam về mô hình phát triển các Khu tổ hợp nông nghiệp công nghệ cao, Thủ tướng cho biết, nếu DAA có đủ điều kiện thành lập, duy trì Khu tổ hợp này, Chính phủ hoàn toàn nhất trí và sẽ tạo điều kiện thuận lợi để DAA triển khai ý tưởng này.
Thủ tướng nêu rõ, không phải chỉ có địa phương được quy hoạch vùng nông nghiệp công nghệ cao mới được phép đầu tư sản xuất vào lĩnh vực này mà mọi nông dân Việt Nam bất kể vùng miền, quy mô nào đều được khuyến khích đầu tư vào nông nghiệp công nghệ cao.
Tuy nhiên việc này không nên làm theo phong trào mà cần có hiệu quả, bền vững, phải coi đây là một xu hướng phát triển của đất nước, Thủ tướng lưu ý.
Trao đổi với các doanh nghiệp tại hội nghị, Thủ tướng trăn trở, hiện nay, số lượng doanh nghiệp làm nông nghiệp trên cả nước mới chỉ có 4.000 trong tổng số 600.000 doanh nghiệp.
Theo Thủ tướng, muốn làm nông nghiệp thành công thì phải đưa doanh nghiệp vào nông nghiệp, Thủ tướng kỳ vọng qua các hội nghị này sẽ ngày càng có nhiều hơn nữa các doanh nghiệp trên cả nước tham gia phát triển nông nghiệp. Để phát triển mạnh mẽ doanh nghiệp trong nông nghiệp, Thủ tướng cho rằng cần nâng cao chất lượng hoạt động của hệ thống các hợp tác xã và sớm chuyển đổi mô hình hoạt động của 3,5 triệu hộ kinh doanh cá thể, nhất là ở nông thôn để nâng cao sức cạnh tranh của doanh nghiệp nông nghiệp trong nền kinh tế thị trường.
"Giải đáp kiến nghị về việc hình thành một gói tín dụng để hỗ trợ phát triển ứng dụng nông nghiệp hữu cơ, Thủ tướng cho rằng đề xuất này là cần thiết và chỉ đạo Ngân hàng Nhà nước nghiên cứu một gói tín dụng 50.000-60.000 tỷ đồng với cơ chế vay thuận lợi và cho nhiều ngân hàng thương mại triển khai để phù hợp với nguyên tắc cạnh tranh của kinh tế thị trường; đồng thời hạn chế tiêu cực và nâng cao chất lượng tín dụng.
Thủ tướng cũng tán thành với đề xuất xây dựng hàng rào kỹ thuật phù hợp để bảo vệ nhập khẩu hàng trong nước, tránh nhập khẩu các mặt hàng nông nghiệp tràn lan, gây rối loạn thị trường.
Về những hạn chế liên quan đến hạn điền đang "trói buộc" sản xuất nông nghiệp, Thủ tướng giao các bộ, ngành liên quan tổng hợp trình Chính phủ và cơ quan có thẩm quyền để sớm sửa đổi, khắc phục.
Đi liền với đó, Thủ tướng cũng đề nghị hoàn thiện quy hoạch sử dụng đất cho sản xuất nông nghiệp dựa trên nền tảng tiềm năng và lợi thế so sánh.
“Phải sử dụng đất đai hiệu quả nhất để thực hiện chủ trương đưa doanh nghiệp vào nông nghiệp,” Thủ tướng chỉ đạo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và cho biết, Chính phủ đang nghiên cứu thành lập thí điểm ngân hàng về quỹ đất và xem xét thành lập thị trường sử dụng đất để nâng cao hiệu quả lĩnh vực này; đi cùng với đó là phát triển thêm một số quỹ bảo hiểm nông nghiệp để hỗ trợ nông dân.
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc thăm gian hàng trưng bày tại hội nghị. (Ảnh: Thống Nhất/TTXVN)
Thủ tướng cũng đề nghị ứng dụng mạnh mẽ các phương tiện kết nối phi truyền thống, thành tựu công nghệ thông tin, thương mại điện tử trong giới thiệu, tiêu thụ sản phẩm, kết nối nông dân với thị trường trong và ngoài nước.
Giải đáp thắc mắc của các đại biểu tại hội nghị và kêu gọi doanh nghiệp trên mọi lĩnh vực tham gia đầu tư phát triển nông nghiệp, lãnh đạo các bộ, ngành đều khẳng định mục tiêu hình thành vùng kinh tế nông nghiệp theo chuỗi giá trị cao phải dựa vào hạt nhân chính là các hợp tác xã và đặc biệt là đội ngũ doanh nghiệp đông đảo của cả nước làm cơ sở để hàng nông sản Việt Nam ngày càng vươn ra khu vực và thế giới.