Người dân Trung Quốc nhịn uống Starbucks, mua đồ Gucci để... tích vàng

Với tình trạng giảm phát của Trung Quốc ở mức tồi tệ nhất trong 15 năm, thị trường chứng khoán biến động và lãi suất ngân hàng quá thấp, cô gái Trung Quốc có tên Tina Hong, 18 tuổi, đang đặt cược sự đảm bảo tài chính của mình vào những "hạt đậu vàng".

Chỉ nặng 1 gram, những hạt đậu vàng và các dạng trang sức bằng vàng khác ngày càng được coi là khoản đầu tư an toàn nhất đối với giới trẻ Trung Quốc trong thời đại kinh tế bất ổn. Đó là một phần trong xu hướng tiêu dùng lớn hơn đối với tất cả mọi thứ bằng vàng – từ vàng miếng đến hạt đậu vàng và vòng tay.

TỪ BỎ HÀNG XA XỈ ĐỂ MUA VÀNG

Hong hiện đang là sinh viên năm nhất đại học ngành khoa học máy tính ở tỉnh Phúc Kiến, cô bắt đầu mua hạt đậu vàng vào tháng 1 vì giá tương đối thấp, khoảng 600 nhân dân tệ (83 USD) mỗi gram. Hong nói: "Về cơ bản, không thể mất tiền khi mua vàng". Cô cho biết cô có hơn 2 gram đậu vàng và sẽ tiếp tục mua miễn là giá thấp hơn giá vàng quốc tế.

Sự thiếu niềm tin vào các khoản đầu tư truyền thống đã thúc đẩy cơn sốt vàng mới ở Trung Quốc, đẩy giá kim loại quý này lên mức cao kỷ lục.

Theo dữ liệu của chính phủ, doanh số bán vàng, bạc và đồ trang sức đạt mức cao nhất trong 6 năm vào tháng 12, tăng 29,4% so với cùng kỳ năm ngoái. Kim loại quý này hiện đại diện cho một trong những thị trường tiêu dùng phát triển nhanh nhất ở Trung Quốc.

Người phát ngôn của hãng kim hoàn Trung Quốc Luk Fook Holdings International Ltd cho biết, việc mua hạt đậu vàng để làm quà tặng và đầu tư cũng đạt đỉnh điểm trong dịp Tết Nguyên đán ở Trung Quốc.

Thậm chí, các ngân hàng cũng tham chiến, cạnh tranh cùng các nhà bán lẻ vàng truyền thống để bán hạt đậu vàng. Ví dụ: China Merchants Bank đã giới thiệu dòng sản phẩm hạt đậu vàng vào tháng 7/2023.

Cindy Yeung, chủ tịch kiêm giám đốc điều hành của Emperor Watch & Jewellery cho biết: "Bất chấp việc gần đây giá vàng ở Trung Quốc tăng vọt, người tiêu dùng vẫn thể hiện sự ưa chuộng vàng mạnh mẽ".

Xu hướng tiêu dùng kể trên phản ánh việc phòng ngừa rủi ro và sự thiếu tin tưởng của người dân Trung Quốc vào nền kinh tế. Điều này diễn ra trong bối cảnh kinh tế Trung Quốc đang suy yếu, phải vật lộn để lấy lại động lực kể từ khi dỡ bỏ lệnh phong tỏa do đại dịch.

Điều này cũng phản ánh rằng có tiền trong hệ thống - nhưng người tiêu dùng Trung Quốc thực sự không muốn bỏ số tiền khó kiếm được của họ vào những nơi như Starbucks hay Gucci.

Nền kinh tế Trung Quốc đang phải đối mặt với nhiều rủi ro và bất ổn, bao gồm cuộc khủng hoảng bất động sản tồi tệ, biến động của thị trường chứng khoán, những trở ngại về địa chính trị và thách thức về nhân khẩu học.

Rajiv Biswas, nhà kinh tế quốc tế và là tác giả cuốn sách “Asian Megatrends”, nói với Business Insider: “Với việc dân số Trung Quốc đang phải đối mặt với tình trạng nhân khẩu học già đi nhanh chóng, các hộ gia đình Trung Quốc đang cố gắng tăng tiết kiệm hưu trí vào thời điểm thị trường bất động sản và chứng khoán đang suy yếu”.

Theo Hội đồng Vàng Thế giới, năm ngoái, nhu cầu về trang sức vàng của Trung Quốc đã tăng 10% kể từ năm 2022, lên 630 tấn, khiến nước này trở thành nước mua hàng hóa lớn nhất thế giới. Hội đồng cho biết, nhu cầu vàng trang sức của Trung Quốc giảm trong quý đầu năm nay do giá vàng tăng vọt nhưng vẫn duy trì tốt.

Không giống như việc đổ xô vào tài sản vàng, người tiêu dùng Trung Quốc tỏ ra e dè trước những mặt hàng xa xỉ khác, đặc biệt là hàng nhập khẩu nước ngoài.

Đây là một vấn đề lớn, đặc biệt đối với các nhà bán lẻ hàng xa xỉ, vì nhu cầu đối với các sản phẩm cao cấp của Trung Quốc đã thúc đẩy ngành này tăng trưởng vượt bậc trong nhiều năm. Đáng nói, tình hình này không chỉ diễn ra nhỏ lẻ.

Theo Hội đồng Vàng Thế giới, năm ngoái, nhu cầu về trang sức vàng của Trung Quốc đã tăng 10% kể từ năm 2022, lên 630 tấn, khiến nước này trở thành nước mua hàng hóa lớn nhất thế giới. Hội đồng cho biết, nhu cầu vàng trang sức của Trung Quốc giảm trong quý đầu năm nay do giá vàng tăng vọt nhưng vẫn duy trì tốt.

LVMH Moët Hennessy Louis Vuitton, tập đoàn xa xỉ lớn nhất thế giới, báo cáo vào tháng 4 rằng doanh thu của thị trường châu Á bên ngoài Nhật Bản đã giảm 6% trong quý đầu tiên so với cùng kỳ năm trước.

Kering, nhà bán lẻ xa xỉ sở hữu các thương hiệu bao gồm Gucci và Yves Saint Laurent, đã đưa ra cảnh báo lợi nhuận do thị trường đầy thách thức ở Trung Quốc.

Một nhà phân tích của Bloomberg gần đây cho biết, để phản ánh số lượng người mua sắm đã ngừng mua hàng xa xỉ, người mua sắm Trung Quốc chiếm khoảng 23% chi tiêu cho hàng xa xỉ vào đầu năm - giảm từ mức 33% trước đại dịch.

CHUYỂN SANG HÀNG “CÂY NHÀ LÁ VƯỜN”

Ngay cả hoạt động nhập khẩu cũng bị ảnh hưởng. Trong một báo cáo vào tháng 4, chuỗi cà phê Starbucks đang báo hiệu sự phục hồi chậm hơn dự kiến ​​ở Trung Quốc sẽ dẫn đến mức tăng trưởng hàng năm thấp hơn trong năm nay.

Giám đốc điều hành Starbucks Laxman Narasimhan cho biết trong báo cáo kết quả kinh doanh quý đầu tiên rằng nhiều khách hàng đang "chính xác hơn về việc họ chọn tiêu tiền ở đâu và như thế nào".

Các nhà phân tích của Nomura nhấn mạnh trong một báo cáo hồi tháng 4 rằng người tiêu dùng trẻ tuổi Trung Quốc đã trở nên “ít say mê hơn với các sản phẩm cao cấp của nước ngoài và giờ đây dường như họ chuyển sang thích các sản phẩm thay thế nội địa giá rẻ hơn”.

Trong trường hợp của Starbucks, Luckin Coffee – chuỗi cà phê lớn nhất Trung Quốc – đang ráo riết đưa ra các món đồ uống với mức giá hấp dẫn để đánh bại công ty Mỹ.

Lòng yêu nước cũng là 1 nguyên nhân lớn. Các nhà phân tích của Nomura cho biết thêm, điều đó đúng ngay cả đối với một số sản phẩm có mức giá tương đương với sản phẩm nhập khẩu, chẳng hạn như lượng giao hàng điện thoại Huawei tăng vọt gần đây trong bối cảnh doanh số iPhone sụt giảm và xu hướng tương tự giữa xe điện Tesla so với BYD.

Quá trình chuyển đổi kinh tế đầy khó khăn của Trung Quốc, vốn đang gây ra triển vọng kinh tế khó khăn cho người dân nước này.

Các nhà phân tích của Nomura viết: “Khi tăng trưởng thu nhập chậm lại, cùng với rủi ro thất nghiệp tăng cao, mức phí bảo hiểm cao trả cho các thương hiệu nước ngoài ngày càng trở nên khó chấp nhận”.

Bất chấp sự u ám như vậy, nền kinh tế Trung Quốc vẫn có những tia sáng xanh.

Dữ liệu tháng 4 từ Trung Quốc cho thấy người tiêu dùng ở nước này đang mua ít thứ hơn – chẳng hạn như quần áo, mỹ phẩm và trang sức – nhưng họ lại chi tiêu nhiều hơn cho trải nghiệm.

Mức tiêu thụ trong các lĩnh vực "ăn, uống và vui chơi" như phục vụ ăn uống, thuốc lá và rượu, thể thao và giải trí vượt xa mức tăng trưởng tiêu dùng hàng đầu. Lynn Song, nhà kinh tế trưởng khu vực Trung Quốc đại lục tại ngân hàng ING Hà Lan cho biết tín hiệu này cho thấy “người tiêu dùng đã từ bỏ việc mua sắm giá trị lớn để chuyển sang chi tiêu cho những danh mục này vào năm 2024”.

Sở thích chi tiêu theo trải nghiệm này cũng lan sang lĩnh vực tiêu dùng. Giám đốc tài chính LVMH Jean-Jacques Guiony cho biết vào tháng 4 rằng ngày càng nhiều người Trung Quốc tiêu tiền ra nước ngoài khi họ tiếp tục đi du lịch.

Mặc dù vậy, người tiêu dùng Trung Quốc vẫn được kỳ vọng sẽ duy trì sự quan tâm đối với vàng.

Nhà kinh tế Biswas cho biết GDP tính theo đầu người ở nền kinh tế lớn thứ hai thế giới vẫn được dự đoán sẽ tăng từ 12.700 USD vào năm 2023 lên 18.000 USD vào năm 2030 - điều này có khả năng thúc đẩy nhu cầu vàng trong tương lai.

Đồng nhân dân tệ yếu của Trung Quốc đang khiến người tiêu dùng mua vàng bằng tiền tiết kiệm của họ để phòng ngừa rủi ro tiền tệ.

Theo phân tích dữ liệu chính thức của McKinsey, tỷ lệ tiết kiệm của Trung Quốc là khoảng 32% vào năm ngoái - so với khoảng 4% ở Mỹ.

McKinsey viết vào tháng tư: “Khi niềm tin của người tiêu dùng tiếp tục sụt giảm, người tiêu dùng thích gửi tiền vào ngân hàng hơn là chi tiêu, đẩy tỷ lệ tiết kiệm cao hơn”.

Giá vàng giao ngay hiện ở mức khoảng 2.335 USD/ounce, vượt xa mức cao kỷ lục trên 2.400 USD đạt được vào ngày 21/5.

Ngoài ra, cũng thể có nhiều thuận lợi hơn cho kim loại màu vàng.

Biswas cho biết: “Các hộ gia đình Trung Quốc đang ngày càng phải đối mặt với triển vọng tăng trưởng dài hạn yếu kém của Trung Quốc và giá cả sụt giảm trên thị trường bất động sản nhà ở Trung Quốc”.

Nhà kinh tế học cho biết những vấn đề đó sẽ tiếp tục thúc đẩy các nhà đầu tư, đặc biệt là những người đang tìm cách tăng cường tiết kiệm hưu trí, chuyển sang vàng.